Mời Thần Thánh Đến Nhà Bằng Việc Lập Điện
Việc lập điện thờ thánh, thờ mẫu hay lập điện thờ tứ phủ tại gia không chỉ đơn thuần phụ thuộc vào căn duyên của thanh đồng với nhà Thánh hay lòng mộ đạo của thanh đồng, mà còn phải cân nhắc các yếu tố như điều kiện thờ phụng và hoàn cảnh của thanh đồng. Tuy nhiên, để việc thờ được đầy đủ, chu toàn và không chỉ là nhất thời, các thanh đồng cần lưu ý một số điều cơ bản sau đây.
Các Yếu Tố Quan Trọng Trong Việc Lập Điện Thờ Tứ Phủ
1. Việc Lập Điện Phải Ứng Với Người Có Căn Số và Thích Hợp Với Việc Nhà Thánh
Việc lập điện thờ thánh tại gia phải được thực hiện bởi người có căn số và phải thích hợp với việc nhà Thánh. Không phải ai cũng có thể lập điện. Người lập điện ít nhất phải đã trải qua nghi thức trình đồng mở phủ và đã là Thanh đồng. Một trường hợp đặc biệt là khi đồng nối tự lập điện theo chỉ dạy trực tiếp của mẹ cha. Ngoài ra, người lập điện cần có thời gian gắn bó với tín ngưỡng tôn giáo thờ Tứ phủ và hiểu biết về nghi thức lễ nghĩa trong việc thờ Tứ phủ.
2. Cân Nhắc Kỹ Trước Khi Lập Điện
Việc lập điện đơn giản nhưng giữ lễ lại khó. Do đó, trước khi lập điện, cần cân nhắc và suy nghĩ thấu đáo. Sau khi lập điện, phải giữ gìn phép tắc và lễ nghi lâu dài, không được lập rồi bỏ. Điều này để tránh việc có lỗi với chư vị thần phật. Hãy đảm bảo thực hiện đầy đủ các thiết lễ như xuân thời tứ tiết, ngày rằm mùng một, hàng ngày dâng nước, lên hương, sáng thỉnh chuông và chiều bái chuông. Ngoài ra, cần hầu đồng ít nhất hai lần trong một năm.
3. Cân Nhắc Cẩn Thận Về Người Kế Tục
Việc chọn người kế tục cần cân nhắc cẩn thận, đặc biệt khi về già. Nếu không có người kế tục, phải giải điện. Lập điện là mời thần thánh đến nhà, trong khi giải điện là đuổi thần phật đi. Việc giải điện sẽ ảnh hưởng không tốt cho tín chủ về sau này. Do đó, hãy quan tâm đến việc chọn người kế tục một cách thận trọng.
4. Bố Trí Đúng Cấu Trúc Trong Điện Thờ Tứ Phủ
Khi đã cân nhắc và suy xét kỹ, có thể tiến hành lập điện. Bên trong điện thờ Tứ Phủ, có 3 ban chính. Ở giữa là ban Tam Tứ phủ công đồng, bên phải của người làm lễ là ban Trần Triều, bên trái là ban Sơn Trang. Ở ban công đồng, tượng thờ được bố trí theo cấu trúc như sau:
- Lớp thứ 1, trên cùng: Tượng quan thế âm bồ tát hoặc tượng thiên thủ thiên nhãn (phật nghìn tay, nghìn mắt).
- Lớp thứ 2: Tượng Ngọc Hoàng thượng đế, hai bên đặt quan Nam Tào, Bắc Đẩu.
- Lớp thứ 3: Tam tòa Thánh Mẫu.
- Lớp thứ 4: Tượng Ngũ vị Tôn ông.
- Lớp thứ 5: Tượng tứ phủ chầu bà.
- Lớp thứ 6: Tượng tứ phủ ông Hoàng (ông Hoàng Bơ, ông Hoàng Bày, ông Hoàng Mười).
- Lớp thứ 7: Tượng tứ phủ thánh cô.
- Lớp thứ 8: Dưới gầm ban Công đồng thờ ngũ hổ, Quan bạch, quan xà (quan Bạch Xà có nơi vắt ngang trên điện).
Ngoài ra, hai bên công đồng còn được bố trí thêm tượng hai cậu bé ở phía dưới. Phía ngoài điện thờ, có 1 lầu Cô và 1 lầu Cậu. Đôi khi, lầu cô và lầu cậu được đặt hai bên cửa phía trong điện thờ. Ngoài sân điện, có ban thờ Mẫu Thượng Thiên.
Các Điểm Cần Chú Ý Khi Lập Điện Thờ Tứ Phủ
1. Điện Thờ Không Cần Xa Hoa, Nhưng Cần Trang Nghiêm và Sạch Sẽ
Điện thờ tư gia không cần phải xa hoa, tráng lệ, nhưng nhất thiết phải trang nghiêm, thoáng đãng, sạch sẽ và có không gian hợp lý.
2. Thỉnh Tượng Vị Thánh Để Làm Bàn Thờ
Việc thỉnh tượng vị thánh để làm bàn thờ làm tăng trọng lượng cho việc lập điện. Nếu không có điều kiện, có thể thỉnh tranh hoặc thờ lô nhang, long ngai, bài vị cũng là lịch sự và đàng hoàng.
3. Không Cần Phải Rước Đủ Các Vị Thánh
Không phải cứ rước đủ tam tòa thánh mẫu, ngũ vị tôn quan, ông hoàng, tiên cô, thánh cậu, quan hổ, quan xà mới là đầy đủ. Nếu thành tâm, chỉ cần bố trí một pho tượng vị thánh Mẫu Liễu Hạnh cũng không sai. Thậm chí, chỉ cần thỉnh những vị đại diện là đã đủ.
4. Lập Điện Cần Quan Tâm Vị Trí Thờ
Ngoài việc chọn đúng cấu trúc, cần quan tâm đến vị trí thờ tự, thờ riêng hoặc thờ chung với đất ở để từ đó bố trí hợp lý.
Chỉ cần chú ý những điều này, tín chủ (thanh đồng) hoàn toàn có thể lập điện thờ tại gia và đảm bảo việc thờ phụng được nghiêm cẩn.
Ban thờ Công Đồng Các Quan tại đền Bà Kiệu - quận Hoàn Kiếm, Hà Nội - nơi thờ Mẫu Liễu Hạnh và các vị thánh trong Tứ Phủ Công Đồng - Nguồn ảnh: Nhà Hát Việt
Bức tranh Tứ Phủ Công Đồng nổi tiếng trong hệ thống tranh thờ Hàng Trống thể hiện một phần thứ bậc của các vị thánh trong Tín ngưỡng tôn giáo thờ Mẫu - kết hợp với hiệu ứng hình ảnh đương đại trên màn hình lớn gây ấn tượng mạnh với khán giả của vở diễn Tứ Phủ - Nguồn hình: Viet Theatre
