Vật lý trị liệu đã trở thành một phương pháp hiệu quả trong việc giảm đau, giãn cơ và thư giãn thần kinh. Trong đó, phương pháp siêu âm trị liệu là một ứng dụng của sóng âm thanh với tần số cao để kích thích tế bào và các mô trong cơ thể. Với tần số từ 800.000 Hz đến 2.000.000 Hz, siêu âm trị liệu có tác động sâu vào cơ thể, giúp giảm đau và thư giãn.
Siêu âm trị liệu - Hiệu ứng của âm thanh
Siêu âm trị liệu tạo ra các sóng âm trong môi trường đàn hồi dưới dạng sóng. Với tần số trong khoảng từ 16Hz đến 20.000Hz, con người có thể nghe được âm thanh. Tuy nhiên, siêu âm có tần số cao hơn 20.000Hz, vượt quá khả năng nghe của con người.
Nguyên lý hoạt động của máy siêu âm điều trị dựa trên việc sử dụng một dòng điện xoay chiều cao tần để kích thích tinh thể trong đầu phát của máy siêu âm. Dưới tác động của dòng điện, tinh thể sẽ giãn nở hoặc co lại, tạo ra sóng siêu âm. Máy siêu âm chẩn đoán cần được kèm thêm các bộ phận phụ kiện để tạo tín hiệu trên màn hình.
Tác dụng của siêu âm đối với cơ thể
Siêu âm trị liệu có nhiều tác dụng đối với cơ thể, bao gồm:
Hiệu ứng cơ học
Sóng siêu âm tác động lên các phần tử trong môi trường, gây ra các pha nén và pha giãn. Sự giao động của các phần tử và thay đổi áp suất trong cơ thể sẽ tăng tính thấm và khuếch tán của tổ chức, từ đó tăng cường các quá trình sinh học của cơ thể.
Hiệu ứng hóa học
Dưới tác động của siêu âm, các lỗ nhỏ hình thành trong môi trường chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian rất ngắn. Các phân tử trong môi trường chuyển động với tốc độ lớn khi có áp suất lớn, tạo ra các ion và các gốc tự do có hoạt tính mạnh. Những ion và gốc tự do này có thể tương tác với các chất tổ chức sống và làm biến tính và bất hoạt các phân tử quan trọng.
Hiệu ứng nhiệt
Siêu âm làm tăng nhiệt độ của tổ chức do chuyển đổi cơ năng thành nhiệt năng. Hiệu ứng nhiệt này phụ thuộc vào cường độ và thời gian tác động của siêu âm. Tăng nhiệt độ cơ thể có thể tăng tốc độ các quá trình sinh học và dinh dưỡng.
Hiệu ứng tạo lỗ
Sóng siêu âm có bước sóng nhỏ, tạo ra các vùng nén và giãn. Nếu siêu âm có cường độ đủ lớn, liên kết của các phần tử trong môi trường sẽ bị đứt tạo nên các lỗ hổng. Hiệu ứng này gọi là hiệu ứng tạo lỗ của siêu âm. Hiệu ứng tạo lỗ có thể được sử dụng trong các phẫu thuật như dao mổ siêu âm hoặc tán nhuyễn thủy tinh thể.
Ứng dụng và chỉ định của siêu âm trị liệu
Siêu âm trị liệu được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, từ vật lý trị liệu đến điều trị các bệnh mũi, họng, đường hô hấp. Các chỉ định sử dụng siêu âm trị liệu bao gồm:
- Chấn thương và viêm: Siêu âm trị liệu có thể giảm đau, giãn cơ và giúp tái tạo tổ chức sau chấn thương hoặc viêm.
- Co thắt cơ: Siêu âm trị liệu có thể làm giảm co thắt cơ, bao gồm co thắt phế quản và các mạch máu ngoại vi.
- Giảm đau: Tác động trực tiếp của siêu âm lên cảm thụ thần kinh giúp giảm đau do phản xạ thần kinh hoặc viêm dây thần kinh.
- Tăng tuần hoàn máu: Siêu âm trị liệu có thể tăng tuần hoàn máu cục bộ bằng cách tăng nhiệt độ và tính thấm của mạch máu và tổ chức.
Kỹ thuật và liều điều trị siêu âm trị liệu
Kỹ thuật và liều điều trị siêu âm trị liệu cần được thực hiện theo quy trình và chỉ định của bác sĩ. Có hai kỹ thuật chính trong điều trị siêu âm trị liệu:
-
Cố định đầu phát siêu âm: Đầu phát siêu âm được đặt cố định tại vùng điều trị và tác động trong suốt thời gian điều trị. Kỹ thuật này thích hợp cho các vùng bề mặt da tương đối phẳng và dễ tiếp xúc.
-
Di động đầu phát siêu âm: Đầu phát siêu âm được di chuyển theo vòng xoáy hoặc theo chiều dọc hoặc ngang trên vùng điều trị. Kỹ thuật này thích hợp cho các vùng không phẳng hoặc khó tiếp xúc.
Liều điều trị siêu âm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tần số siêu âm, chế độ siêu âm (liên tục hoặc xung), thời gian điều trị và diện tích điều trị. Quy trình điều trị cũng cần lưu ý đến tính chất vùng điều trị và loại bệnh cần điều trị.
Với kỹ thuật siêu âm trị liệu, liều điều trị thường không nên vượt quá 0,6W/cm2 cho chế độ liên tục và có thể sử dụng cường độ cao hơn cho chế độ xung.
Siêu âm trị liệu là một phương pháp vật lý trị liệu hiệu quả giúp giảm đau, giãn cơ và thư giãn. Tại bệnh viện Đa Khoa Quốc Tế S.I.S Cần Thơ, các bác sĩ có kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm trong việc điều trị bằng siêu âm. Họ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn và thiết lập các mục tiêu trong điều trị. Sau đó, bắt đầu thực hiện quy trình điều trị, từ việc bôi chất dẫn âm đến thao tác đặt đầu âm và di chuyển trong vùng điều trị.
Siêu âm trị liệu không chỉ là một liệu pháp vật lý trị liệu hiệu quả mà còn mang lại sự thư giãn và phục hồi cho cơ thể.
