Ăn chay là một trong ba hoạt động đặc trưng nhất của mùa Chay (cầu nguyện, ăn chay và làm việc bác ái). Điều này được giáo hội khuyên làm để biểu lộ lòng ăn năn, sám hối và tưởng nhớ đến cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu Kitô. Dưới đây là một số thông tin về việc thực hành chay tịnh của người Công giáo.
Ấn tượng chay tịnh theo người Công giáo
Theo từ điển Bách khoa toàn thư mở Wikipedia, ăn chay là một chế độ ăn, uống những thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật. Điều này bao gồm ăn những sản phẩm từ sữa, trứng hoặc mật ong, và hoàn toàn không sử dụng các loại thịt (thịt đỏ, thịt gia cầm và hải sản) hoặc kiêng ăn các thực phẩm có được từ quá trình giết mổ. Đối với người Công giáo, việc chay tịnh bao gồm cả ăn chay và kiêng thịt.
Ăn chay
Theo quy định của Giáo hội Công giáo, việc ăn chay là không ăn hoặc ăn ít hơn thông thường, tránh việc ăn vặt trong ngày chay và chỉ ăn một bữa no, hai bữa còn lại được phép ăn ít hơn, miễn là phù hợp với tập tục địa phương về lượng và phẩm chất của thức ăn. Giữa hai bữa ăn, cấm dùng thức ăn đặc, nhưng có thể dùng thức ăn lỏng (trà, nước trái cây, sữa...) vào bất kỳ lúc nào.
Hình ảnh: Tìm hiểu ăn chay và giữ chay của người Công Giáo
Luật ăn chay của Giáo hội Công giáo áp dụng bắt buộc với mọi tín đồ từ tròn 18 tuổi đến khi sang tuổi 60. Tuy nhiên, những người được miễn ăn chay bao gồm những người sức khỏe yếu, những người từ 60 tuổi trở lên (những người này vẫn phải giữ luật kiêng thịt), phụ nữ đang cho con bú, những người làm việc nặng nhọc, người nghèo đói và những người được các giám mục, linh mục, bề trên các dòng tu cho phép không phải ăn chay. Người Công giáo cũng bắt buộc phải ăn chay trong ngày thứ tư Lễ Tro và thứ sáu Tuần Thánh.
Kiêng thịt
Nguyên tắc chung của Giáo hội Công giáo hoàn vũ là người tín đồ Công giáo phải kiêng thịt vào các ngày thứ sáu trong năm, ngày thứ tư Lễ Tro và thứ sáu Tuần Thánh. Tuy nhiên, các ngày này không bắt buộc nếu trùng với ngày lễ trọng khác hoặc lễ, tết. Ví dụ, năm nay (năm 2016), Lễ Tro trùng với ngày mồng 3 Tết nguyên đán, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã hướng dẫn các giáo phận cử hành Lễ tro bình thường theo lịch chung của Giáo hội và chuyển việc ăn chay, kiêng thịt vào thứ sáu ngày 12 Tết.
Hình ảnh: Tìm hiểu ăn chay và giữ chay của người Công Giáo
Trong ngày kiêng thịt, không được ăn thịt các động vật có tính nóng như lợn, bò, gà, vịt... nhưng được ăn trứng và các loại nước thịt. Các loại cá và các thức ăn biển, những loài có tính hàn như ếch, trai, sò, ba ba, những loài vừa sống trên bờ vừa ở dưới nước và những loài bò sát không bị cấm sử dụng.
Theo quy định của Bộ Giáo luật 1983, những người phải kiêng thịt là các tín đồ từ tròn 14 tuổi cho đến mãn đời. Tuy nhiên, những người vì lý do sức khỏe (bệnh tật) hoặc vì khả năng lao động (như làm việc trong hầm mỏ) cần phải ăn thịt, hoặc những ai được sự cho phép của các vị chủ của mình, không cần thực hiện việc kiêng thịt.
Ứng dụng linh hoạt của chay và kiêng thịt
Việc ăn chay và kiêng thịt theo Giáo hội Công giáo có thể được thực hiện thông qua nhiều hình thức khác nhau. Ngoài việc nhịn ăn hoặc bớt ăn, người Công giáo cũng có thể thực hiện các hình thức khác như sám hối, hoạt động từ thiện bác ái.
Ở Việt Nam, Giáo hội Công giáo cho rằng việc ăn chay không nhất thiết phải làm giống hay làm hơn so với các tôn giáo khác, cả về phẩm chất và lượng. Ở đây, việc ăn chay và kiêng thịt chỉ muốn nhắc nhở tín đồ Công giáo về ý nghĩa của việc ăn chay và không giới hạn về hình thức áp dụng. Đối với tín đồ đã trưởng thành, việc ăn chay có thể được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau như ăn chay lời nói (không nói xấu, chửi tục), ăn chay bằng hành động (bỏ đi những tập quán không tốt, những thứ mình ham thích, không xem phim trong mùa chay, nhịn thuốc lá để dành tiền cho người nghèo). Do đó, tại Hội nghị thường niên tháng 4 năm 1991, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã quy định: Trong các ngày thứ Sáu, có thể thay việc kiêng thịt bằng một việc đạo đức hay một việc từ thiện bác ái, như đọc hay nghe một đoạn Lời Chúa, làm một việc hãm mình đền tội, bố thí cho người nghèo, làm việc công ích.
Như vậy, ăn chay và kiêng thịt theo Giáo hội Công giáo là nhịn ăn hoặc bớt ăn để diễn tả sự hy sinh tự nguyện, để tưởng nhớ đến cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu Kitô và chia sẻ với người nghèo khó trong tinh thần bác ái và phục vụ. Để giữ luật ăn chay và kiêng thịt, tín đồ Công giáo Việt Nam có thể thực hiện theo quy định chung của Giáo hội hoàn vũ hoặc thực hiện một việc đạo đức, từ thiện bác ái, như Hội đồng Giám mục Việt Nam đã cho phép.
Để có thể giữ chay tốt, Giáo hội Công giáo khuyên tín đồ nên chú ý đến ý nghĩa của việc giữ chay hơn là chỉ quan tâm đến tiêu chuẩn và cách thức của việc ăn chay. Nếu chỉ giữ chay với thói quen hình thức, mà không có tình yêu thương, lòng từ tốn và khả năng tha thứ cho mọi người xung quanh, thì việc giữ chay không có ý nghĩa gì.
