Phổ Hiền Bồ Tát là vị Bồ Tát có năng lực hiện hóa mười phương pháp giới.
Phổ Hiền Bồ Tát là ai? Đây là vấn đề được quan tâm trong Phật giáo. Phổ Hiền Bồ Tát đại diện cho Lý - Định - Hạnh, là vị Bồ Tát có năng lực hiện thân khắp mười phương pháp giới và nắm giữ Định đức, Lý đức và Hạnh đức của các Phật. Ngài cũng là đại diện cho bình đẳng tính trí và là người bảo vệ của những người tuyên giảng đạo pháp, chánh đạo. Phổ Hiền Bồ Tát thường được thờ cùng với Đại Nhật Như Lai và Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát trong bộ Hoa Nghiêm Tam Thánh.
Phổ Hiền Bồ Tát là ai?
Phổ Hiền Bồ Tát là một trong tứ Đại Bồ Tát của Phật giáo Đại Thừa, gồm Địa Tạng Vương Bồ Tát, Quán Thế Âm Bồ Tát, Văn Thù Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát. Ngài là vị Bồ Tát đẳng giác có năng lực hiện thân khắp mười phương pháp giới, tùy vào mong cầu của chúng sanh mà sở hiện, độ hóa.
Tạm mạn đà bạt đà la là dịch âm tên gọi của Phổ Hiền Bồ Tát. Ngài có nghĩa là vị Bồ Tát có năng lực hiện hóa mọi nguyên tắc. Tức là ngài có khả năng hiện hóa và xuất hiện tại mọi cõi theo lời thỉnh cầu của chúng sanh. Phổ Hiền Bồ Tát là một trong tứ đại Bồ Tát trong Phật giáo Đại Thừa, bao gồm Địa Tạng Vương Bồ Tát, Quán Thế Âm Bồ Tát, Văn Thù Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát.
Tượng Phổ Hiền Bồ Tát được thờ cúng rất phổ biến.
Trong tên gọi của ngài, "Phổ" có nghĩa là phổ biến, biến khắp; "Hiền" nghĩa là đẳng giác Bồ Tát. Tức là vị Bồ Tát có năng lực hiện hóa khắp các cõi theo lời thỉnh cầu của chúng sanh. Ngài đại diện cho lý - định - hạnh và nắm giữ lý đức, hạnh đức và định đức của Phật. Ngài là hiện thân của công đức và mọi thực hành tâm linh.
Danh hiệu "Phổ Hiền" xuất hiện trong nhiều tài liệu kinh điển Phật giáo như kinh Mạn Đà La Bồ Tát, kinh Hoa Nghiêm và kinh Pháp Hoa. Trong Mật Tông, Phổ Hiền Bồ Tát được xem là đồng thể với Kim Cang Tát Đỏa, được xưng là Thiện Nhiếp Kim Cương, Chân Như Kim Cương, Như Ý Kim Cương.
Tượng của ngài thường được thờ cùng Đại Nhật Như Lai và Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát, và được gọi là Hoa Nghiêm Tam Thánh. Theo nhiều tài liệu, Phổ Hiền Bồ Tát thuộc nhóm Phật Đại Nhật trong hệ thống Ngũ Phật. Ngài được mô tả với dáng dấp trẻ trung, ngồi trên tọa kỵ là voi trắng sáu ngà, trong tay thường cầm pháp khí là cành hoa sen, viên bảo châu hoặc trang sách ghi thần chú Phổ Hiền.
Sự tích Phổ Hiền Bồ Tát
Thuở quá khứ xa xưa, trước khi xuất gia học đạo, Phổ Hiền Bồ Tát khi đó còn là con thứ tư của Chuyển Luân Vương Vô Tránh Niệm, tên là Năng Đà Nô. Thời đó, có đức Phật Bảo Tạng, vua rất sùng bái Phật, nên đã phát tâm cúng dường Phật, cũng như khuyến khích các vương tử và triều đình cúng dường theo vua.
