Chầu Bà Đệ Tứ Khâm Sai, hay còn được gọi là Chầu Đệ Tứ, là một vị thánh trong Đạo Mẫu Tứ Phủ Việt Nam, người đứng thứ tư trong hàng Tứ Phủ Chầu Bà. Bà có một cuộc đời huyền thoại, từ việc trở thành nữ tướng dũng cảm cho đến vai trò là người giữ sổ Thiên Đình và khâm sai Tứ Phủ.
Theo truyền thuyết, Chầu Đệ Tứ có đức tính khảng khái và chính trực, luôn chiến đấu bảo vệ quân vương. Thậm chí, nếu ai đó làm sai phép quân thì bà sẽ chém đầu kẻ đó trước sau rồi mới về đồng với vua. Nhờ công lao giúp vua dẹp giặc và trấn giữ ở vùng Hà Trung, Thanh Hóa, Chầu Đệ Tứ được sắc phong là Chiêu Dung Công Chúa. Sau khi trở về Thiên Đình, bà được giao quyền khâm sai Tứ Phủ, Tam Tòa và quản lý sổ Thiên Đình.
Chầu Đệ Tứ thường được coi là người giữ sổ Tứ Phủ và coi kho ngân xuyến bên Mẫu Liễu Hạnh ở đất Phủ Dày. Dù thường thú vui du chơi và đi từ quê hương ra kinh thành, bản thân Chầu Đệ Tứ ít khi về ngự đồng. Thường thì người ta hầu chầu khi về đền thờ Chầu hoặc đất Nam Định, cận kề nơi Mẫu đặt trụ. Khi có lễ đàn mở phủ và đồng tân dâng bốn tòa Sơn Trang, người ta thỉnh chầu về chứng tòa màu vàng. Khi chầu ngự, bà mặc áo màu vàng, cầm quạt khai cuông và thường múa kiếm và cờ lệnh. Đôi khi, Chầu Đệ Tứ chỉ đơn giản khai cuông rồi an tọa sau đó (điều này tuỳ theo phong tục từng nơi).
Đền Chầu Đệ Tứ được lập ở ba điểm: đầu tiên là Phủ Bà - Chầu Đệ Tứ nằm trong quần thể Phủ Dày (vì được coi là chầu cận Mẫu) thuộc Vụ Bản, Nam Định (đồng thời là quê hương của Chầu Đệ Tứ); tiếp theo là Đền Cây Thị - Đền Chầu Đệ Tứ thuộc Hà Trung, Thanh Hóa (là nơi Chầu Đệ Tứ đã dẹp giặc); và cuối cùng, ở Hà Nội, có một ngôi đền thờ vọng chầu gần cầu Chương Dương trên sông Hồng, gọi là Đền Duyên Trường - Đền Chầu. Theo tài liệu lưu trữ, ngày chính tiệc của Chầu Đệ Tứ là ngày 14/3 âm lịch.
Đúng như câu ca ngâm truyền, Chầu Bà Đệ Tứ đã có những đóng góp vô cùng lớn trong việc bảo vệ dân tộc và đất nước. Với tấm lòng biết ơn và tôn kính, người dân thường hầu chầu để lạy tỏ lòng thành kính tại các đền thờ hoặc ở đất Nam Định, nơi được coi là nơi gần gũi với Mẫu. Chầu Đệ Tứ đã để lại dấu ấn sâu đậm trong truyền thống và văn hóa dân tộc Việt Nam.
Trên hành trình của Chầu Đệ Tứ, chúng ta có thể thấy sự hiện diện của vị thánh này qua các đền thờ và quan cảnh lịch sử. Từ Hà Trung đến Thanh Sơn, Chầu Đệ Tứ đã đi xa dạo chơi và tìm gặp nhiều tiên nữ. Đôi khi, Chầu Đệ Tứ còn ra đến nhiều nơi khác nhau như Đổng Xuân, Tây Hồ, Hứa Kiến, Vực Kim Ngưu, Trấn Võ và Huyền Thiên để trải nghiệm các chốn quyến rũ. Bà đã để lại những câu ca ngâm và những hình ảnh đẹp trong lòng người dân.
Với những câu chuyện kỳ bí và huyền thoại, Chầu Bà Đệ Tứ Khâm Sai đã trở thành một biểu tượng linh thiêng và tỏa sáng trong lòng mỗi người dân Việt Nam. Chầu Đệ Tứ không chỉ là một vị thánh mà còn là nguồn cảm hứng về lòng hiếu thuận và tinh thần vượt lên trên mọi khó khăn trong cuộc sống.
