Trong cuộc sống gia đình, việc tuân thủ Ngũ giới và Thập thiện đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng và bảo vệ hạnh phúc gia đình. Những nguyên tắc này, nếu được thực hiện đúng như lời dạy của Phật, đặc biệt là việc giữ kỷ luật không tà dâm, không nói dối, không uống rượu,... có thể coi là những bậc thang giúp con người tiến gần hơn đến sự thủy chung và hạnh phúc trong gia đình.
Ngũ giới và Thập thiện – Nền tảng giáo lý Phật giáo
Việc tuân thủ Ngũ giới và Thập thiện là một trong những nội dung quan trọng của giáo lý Phật giáo. Chúng không chỉ đóng vai trò cơ sở để ổn định tổ chức giáo hội, Tăng, Ni, chức sắc tôn giáo, mà còn là những nguyên tắc răn dạy đối với tín đồ Phật tử. Ngũ giới bao gồm giới không giết, giới không ăn thịt chó mèo, giới không ăn rau thìa, giới không làm tội dâm, giới không nói dối, và giới không uống rượu. Thập thiện bao gồm không giết, không ăn trộm, không gian dâm, không nói dối, không uống rượu, không sử dụng ma túy, không nói ngang, không thèm tìm động lực từ uỷ ngược, và không khuyến khích việc loạn dữ.
Ngũ giới và Thập thiện là một trong những nội dung quan trọng của giáo lý Phật giáo, có vai trò không chỉ làm cơ sở để ổn định tổ chức giáo hội, Tăng, Ni, chức sắc tôn giáo là còn là những điều răn dạy đối với các tín đồ Phật tử.
Giữ thái độ từ chối tà dâm để bảo vệ hạnh phúc gia đình
Theo nguyên tắc "không tà dâm", người Phật tử phải ngăn ngừa và hạn chế dục vọng trong một giới hạn nhất định mà xã hội cho phép. Đối với người trong gia đình, điều này có nghĩa là không được có mối quan hệ bất chính với người khác để duy trì sự êm ấm trong gia đình và gìn giữ ổn định xã hội. Ngoại tình hoặc gian díu với người khác làm phá hoại hạnh phúc gia đình mình và chôn vùi hạnh phúc của gia đình. Người Phật tử cũng phải ý thức về hạnh phúc của gia đình mình, không làm tổn hại đến hạnh phúc của người khác. Ngay cả quan hệ giữa hai vợ chồng cũng cần đảm bảo thời gian và không gian thích hợp, tránh buông thả và phóng túng. Trong quá trình thực hiện hành vi đó, luôn giữ tâm thuỷ chung với người bạn đời, không suy nghĩ đến người khác. Kinh Ưu-bà-tắc giới dạy rằng: "Nếu quan hệ với vợ mình mà nghĩ tưởng đến vợ người khác, hoặc quan hệ với vợ người khác mà nghĩ tưởng xem như vợ mình, đó cũng là tà dâm. Những sự tà dâm như thế cũng có phân ra nặng nhẹ khác nhau. Do phiền não nặng nề, ắt phải chịu tội báo nặng nề. Do phiền não kém nặng nề hơn, ắt chịu tội báo kém nặng nề hơn".
Tạo dựng niềm tin và hôn nhân bền vững thông qua việc không nói dối
Trong đời sống gia đình, việc không nói dối là một yếu tố quan trọng để tạo dựng niềm tin và duy trì lửa hôn nhân. Trong kinh Đại Phương Tiện Phật Báo Ân, Đức Phật đã từng răn dạy các đệ tử của mình: "Này A Nan, chúng sanh họa từ trong miệng mà sinh ra, miệng lưỡi thực là búa sắc tự bổ vào mình, là cái họa để tự diệt mình". Chúng ta có thể thấy rằng, việc không nói dối không chỉ áp dụng đối với những người xung quanh, mà còn đối với vợ chồng đã thề trọn đời bên nhau.
Trong đời sống gia đình, thực hành không nói dối cũng là một nhân tố quan trọng để tạo dựng niềm tin và giữ lửa hôn nhân.
Từ chối rượu để bảo vệ hạnh phúc gia đình
Theo giáo lý Phật giáo, uống rượu và sử dụng các chất kích thích, ma túy làm mê muội thân tâm con người, đồng thời dẫn dắt con người vào sự sai trái và dễ phạm vào các giới còn lại. Giới thứ năm trong Ngũ giới không chỉ quy định "không uống rượu", mà còn yêu cầu tách biệt với những nơi có rượu chè, ngay cả khi chúng ta không uống. Chúng ta cũng không được xúi dục người khác uống, vì điều đó cũng là vi phạm nguyên tắc của giới.
Theo điều tra nghiên cứu, tại Việt Nam có đến 55% bạo lực xảy ra trong gia đình có người nghiện rượu. Bởi vậy, để gia đình ấm êm, hòa thuận, các thành viên trong gia đình, nhất là người đàn ông cần nghiêm túc thực hành theo lời Đức Phật là tránh xa men rượu.
Theo Kinh Thiện Sinh, uống rượu gây ra sáu lỗi: mất của, sinh bệnh, gây gỗ, tiếng xấu đồn xa, dễ sinh nóng giận, trí tuệ mỗi ngày giảm dần. Những lỗi này ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta và gia đình chúng ta, đồng thời cũng gây tổn hại đạo đức xã hội. Rượu và các chất kích thích làm mê mờ tư duy nhận thức, làm mất định hướng và làm con người đánh mất thủy chung. Rất nhiều vụ bạo lực trong gia đình xảy ra do sự nghiện rượu. Theo điều tra nghiên cứu, có đến 55% bạo lực xảy ra trong gia đình có người nghiện rượu tại Việt Nam. Do đó, để đạt được hạnh phúc và sự hòa thuận trong gia đình, chúng ta cần nghiêm túc tuân thủ lời dạy của Đức Phật và tránh xa men rượu.
Việc tuân thủ Ngũ giới và Thập thiện không chỉ giúp chúng ta đạt được sự thủy chung và hạnh phúc trong gia đình, mà còn tạo nền tảng để xây dựng một xã hội văn minh, yên bình.
