Vọng tưởng là một khái niệm được sử dụng để chỉ những suy nghĩ không phản ánh sự thật, từ đó đưa đến hành động và lời nói không đúng mực. Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta rất dễ dính phải vọng tưởng và không nhận biết được tác động tiêu cực của chúng đối với cuộc sống và con người của chúng ta.
12 loại vọng tưởng và tác hại của chúng
Ngôn thuyết vọng tưởng
Nhân nguyên của ngôn thuyết vọng tưởng chính là những suy nghĩ khởi lên trong tâm. Có nghĩa là, không nói không có chứng, nhưng nếu nói nhiều thì chắc chắn mạnh. Để dừng loại vọng tưởng này, chúng ta cần dứt điểm các suy nghĩ vọng tưởng và làm chủ được suy nghĩ của mình.
Sở thuyết sự vọng tưởng
Những suy nghĩ không đúng về kiếp sau và những giải thích sai lầm về hiện tượng tương tự trong tâm tư sẽ tạo ra sự vọng tưởng này. Khi tin tưởng rằng những suy nghĩ này có thật, chúng sẽ trở thành nguyên nhân gây phiền não. Đây là loại vọng tưởng cản trở chúng ta trong việc tiến tới giác ngộ.
Tường vọng tưởng
Khi tâm nhìn thấy một người, một vật hoặc một sự kiện nào đó và tâm khởi lên những suy nghĩ liên quan, chúng ta gọi đó là tường vọng tưởng. Kể cả không có duyên bên ngoài, nhưng suy nghĩ vọng tưởng trong tâm vẫn xuất hiện liên tục, không ngừng nghỉ.
Lợi vọng tưởng
Tâm thích tham lam châu báu, vàng bạc, tiền tài, đất đai... được gọi là lợi vọng tưởng. Sự tham lam này khiến chúng ta say mê với những tài lợi nhanh chóng.
Tự tánh vọng tưởng
Tự tánh vọng tưởng là sự phân biệt tất cả các pháp có thể tánh riêng và giữ không bỏ. Loại vọng tưởng này xuất hiện khi chúng ta chấp nhận các pháp sở hữu tự tánh không thay đổi.
Nhân vọng tưởng
Nhân vọng tưởng chính là những suy nghĩ liên quan đến duyên phận. Do sự chấp thuận mà cảnh giới sai lầm trở thành sự thật đối với chúng sinh. Qua sự thật đó, chúng ta tìm kiếm người và duyên, tạo thêm suy nghĩ và cố gắng kiên cố hơn.
Kiến vọng tưởng
Kiến vọng tưởng là những quan điểm rơi vào hai phái biệt lập. Quan điểm này cho rằng thế giới này không giống như nghiệp thức của kẻ tu định vô tưởng là những loại vọng tưởng này.
Thành vọng tưởng
Thành vọng tưởng là giá trị phục vụ cuộc sống hiện tại, là pháp tuỳ duyên. Tùy duyên, nó có thể mang lại lợi ích cho cuộc sống vào lúc này nhưng không chắc sẽ đem lại lợi ích vào lúc khác.
Sinh vọng tưởng
Sinh vọng tưởng là sự chấp thuận của ngoại đạo. Tất cả các pháp có hay không đều có duyên sinh, và duyên có thì hiện, duyên không có thì không có nhân quả. Sự chấp thuận này là một loại trái với lý thật chi phối thế giới.
Bất sinh vọng tưởng
Nếu không có sự thay đổi, phàm phu sẽ không trở thành thành nhân, từ chỗ sinh khởi không thể trở về chỗ "vốn không sinh" mà lập thành loại bất sinh. Vì vậy, việc sinh hay không sinh là tuỳ duyên, không thể lập tổng.
Tương tục vọng tưởng
Tương tục vọng tưởng chính là loại vọng tưởng được hình thành do chấp vào mặt tương tục pháp. Tương tục này là một hiện tượng của một tánh thể không, cho phép các pháp tuỳ duyên hiện tưởng tương tục.
Buộc không buộc vọng tưởng
Phương tiện tuỳ duyên là tuỳ căn cơ chúng sinh, khi có buộc thì mới có giải và không buộc sẽ không giải. Có nghĩa phương tiện không có chất thật sẽ tuỳ duyên hiện, hết duyên sẽ ngay lập tức không.
Tác hại của vọng tưởng và cách loại bỏ
Vọng tưởng có thể phá hoại con người một cách khủng khiếp, vì vậy chúng ta cần chú ý để không bị ảnh hưởng. Ví dụ, khi niệm Phật mà chúng ta bất chợt nghĩ về cách người khác đối xử với mình không tốt, chúng ta sẽ trở nên buồn, tức giận và không an. Khi tâm không an, dù lưỡi niệm Phật nhưng lòng phiền muộn, vọng tưởng sẽ nổi lên. Điều này sẽ tạo ra nhiều tác hại không lường trước cho chúng ta.
Sau đó, chúng ta sẽ trở nên buồn chán đến mức quên ăn, bỏ ngủ và muốn tìm cách trả thù cho những điều đã làm tổn thương chúng ta... Nếu tâm bị che mắt trí huệ, thì khó có thể mong đến ngày thành tựu.
Để loại bỏ vọng tưởng, chúng ta cần tập trung, kiên trì và tu hành. Mục đích của tu hành chính là muốn loại bỏ hoàn toàn vọng tưởng vì chúng là nguyên nhân tạo ra nghiệp đọa khổ. Mỗi ngày, chúng ta cần duy trì tu hành và từ từ loại bỏ chúng.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ về vọng tưởng là gì và cách loại bỏ chúng một cách đúng đắn nhất. Tu hành sẽ giúp chúng ta thoát khỏi những vọng tưởng đó để có được cuộc sống an lành và hạnh phúc.
Xem thêm: Luật nhân quả là gì? Quy luật và câu nói hay về luật nhân quả
