Bạn có từng nghe về Bồ Tát Quán Thế Âm? Đó là một nhân vật nam hay nữ?
Mẹ tôi luôn khẳng định rằng nếu ai đang gặp khó khăn, tai nạn, hoặc nạn đau đớn và thành tâm niệm danh hiệu "Bồ Tát Quán Thế Âm", thì Ngài sẽ cứu giúp và giải thoát chúng ta khỏi nạn. Mẹ tôi luôn nhắc nhở chúng tôi và mọi người quen biết rằng hãy thành tâm cầu nguyện Bồ Tát Quán Thế Âm. Và câu niệm "Nam mô Đại từ Đại bi cứu khổ cứu nạn Quán Thế Âm Bồ Tát" đã trở thành phần không thể thiếu trong cuộc sống của mẹ tôi.
Nghe có vẻ như linh ứng phải không? Thực ra, khi đó tôi không quan tâm nhiều và tưởng rằng mẹ chỉ "mê tín". Trong giai đoạn học trung học, khi tôi tiếp cận với kiến thức từ nhà trường, sách báo, phim truyện... tôi càng nghi ngờ những điều mà mẹ tin, coi chúng là thiếu căn cứ khoa học.
Trong những năm đầu thập niên 50-60, triết học phương Tây trở thành một xu hướng phổ biến; triết lý hiện sinh trở thành mối tình yêu của giới trẻ, sinh viên. Mặc dù chúng tôi chưa hiểu rõ về hiện sinh, nhưng nó đã ảnh hưởng và để lại dấu ấn sâu sắc trong nhận thức, suy nghĩ và lối sống của tuổi trẻ thời đó, đặc biệt là những người trẻ có học vấn. Tôi, một người quê lên phố để học, cũng như nhiều người trẻ khác, muốn thoát khỏi bản thân quê hương bằng việc học "phong cách trí thức" với cặp kính trắng và những quyển sách triết học của Albert Camus, J. Paul Sartre luôn ở bên. Hiện sinh, vấn đề thời thượng mà chúng tôi thảo luận ở bất cứ đâu - trên vỉa hè, trong trường học, ga tàu, nhà xe, quán cà phê... và với thái độ hoài nghi, chúng tôi phủ nhận mọi điều không thấy bằng mắt, không nghe bằng tai. Tôi cũng không ngại bỏ qua những điều mẹ tin, coi thường lời dặn của mẹ, tự cho rằng "mọi sự trong cuộc sống đều phụ thuộc vào số phận. Linh ứng chỉ là những sự trùng hợp, tình cờ."
Trong cuộc sống, khi tôi đối mặt với nhiều khó khăn và thất bại đắng cay, tôi cảm thấy mơ hồ và không biết phải tin vào điều gì. Nhiều người cho rằng tất cả khổ đau và vui buồn đều phụ thuộc vào số phận. Nhưng số phận là từ đâu mà ra? Tôi tự hỏi. Tại sao có người xinh đẹp, giàu có, hạnh phúc; trong khi có người xấu xí, bất hạnh, đau khổ? Có phải do trời định hay chúa quyền năng đã sắp đặt như vậy? Nếu như vậy, tại sao cả hai đều là con người và là con cái của chúa mà có người lại giàu sang phú quý, trong khi người khác phải sống khó khăn và đau khổ? Có phải điều này là không công bằng? Có quan niệm rằng mọi sự đều do nghiệp tích... nhưng liệu chúng ta có thể thay đổi nghiệp tích đó? Ai có thể cứu giúp chúng ta? Liệu chúng ta có thể đặt cược cuộc đời mình vào một niềm tin mơ hồ? Tôi nghi ngờ về những điều siêu hình này. Đồng thời, có không ít trường hợp khi tôi chứng kiến những kỳ tích mà kiến thức khoa học của tôi không thể lý giải! Thực ra, trong những khoảnh khắc khó khăn, tôi cũng cầu nguyện (tất nhiên là thầm kín và không ai biết), nhưng chưa bao giờ nhận được đáp ứng.