Nhờ vua khuyên bảo, thái tử đã phát tâm cúng dường Phật Bảo Tạng và chúng sanh trong 3 tháng. Một ngày nọ, ngài được vị quan đại thần Bảo Hải khuyên rằng: "Nay điện hạ có lòng làm được công đức rất tốt như thế, xin hãy hướng về đạo Vô Thượng Bồ Đề mà cầu được thành Phật, hơn là cầu sự phước báu hữu lậu nơi cõi Nhơn, Thiên, vì cõi ấy còn ở trong vòng sinh tử."
Nghe lời khuyên của quan đại thần, thái tử đã nguyện cầu trở thành Phật và tu hạnh Bồ Tát để giáo hóa mọi chúng sanh thành Phật đạo, đồng thời được sống trong cõi Phật trang nghiêm thanh tịnh, giống như thế giới của Đức Phổ Hiền Như Lai.
Hạnh nguyện của thái tử Năng Đà Nô đã được Bảo Tạng Như Lai thọ ký. Trong quá trình tu Bồ Tát, thái tử sẽ dùng trí kim cang để phá tan núi phiền não của chúng sanh. Vì vậy, ngài được gọi là Kim Cang Trí Huệ Quang Minh Công Đức và sau hàng vạn kiếp sanh, sẽ đến thế giới Bất Huyền ở phương Đông và trở thành Phật, hiệu là Phổ Hiền Như Lai.
Sau khi thái tử được thọ ký, trong lúc ngài cúi đầu lễ Phật, mùi thơm lan tỏa khắp mười phương pháp giới. Chúng sanh được hưởng lợi từ mùi thơm đó, và lòng dạ của họ trở nên nhẹ nhõm, được giải thoát khỏi phiền não vô minh.
Phổ Hiền Bồ Tát trong Phật giáo
Tam Mạn Đà bạt Đà La (Samantabhadra) là vị Bồ Tát quan trọng trong Phật giáo Đại Thừa. Ngài đến từ cõi Ta Bà phía Đông, quốc độ của Phật Bảo Oai Đức Thượng Vương Như Lai, bằng việc nghe kinh Pháp Hoa, ngài đến nghe pháp và phát tâm hộ trì chánh pháp của Phật Thích Ca Mâu Ni. Ngài là người bảo vệ mạnh mẽ cho những ai tuyên giảng đạo pháp.
Tượng Phổ Hiền Bồ Tát áo gấm đỏ bằng Poly.
Samantabhadra biểu thị cho từ tâm và Phật pháp. Ở Tây Tạng, người ta thờ ngài như là Nhiên Đăng Cổ Phật (Adi Buddha). Ở Trung Quốc, tượng ngài được thờ cùng Văn Thù Bồ Tát và Phật Thích Ca Mâu Ni, nơi ngài trú xứ là núi Nga Mi. Tại Nhật Bản và một số vùng khác, ngài được thờ qua hình tượng mật nhiệm Fugen Emmei Bosatsu (Phổ Hiền Dương Mệnh Bồ Tát).
Trong hệ thống Ngũ Phật, ngài thuộc nhóm Phật Đại Nhật và biểu tượng của ngài là hoa sen, ngọc như ý hoặc trang sách ghi thần chú Bồ Tát. Trong Kim Cương Thừa, tên Phổ Hiền Bồ Tát là chỉ Bản Sơ Phật. Tượng ngài cũng thường xuất hiện trong bộ Thích Ca Tam Tôn và được thờ cùng Phật Thích Ca Mâu Ni và Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát.
Hình tướng của Samantabhadra
Phổ Hiền Bồ Tát thường được thể hiện với dáng dấp trẻ trung, ngồi trên tọa kỵ là voi trắng sáu ngà, trong tay cầm pháp khí là cành hoa sen, có đôi khi là một viên bảo châu. Ngài thường được miêu tả với thân sắc màu xanh hoặc màu sáng tượng trưng cho tính không. Hình tượng voi trắng 6 ngà mà ngài cưỡi tượng trưng cho sức mạnh chiến thắng 6 giác quan và Lục độ là Bố thí, Trì giới, Nhẫn Nhục, Tinh tấn, Thiền định và Trí huệ. Cành sen trong tay ngài tượng trưng cho sự thanh tịnh, vô nhiễm.
