Ý Nghĩa Thập Thiện Giới Và Bồ Tát Giới Tại Gia: Con Đường Của Sự Giác Ngộ

Ảnh minh họa: Thập Thiện Giới và Bồ Tát Giới

Giới Luật: Mục Tiêu Của Con Đường Tu Học

Mục đích của Đức Phật khi lập giới luật là để giúp cho hàng đệ tử tại gia cũng như xuất gia ngăn ngừa các hành động xấu ác. Nếu nhìn nhận giới luật là sự ràng buộc hay chỉ để thọ giới vì lòng hiếu kỳ, sẽ là một quan điểm sai lầm. Thực tế, giới luật là đạo đức, và việc tuân thủ giới luật chính là việc kính trọng đạo đức. Nó là nền tảng của sự giác ngộ và giải thoát. Do đó, người học Phật đầu tiên cần học giới luật để mọi hành động trong cuộc sống đều tuân thủ lòng dạy của Phật. Nếu đã thọ giới, nhưng hành vi của chúng ta không tuân thủ đạo lý, tình cờ làm mọi người xem thường bản thân mình, chúng ta sẽ không chỉ không thoát khỏi khổ đau ở hiện tại và tương lai, mà còn mang nhiều hệ lụy đáng tiếc. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu ý nghĩa và nội dung cơ bản của Thập Thiện Giới và Bồ Tát Giới tại gia.

Giới Luật Theo Tinh Thần Phật Giáo

Giới trong tiếng Phạn được gọi là Sila, có nghĩa là quán hạnh. Nó có nghĩa là xem xét và ngăn ngừa hành vi bất thiện của cơ thể, lời nói và ý niệm. Trong giới luật, có 2 loại giới: Thanh Văn Thất Chúng Biệt Giải Thoát Giới và Đại Thừa Bồ Tát Giới. Thanh Văn Thất Chúng Biệt Giải Thoát Giới tập trung vào yếu tố tự lợi, với mục tiêu thoát khổ và giải thoát cho bản thân. Bài viết này chỉ tập trung nói về Đại Thừa Bồ Tát Giới.

Đại Thừa Bồ Tát Giới bao gồm Thất Chúng Giới, bao gồm Tam Quy Giới, Ngũ Giới, Bát Giới, Thập Thiện Giới, Tỳ Kheo Giới và Tỳ Kheo Ni Giới. Nội dung của Bồ Tát Giới dựa trên các kinh Anh Lạc, Phạm Võng Bồ Tát, Địa Trì, Du Già Sư Địa Luận, và Bồ Tát Giới. Các vị tổ sư đã trích thành văn và tạo thành Bồ Tát Giới. Bồ Tát Giới cơ bản bao gồm Tam Tụ Tịnh Giới và Thập Thiện Giới.

Tu Thập Thiện Giới: Hành trình Thực Tập Phật Pháp

Thập Thiện Giới là con đường tu học thực dụng trong các phần giới, và đây cũng là ý nghĩa của chánh đạo. Trong kinh Tạp A Hàm, Đức Phật đã dạy: "Thế nào là chánh đạo? Đó là không sát sanh, không trộm cắp, không tà hạnh, không vọng ngữ, không nói lưỡi đôi chiều, không nói lời hung ác, không ỷ ngữ, không tham lam, không sân hận, không tà kiến". Đó là ý nghĩa của Thập Thiện Giới, là con đường đến với giới-định-tuệ. Để vĩnh viễn thoát khỏi khổ đau trong luân hồi, thoát khỏi cảnh địa ngục, ngạ quỷ và súc sinh, chúng ta cần tu tập Thập Thiện Giới. Nội dung thực hành gồm hai phần: Chỉ và Hành. Chỉ là dừng mọi hành động xấu ác và hại đến mình và chúng sanh. Hành là làm việc lành, tuân thủ giới luật, và mang lại lợi ích cho mình và chúng sanh. Nội dung mười điều thiện bao gồm:

1. Không sát sanh: không sát hại tất cả chúng sinh và thực hiện pháp tu phóng sanh.
2. Không trộm cắp: không lấy đi tài sản của người khác và thực hiện công việc thiện đức giúp đỡ người nghèo khổ.
3. Không tà hạnh, tà dâm: không hành xử tà hạnh mà thực hiện hành vi thanh tịnh.
4. Không vọng ngữ: không nói dối và tuân thủ nguyên tắc nói chân thật.
5. Không nói lưỡi đôi chiều: không nói xấu về người này với người kia và không kích động mâu thuẫn gây xung đột. Phải sử dụng ngôn từ hòa hợp và có lợi ích.
6. Không nói lời hung ác: không nói những lời thô bạo, xấu xa hoặc sỉ nhục người khác. Hãy sử dụng lời nói nhẹ nhàng và ái ngữ.
7. Không ỷ ngữ: không sử dụng lý lẽ ngụy biện hoặc áp đặt quyền lợi cá nhân để nói mị dân hoặc biến tắt sự thật.
8. Không tham dục: không bị thúc đẩy bởi ham muốn dục vọng trần tục, và nuôi lớn tâm thanh tịnh.
9. Không sân hận: không giữ mối oán hận và luôn luôn sống với lòng hiền từ.
10. Không tà kiến: không bảo thủ mắc cỡ và luôn luôn tu tập chánh kiến.

