Khi thảo luận về ăn chay, không thể bỏ qua sự đa dạng và phong phú của các trường phái ăn chay trên thế giới. Tùy thuộc vào tôn giáo, tín ngưỡng và đối tượng thực phẩm, có nhiều cách tiếp cận khác nhau đối với ăn chay. Hãy cùng khám phá và hiểu rõ hơn về những trường phái ăn chay này.
Phân loại theo thời gian, thời điểm
1. Ăn chay trường
Ăn chay trường là hình thức ăn chay cả đời, không sử dụng bất kỳ thực phẩm nào có nguồn gốc từ động vật, bao gồm cả các sản phẩm hàng ngày.
2. Ăn chay kỳ
Ăn chay kỳ là hình thức ăn chay theo những ngày cụ thể trong tháng. Có nhiều loại ăn chay kỳ được quy định như:
- Nhị trai: ăn chay vào ngày mùng 1 và mùng 15 âm lịch.
- Tứ trai: ăn chay vào ngày mùng 1, 14, 15 và 30 âm lịch.
- Lục trai: ăn chay vào 6 ngày/tháng: mùng 1, 8, 14, 15, 23 và 30 âm lịch.
- Thập trai: ăn chay vào ngày mùng 1, 8, 14, 15, 18, 23, 24, 28, 29 và 30 âm lịch. Trường hợp rơi vào tháng thiếu, ăn chay trong ngày 27, 28.
- Nguyệt trai: ăn chay theo tháng: 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng...
Phân loại theo tôn giáo, tín ngưỡng
Ăn chay theo Đạo Phật
Đối với người theo Đạo Phật, không ăn các sản phẩm từ động vật và một số loại rau có mùi thơm đặc trưng như hành, hẹ, tỏi, nén và kiệu. Nhóm này thường được gọi là "ngũ tân".
Ảnh minh họa: Ăn chay theo Đạo Phật. Nguồn ảnh: satrafb
Ăn chay theo đạo Hindu (Ấn Độ Giáo)
Người theo đạo Hindu không sử dụng thịt, cá, gia cầm, mỡ, gelatin, trứng. Họ kiêng thịt mỗi hai tuần một ngày, và trong ngày chay tịnh, có thể ăn các món từ khoai tây, khoai lang và một số loại rau củ khác.
Ảnh minh họa: Ăn chay theo Ấn Độ Giáo. Nguồn ảnh: satrafb
Ăn chay theo Đạo Kỳ Na
Người theo đạo Kỳ Na không sử dụng thịt, gia cầm, hải sản, cá, trứng, sữa, mật ong và các loại củ và rễ.
Ảnh minh họa: Ăn chay theo Đạo Kỳ Na. Nguồn ảnh: satrafb
Ăn chay theo đạo Công giáo
Tín đồ Công giáo ăn chay 2 ngày trong tuần (ngày thứ tư Lễ Tro và thứ sáu Tuần Thánh) và kiêng thịt. Trong ngày chay, họ chỉ ăn một bữa no (bữa nào cũng được), còn những bữa khác chỉ ăn chút ít để giữ bụng đói. Họ không ăn thịt loài máu nóng như heo, bò, gà, vịt... nhưng được ăn cá và các loài máu lạnh khác. Trong ngày kiêng thịt, họ có thể dùng trứng và các sản phẩm từ sữa như bơ và phó mát.
Ảnh minh họa: Ăn chay theo Đạo Công Giáo. Nguồn ảnh: satrafb
Ăn chay theo đạo Hồi
Tháng chay Ramadhan (tháng 9 âm lịch của người Ả-rập) là thời điểm người theo đạo Hồi kiêng tất cả thức ăn và đồ uống từ bình minh đến hoàng hôn. Họ chỉ ăn các thực phẩm như sữa, tinh bột (bánh mỳ, khoai tây, ngũ cốc), thịt cá, hoa quả, rau và các thực phẩm có chất béo và đường. Trong tháng Ramadhan, quả chà là và jallab (thức uống pha chế từ chà là, nước hoa hồng, hạt carob) là những món ăn/phức chế được ưa chuộng. Họ tránh thức ăn chiên, cà ri và những món nhiều dầu. Trong khi đồ uống, họ tránh cà phê vì thức uống này làm mất nước nhanh. Tuy nhiên, có một số ngoại lệ cho những người không thể thực hiện chế độ ăn chay này như bị ốm, mang thai, đang cho con bú hoặc du lịch. Tuy nhiên, họ phải bù lại vào những ngày sau. Những người không thể thực hiện chế độ này phải tặng một số tiền từ thiện.