Tuy nhiên, khi so sánh hoàn cảnh gia đình của mình với bạn bè cùng trang lứa, tôi không thể không tự hỏi tại sao tôi lại có may mắn như vậy? Sinh ra và lớn lên trong một gia đình đông con ở một vùng quê nghèo, tất cả anh em tôi đều được học, dù không phải ở một trình độ cao nhưng chúng tôi đã có kiến thức đủ để đối mặt với thực tế trong thời điểm đó. Đặc biệt, khi phải đối mặt với những tình huống nguy hiểm chỉ trong chớp mắt, nơi mạng sống cứ như treo chuông trên sợi chỉ mong manh... Trong tâm tưởng sâu thẳm, tôi đã cầu nguyện chân thành và tôi đã vượt qua mọi nguy hiểm. Có một sức mạnh kỳ diệu nào đó đã thúc đẩy tôi, dù tôi không thấy hoặc biết được điều đó, nhưng nó là sự thật không thể chối cãi! Và qua những biến cố chiến tranh, tù tội, sự mất mát của người thân và bạn bè, gia đình tôi đã vượt qua và chúng tôi sống sót và được an lành. Những điều đó đã đặt ra cho tôi câu hỏi về trải nghiệm tâm linh của mẹ. Vì không có "phước phần" từ niềm tin tâm linh mà mẹ đã trao cho chúng tôi, làm sao chúng tôi có một nơi để tự tin và vững bước? Và trong cuộc sống đầy khó khăn và tai ương, khi mọi sự đến với tôi hoặc tôi chứng kiến trực tiếp, tôi đã nhận ra sự quan trọng của câu niệm "cam lồ cứu khổ Quán Thế Âm" mà mẹ luôn tin tưởng và truyền lại cho con cháu, mặc dù có lúc chúng tôi vô tình coi mẹ là mê tín.
Trong những năm 80 của thế kỷ trước, khi đời sống khó khăn, không chỉ thiếu tiền mà cả thời gian cũng hạn hẹp, việc đi lại cũng không dễ dàng, tôi đã phải đối mặt với tình huống khó khăn và nhớ mãi cha mẹ. Khi tôi nghe tin mẹ qua đời, tôi hoang mang không biết làm thế nào. Tình hình giao thông khó khăn, thiếu tiền để xoay sở! Trong khi tôi đang suy nghĩ cách giải quyết, lời khuyên của mẹ năm xưa lại hiện về. Tôi thắp nén hương và cầu nguyện cho Bồ Tát Quán Thế Âm bảo vệ để tôi kịp về nhà và tham dự tang lễ của mẹ! Và tôi đã câu niệm suốt cả đêm.
Sáng sớm, tôi đã đến bến xe và xếp hàng mua vé. Nhưng đến 7 giờ, thông báo "Vé đã bán hết từ chiều qua!" được thông báo. Mọi người đều tỏ ra bực tức và tức giận... nhưng cuối cùng tất cả đều nguôi ngoai! Tôi lao vào quầy vé để năn nỉ, nhưng không thành công. Tôi quay lại và ngồi xuống chờ có may. Có thể có một chuyến xe tăng cường, ai biết? Một người đàn ông trông quen quen tới gần tôi và nói cười: "Anh có vẻ đang lo lắng, chắc là có việc cần làm, còn tôi thì không vội!". Người đó đưa tấm vé vào tay tôi và nhanh chóng rời đi. Tôi ngạc nhiên không thể tin được! Đó có phải là sự thật? Nhưng tấm vé đã nằm trong tay tôi. Tôi rất vui mừng và nhảy lên xe. Khi ngồi xuống ghế, tôi nhớ ra rằng tôi chưa trả lại tiền vé và không nói lời cảm ơn. Tôi đứng lên để xuống xe, nhưng xe đã khởi hành và tôi không thấy người đó đâu! Tôi cố gắng nhớ lại, nhưng không biết đó là ai. Tại sao lại có một sự việc kỳ lạ như vậy?