Đây là nội dung thực tiễn của việc tu thập Thiện Giới. Thập Thiện Giới có vai trò quan trọng, và người Phật tử sau khi quy y Tam Bảo nên thọ Thập Thiện Giới. Thập Thiện Giới là căn bản của các hành động thiện, và Đức Phật đã khen ngợi nó. Bồ Tát hiện thân để thực hiện sứ mệnh giáo hóa chúng sanh, và Đức Phật đã nói rõ ý nghĩa này. Trong Bồ Tát hạnh của Lục Độ Ba La Mật, việc trì giới làm tăng đầy đủ ý nghĩa của Thập Thiện Giới. Trong Luận Đại Trí Độ, nói rõ: "Thập Thiện, hữu Phật vô Phật thường hữu", tức là Thập Thiện Giới luôn tồn tại, dù có có Phật ở thế hay không.

Bồ Tát Giới Tại Gia: Sự Vô Cùng Khoáng Đạt

Bồ Tát Giới có phạm vi rất rộng và tư tưởng vô cùng khoáng đạt. Nó vượt thoát mọi chấp thủ và ước lệ đời thường, và thuộc về thông giới. Ngoài các Phật tử, Bồ Tát Giới còn áp dụng cho quỷ thần, Bát bộ và những chúng sanh nào hiểu được ý nghĩa của Pháp sư thuyết giới. Trong Bồ Tát Giới kinh, nói rằng: "Lục đạo chúng sanh thọ đắc giới, đản giải ngữ đắc giới bất thất", tức là chúng sanh trong các lục đạo chỉ cần nghe hiểu lời Pháp sư truyền giới Bồ Tát Giới là có thể đắc giới. Do đó, mọi người, bao gồm nam nữ, già trẻ và tất cả chúng sanh, đều có thể thọ Bồ Tát Giới. Có hai trường hợp mất giới Bồ Tát: Tội đầu tiên là từ chối hối hận của kẻ giết người; Tội thứ hai là từ bỏ đạo Bồ Đề, ví dụ nói: "Tôi không tin vào việc hành Pháp, không tin Tam Bảo và không nuôi lớn tâm Bồ Đề nữa". "Phạm Võng Bồ Tát Kinh" đề cập đến 10 giới trọng và 48 giới khinh mà người thọ giới cần tuân thủ. Tùy theo hoàn cảnh và phong tục, nội dung Bồ Tát Giới tại gia có thể được giải thích một cách đơn giản để người thọ giới dễ thích ứng và áp dụng. Hiện nay, nội dung Bồ Tát Giới tại gia gồm 6 giới trọng và 28 giới khinh (có giải thích rõ từng giới điều) đang được phổ biến trong các giới đàn truyền thọ.

Thọ Bồ Tát Giới là hành trình cao cả, nuôi dưỡng lòng đại bi, thương chúng sanh chìm nổi trong luân hồi và thoát khỏi muôn vàn ác nghiệp. Đây là con đường cao cả để tu học đạt được tư cách Phật tử. Phát bồ đề tâm, thực hành Bồ Tát đạo làm tăng công đức và phước báu to lớn nhất. Lấy đại bi tâm làm trụ, lấy Bồ Đề tâm dẫn đạo, thực hiện lý tưởng Đại Thừa là điểm then chốt của người học Phật.

Kết Luận: Ý Nghĩa Và Quyết Tâm Thọ Giới

Tam Tụ Tịnh Giới và Thập Thiện Giới là nội dung cơ bản của Bồ Tát Giới. Nhiều kinh luận nhấn mạnh tầm quan trọng của Thập Thiện Giới, coi nó như là công cụ của nhân loại để tu phước. Dù cuộc sống thế tục mang đến một số ràng buộc từ gia đình, công việc và xã hội, chúng ta cũng nên nhận thức rằng cuộc đời là một giấc mộng, và phát bồ đề tâm để thọ giới pháp của Phật, cầu mong giải thoát khổ đau cho chúng ta và tất cả mọi người. Tuy đã thọ giới, điều quan trọng là duy trì trì giới thanh tịnh để thực hiện giới-định-tuệ và giải thoát. Đây là mục đích và ý nghĩa chính của việc thọ giới, và đó cũng là cam kết của chúng ta trong việc tu học Phật Pháp.