Ở một số nơi, tượng của ngài được thể hiện trong tư thế hai bàn tay bắt ấn, ngón cái và ngón trỏ chạm nhau thành hình tam giác, có khi cầm cuốn kinh hoặc Kim Cương Chử ở tay trái. Trong tranh tượng ở Nhật Bản, Ngài được trình bày với 32 tay, ngồi trên 4 con voi trái hoặc voi trắng 4 đầu.
Trong Phật giáo Mật Tông, ngài được thể hiện với thân sắc màu vàng hoặc màu xanh lục. Trong tranh tượng của tông Nyingma Tây Tạng, ngài được thể hiện trong tư thế Yab-Yum ở trung tâm của Mạn Đà La Shitro. Có khi được thể hiện là một vị thần có cánh, thân hình màu nâu đỏ sẫm có 3 mặt, 6 tay, 4 chân. Có khi biểu thị trong hình tướng phẫn nộ, còn được gọi là Chemchok Heruka.
Ý nghĩa của việc thờ tượng Bồ tát Phổ Hiền
Thờ tượng Phổ Hiền Bồ Tát tức là chúng ta đang tôn thờ những chân lý tuyệt đối của vũ trụ, như luật nhân quả, vô thường, vô ngã, khổ, từ bi hỷ xả... Từ đó, mỗi phút mỗi giây luôn ý thức tinh tấn tu hành, thực hành, nương theo lời dạy của ngài mà xóa đi sự ích kỷ, mở rộng lòng mình, hướng về giác ngộ giải thoát.
Mười đại hạnh nguyện của ngài là lễ kính chư Phật; xưng tán Như Lai; sám hối nghiệp chướng; quảng tu cúng dường; tùy hỷ công đức; thỉnh Phật trụ thế; thường tùy Phật; thỉnh chuyển pháp luân; hằng thuận chúng sinh và phổ giai hồi hướng.
Ngài Phổ Hiền là tượng trưng cho chân lý, cho tam muội. Ngài tượng trưng cho Hạnh, còn Văn Thù tượng trưng cho Giải. Ngài tượng trưng cho từ bi, còn Văn Thù tượng trưng cho Trí tuệ. Vì vậy, tượng Văn Thù và tượng Phổ Hiền Bồ Tát thường được đặt hai bên trái và phải Đức Phật, tạo thành bộ tượng Thích Ca Tam Tôn.
Tượng Phổ Hiền Bồ Tát được thờ cúng rất rộng rãi trong Phật giáo Đại Thừa. Việc thờ tượng ngài trước hết là để nương nhờ vào hình tượng và hạnh nguyện của ngài mà tu tập. Đồng thời cũng là để nhắc nhở chúng ta, noi gương ngài mà phấn đấu.
Theo Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, ngài Phổ Hiền có nguyện với Phật, sau 500 năm, ai có thọ trì kinh Pháp Hoa, ngài sẽ cưỡi voi trắng đến hộ trì, không để quỷ ma đến hại.
Nếu chúng sanh nghe danh hiệu, thấy và chạm đến thân ngài hoặc nằm mộng thấy ngài, tưởng niệm đến ngài trong một ngày đêm hoặc nhiều hơn, sẽ được sinh trong thân thanh tịnh.
Việc thờ tượng Bồ Tát Phổ Hiền có công đức rất lớn. Người thờ tượng ngài, gốc lòng tụng niệm danh hiệu, lễ bái tượng ngài sẽ không sa ngã đạo và không bị ảnh hưởng bởi những điều xấu xa. Nhờ có sự soi sáng trí tuệ của Bồ Tát, chúng ta sẽ đạt được quyết định sáng suốt, đúng đắn, được tôn trọng và yêu mến. Gia đình thờ Bồ Tát cũng sẽ được hộ niệm của các thiên thần, không bị trục xuất khỏi đạo giác ngộ, có cuộc sống gia đình ấm êm, an lành và tránh khỏi tai nạn.
Cách thờ tượng Phổ Hiền Bồ Tát
Tượng Phổ Hiền Bồ Tát áo gấm đỏ bằng Poly.
Phổ Hiền Bồ Tát là một trong những vị Bồ Tát được thờ cúng rộng rãi không chỉ trong các ngôi chùa mà còn tại gia. Để thờ tượng Phổ Hiền Bồ Tát, bạn cần chuẩn bị bàn thờ phù hợp. Bàn thờ có thể có kích thước lớn hoặc nhỏ tùy theo không gian gia đình. Đặt bàn thờ ở nơi sạch sẽ, trang nghiêm, thanh tịnh và không nên đặt ở nơi ồn ào, tấp nập.