Ảnh minh họa: Ăn chay theo Đạo Hồi. Nguồn ảnh: satrafb
Phân loại theo đối tượng thực phẩm
Ăn chay nghiêm ngặt (Vegan)
Ăn chay nghiêm ngặt là hình thức ăn chay không sử dụng bất kỳ sản phẩm nào có nguồn gốc từ động vật, bao gồm thịt, cá, gia cầm, mỡ, gelatin, trứng, sữa và mật ong.
Ảnh minh họa: Ăn chay nghiêm ngặt (vegan). Nguồn ảnh: satrafb
Ăn chay kiểu phương Đông (Vegetarian Oriental)
Ăn chay kiểu phương Đông là hình thức ăn chay không sử dụng thịt, gia cầm, hải sản, cá, trứng, sữa và các loại củ và rễ.
Ảnh minh họa: Vegetarian Oriental. Nguồn ảnh: satrafb
Ăn chay kiểu phương Tây/Ăn chay có trứng sữa (Ovo-Lacto Vegetarian)
Ăn chay kiểu phương Tây hoặc Ăn chay có trứng sữa là hình thức ăn chay không sử dụng thịt, hải sản, gia cầm, mỡ, gelatin, nhưng có thể ăn được trứng, sữa và các sản phẩm từ trứng, sữa. Đây thường là lựa chọn của người Mỹ theo Đạo Phật hoặc các nhóm nhân đạo phản đối việc sát hại động vật.
Ảnh minh họa: Ovo-Lacto Vegetarian. Nguồn ảnh: satrafb
Ăn chay có sữa (Lacto Vegetarian)
Ăn chay có sữa là hình thức ăn chay không sử dụng thịt, cá, trứng và các sản phẩm làm từ trứng. Người theo trường phái này có thể ăn các sản phẩm từ sữa như kem, phô mai. Những người tập Yoga thường chọn hình thức ăn chay này.
Ảnh minh họa: Lacto Vegetarian. Nguồn ảnh: satrafb
Ăn chay linh hoạt/Ăn bán chay (Semi-vegetarian or flexitarian)
- Pollotarian: ăn thịt gà hoặc gia cầm nhưng không ăn thịt từ động vật có vú, thường do lý do môi trường, sức khỏe hoặc phong trào công lý thực phẩm.
- Pescetarian: ăn cá hoặc hải sản nhưng không ăn gia cầm hoặc thịt từ động vật có vú. Họ coi hải sản là thực vật; người Pháp xem hải sản như "hoa quả của biển". Đây là trường phái ăn chay phổ biến trong Thiền phái Nhật Bản.
Ảnh minh họa: Semi-vegetarian or flexitarian. Nguồn ảnh: satrafb
- Pollo-pescetarian: ăn cả thịt gia cầm, cá và hải sản, không ăn thịt từ động vật có vú.
- Macrobiotic diet (Thực dưỡng): chế độ ăn từ thực vật, có thể bao gồm cả cá và hải sản. Chủ yếu là ăn ngũ cốc nguyên cám và đậu hoặc theo phương pháp dưỡng sinh của Ohsawa là chế độ ăn gạo lức muối mè.
Ăn chay sống hay ăn chay tươi (Raw foodism)
Ăn chay sống chỉ ăn các loại trái cây tươi chưa nấu chín, rau củ, hạt giống và thực vật khác nếu thu hoạch không gây hại đến cây trồng. Đôi khi, rau củ có thể được nấu chín lên đến một nhiệt độ nhất định.
Ảnh minh họa: Raw foodism. Nguồn ảnh: satrafb
Đây là một cái nhìn tổng quan về các trường phái ăn chay trên thế giới. Mỗi trường phái mang đến những giá trị văn hóa và tôn giáo riêng, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì môi trường, cân bằng sinh thái và sức khỏe con người.
Theo satrafb