Sau khi trở về nhà, chị tôi cho biết, nhờ sự quan tâm và giúp đỡ của các vị thầy và người quen trong giới phật tử, mọi việc đã được giải quyết. Câu hỏi về người đàn ông tại bến xe vẫn cứ ám ảnh tôi, cho đến khi mọi công việc đã xong, tôi đến thăm thầy và được thầy giải đáp. Tôi thay mặt gia đình đến chùa để tôn kính Phật, và cảm tạ thầy. Thầy nói: "Đó chỉ là công việc của Phật, gia đình không cần bận tâm về ơn nghĩa. Phật dạy rằng cách tốt nhất để đền đáp ơn là giúp đỡ mọi người!". Khi thấy thầy cởi mở, tôi can đảm đặt ra câu hỏi mà tôi lâu nay thắc mắc. "Thưa thầy, nhiều người cho rằng chỉ cần cầu nguyện Bồ Tát khi gặp khó khăn và nạn đau, nhưng có những người cầu nguyện mà chẳng bao giờ nhận được đáp ứng, điều đó có ý nghĩa gì?"
Thầy rót nước và tận tâm giải thích. Đạo Phật là đạo từ bi và trí tuệ. Trên thế giới, có rất nhiều khổ đau và niềm đau do sự khác biệt về cơ sở từ nguyên nhân. Để cứu giúp tất cả mọi người, các vị Phật và Bồ Tát đã hiện thân trong nhiều hình thức khác nhau. Đặc biệt, Bồ Tát Quán Thế Âm hiện thân với Thiên thủ thiên nhãn; với khả năng vô biên của mình, Ngài có thể cứu giúp tất cả mọi người. Từ bàn tay ngàn cái để biểu thị khả năng cứu giúp và từ đôi mắt ngàn cái để biểu lộ khả năng nhìn xa và nhìn rộng, Ngài có thể hiện diện ở mọi nơi, sẵn sàng đáp lại tiếng kêu cứu từ những người gặp khó khăn!
Trong các kinh Pháp Hoa, phẩm Phổ Môn, Phật đã dạy rằng Bồ Tát Quán Thế Âm hiện thân với nhiều hình tướng khác nhau tùy thuộc vào yêu cầu cứu giúp. Tất cả loài người với nhiều khổ đau và niềm đau, Bồ Tát đã hiện thân để cứu giúp tất cả. Nhưng chỉ vì sống thì không phải ai cũng có thể nhận ra và nắm bắt được những điều không thể suy luận và diễn tả bằng lý thuyết. Điều đó khái quát và không thể được suy nghĩ hay bàn luận, phải được trải nghiệm. Giống như khi uống nước, chúng ta chỉ thực sự biết được nước có nóng hay lạnh, có mùi vị ra sao khi chúng ta uống vào miệng chứ không thể cảm nhận qua người khác! Dân gian thường nói "thần giao cách cảm" nghĩa là tinh thần đã giao thì dù cách xa như thế nào cũng có cảm giác, và ngược lại, nếu tinh thần không giao tức là tâm không đồng, không thông thì sẽ không thể cảm nhận được!
Với niềm tin sâu sắc vào linh ứng của Bồ Tát Quán Thế Âm, mẹ tôi cầu nguyện không vì lợi ích cá nhân mà chỉ vì mọi người, con cháu và người thân, vì tương thích với tần số từ bi và vị tha, nên mẹ hi vọng ơn cứu giúp sẽ đến. Còn chúng ta, nếu cầu nguyện mà nghi ngờ, so sánh với tâm hẹp hòi của mình, thì làm sao có thể nhận được đáp ứng! À, thì ra người đàn ông đã giúp tôi ở bến xe... Tôi hiểu và chỉ có mình tôi cảm nhận được, tôi không thể nói cho ai cả vì không ai có thể hiểu.
Tình thương và lòng từ bi của Bồ Tát Quán Thế Âm, thật đơn giản chỉ cần biết lắng nghe để chia sẻ nỗi khổ và đau đớn, mang đến niềm vui nhỏ bé cho người thân, bạn bè, và những người xung quanh bằng những lời khuyên, lời an ủi và động viên chân thành... Điều này là điều bình thường mà bất kỳ ai cũng có thể làm và trở thành một Bồ Tát. Hãy thực hành lắng nghe để cuộc sống trở nên ít khổ đau hơn và tràn đầy niềm vui. Tôi hiểu được niềm tin sâu sắc của mẹ và ý nghĩa của lời dặn dò của mẹ.
Từ bi và tình thương, Bồ Tát hiện hữu trong mỗi người chúng ta.
Theo Giác Ngộ