Sau khi chọn được bàn thờ, lựa chọn nơi đặt, gia chủ cần chuẩn bị các vật phẩm cần thiết như bộ sứ thờ Phật, đèn thờ Phật và chọn địa chỉ phù hợp để thỉnh tượng thờ.
Tượng Phổ Hiền Bồ Tát có thể được chế tác từ nhiều chất liệu khác nhau. Chọn tượng phù hợp dựa trên điều kiện của bạn. Chọn tượng dựa trên cảm nhận và chọn một tượng mà bạn cảm thấy ấm lòng. Sau khi chọn được tượng Bồ Tát phù hợp, bạn có thể gửi tượng vào chùa để khai quang hoặc thỉnh tượng về nhà và làm lễ an vị. Một số tranh cãi vẫn còn về việc khai quang tượng Phật. Tuy nhiên, theo nhiều người, tượng Phật và Bồ Tát không cần khai quang, người cần khai quang chính là chúng ta.
Trong quá trình thờ tượng Bồ Tát, hãy thường xuyên ăn chay, niệm Phật, làm nhiều việc thiện và cố gắng thực hành bố thí. Cần hạn chế sát sanh, đặc biệt là sát sanh tại gia. Khi thờ tượng, hãy bố trí bàn thờ trước, thỉnh tượng từ chùa hoặc cửa hàng về và đặt trực tiếp lên bàn thờ. Sau khi làm lễ an vị, có thể tiến hành thờ cúng như mọi khi.
Cách thờ tượng Bồ Tát tại nhà
Tượng Phổ Hiền Bồ Tát áo gấm đỏ bằng Poly.
Thờ tượng Bồ Tát tại nhà không phức tạp và tương đối đơn giản. Dưới đây là một số lưu ý khi thờ tượng Phổ Hiền Bồ Tát tại nhà:
- Thờ tượng Phật, Bồ Tát cần xuất phát từ thành tâm và mong muốn chân thành của gia chủ, không phải chỉ vì mong muốn được ban phước trừ họa.
- Tượng Phật nên được đặt cao hơn đầu gia chủ, tốt nhất là đặt ở trung tâm ngôi nhà để tạo ra hiệu ứng an lạc. Nếu ở nhà phố, nơi có diện tích nhỏ, bàn thờ Phật nên đặt ở nơi cao nhất của ngôi nhà, mặt bàn thờ hướng ra ban công.
- Bàn thờ cần được giữ sạch sẽ. Vào ngày sóc vọng (mồng 1, 14, 15, 30 âm lịch), nên sắm nhang đèn và trang trí bàn thờ bằng hoa quả trang nghiêm.
- Vía Phổ Hiền Bồ Tát là ngày 21/2 âm lịch (ngày Phổ Hiền đản sanh) và ngày 23/4 âm lịch (ngày Phổ Hiền thành đạo). Vào những ngày này, người thờ Phổ Hiền Bồ Tát nên làm điều thiện, việc thiện, tụng kinh niệm Phật để nhận được nhiều phước báu.
- Lưu ý không đặt các vật như bùa chú, giấy tiền vàng mã lên bàn thờ Phật vì chúng không tuân theo giáo lý. Hoa và trái cây được dùng để cúng Phật nên tươi tốt, không dùng hoa giả, trái cây hủy hoại.
- Sau khi dâng cúng, đồ cúng Phật, Bồ Tát không nên để trên bàn thờ sau khi cúng để tránh việc chúng hư hỏng.
- Không nên xịt nước hoa lên tượng Bồ Tát vì mùi hương này có nguồn gốc từ thế tục, gây mê đắm và trói buộc.
Hy vọng với những thông tin trên, bạn sẽ hiểu thêm về ý nghĩa và cách thờ tượng Phổ Hiền Bồ Tát. Ngài là một trong những vị Bồ Tát được thờ cúng rộng rãi trong Phật giáo Đại Thừa và một số trường phái Mật Tông Tây Tạng.
