Đúng vào tháng 9/2001, đội thi công số 12 của Công ty Xây dựng VIC, dẫn đầu bởi ông Nguyễn Hùng Cường, khi đang nạo vét sông Tô Lịch ở làng An Phú, phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, Hà Nội, đã phát hiện một di vật cổ độc đáo. Đó là 7 cây gỗ chôn đứng dưới lòng sông, hình thành một hình đa giác đều. Các bộ hài cốt bị đóng đinh bả vai và chôn cất giữa các cọc gỗ. Bên cạnh đó, nhóm công nhân còn tìm thấy tấm gỗ vàng tâm có hình bát quái, một số vật phẩm gốm sứ, xương voi, ngựa, dao và tiền đồng. Các cọc gỗ đã được kéo lên bề mặt, còn các bộ hài cốt được chôn cất tại nghĩa trang Bát Bạt, Hà Tây.
Ngay sau đó, Bảo tàng Hà Nội đã mời một số nhà khoa học lịch sử và khảo cổ đến hiện trường để khám phá và đánh giá di vật này. Cuộc hội thảo đã diễn ra vào tháng 12/2001, với sự tham gia của những chuyên gia và nhà khoa học hàng đầu về lĩnh vực lịch sử và khảo cổ. Lãnh đạo của Công ty Xây dựng VIC cũng đã tham gia buổi hội thảo này.
Trong cuộc hội thảo, GS Trần Quốc Vượng đã đặt giả thiết rằng vị trí thi công có thể là cửa phía Tây của La Thành hoặc cổng phía Tây của Hoàng thành. Trước đây, cổng Hoàng thành ngoài việc là nơi lính bảo vệ còn có thần trấn giữ 4 cửa (Thăng Long tứ trấn) và thực hiện các nghi lễ hiến sinh.
Theo GS Vượng, đoạn sông Tô Lịch có một dải cát dài khoảng 200m khác biệt so với các đoạn sông khác, có thể do sự hợp lưu của sông Tô và sông Nhuệ đã thay đổi dòng chảy của sông Tô, tạo ra một dải cát ở địa điểm này.
GS Vượng đã đặt câu hỏi: "Sự trùng hợp ngẫu nhiên giữa sự lở của sông Tô và sự đau ốm của nhà vua đã tạo ra một lễ trấn yểm, trong đó có xương người và những hiện vật khác chăng?"
PGS. TS Đỗ Văn Ninh cũng đồng ý với quan điểm trên, cho rằng đây là một trong 6 "ủng môn" còn sót lại, có vẻ nổi bật, đáng tin cậy để nghiên cứu về các thành trì khác đã được ghi lại trên một số bản đồ cổ.
Sau cuộc hội thảo này, sự quan tâm của các cơ quan chức năng, chuyên gia và nhà khoa học đã giảm đi đáng kể. Mọi chuyện dường như đã khép lại, cho đến khi gần đây một tờ báo đăng lại những câu chuyện huyền bí liên quan đến khúc sông trên dựa trên lời kể của ông Nguyễn Hùng Cường.
Theo ông Cường, không chỉ nguy hiểm cho những người tham gia công việc, mà cái chết của một số nhân vật nổi tiếng như GS Trần Quốc Vượng và Thượng tọa Thích Viên Thành cũng liên quan đến sự huyền bí của sông Tô Lịch.
Tuy nhiên, đại đức Thích Minh Hiền, đệ tử chân truyền của Thượng tọa Thích Viên Thành, đã xác nhận rằng Thượng tọa không bao giờ đặt chân tới vị trí "thánh vật trên dòng sông Tô Lịch". Thực tế, những đệ tử của Thượng tọa đã thực hiện một số lễ cúng để an ủi linh hồn trú ngụ ở khu vực sông đó. Đây là một việc làm thường xuyên của các đền, chùa và gia đình Phật tử.
Theo quan điểm tâm linh, nếu việc Thượng tọa đến hoặc phái đệ tử đến để lập đàn trừ yểm khúc sông Tô Lịch là sự thật, các thần và linh hồn cũng sẽ phải kính sợ sức mạnh pháp lực vô biên của chư Tăng, không phải "vật" nào có thể đối đầu với dáng tướng và uy lực của chư Tăng.
Do đó, việc gán sự viên tịch của Thượng tọa Thích Viên Thành với nyên nhân là "thánh vật" trên sông Tô Lịch không phải là đúng với triết lý Phật giáo. Thượng tọa đã viên tịch sớm vì đã hoàn thành sứ mạng và hết duyên với cõi sa bà. Thượng tọa kết thúc kiếp đời này để tái sinh trong một kiếp luân hồi mới.
Hãy giữ tâm trong sạch và tin tưởng vào triết lý Phật giáo. Chiến thắng Ma Vương không phải là điều khó khăn đối với đức Phật từ bi.
