Ngài Quan Âm Bồ Tát: Tìm hiểu sâu hơn về "người mẹ hiền"

Nhắc đến Ngài Quan Âm, chúng ta, những Phật tử Việt, đều trọng kính gọi là "mẹ Quan Âm Bồ Tát". Nhưng liệu chúng ta thực sự hiểu hết về "người mẹ hiền" này chưa?

Với nhiều Phật tử, những điển tích, sự tích, truyền thuyết về mẹ Quán Thế Âm Bồ Tát đã thuộc lòng. Nhưng cũng có không ít Phật tử hiểu biết về Ngài còn khá hạn chế. Đó là lý do tại sao Cao Trang đã dùng công sức nghiên cứu và viết bài viết này, nhằm giúp cho nhiều người hiểu biết thêm về Quan Âm Bồ Tát.

Hãy dành chút ít thời gian để đọc nhé!

Quan Âm Bồ Tát: Ngài là ai?

Quan Âm Bồ Tát là vị Bồ Tát quan trọng nhất trong Phật giáo Đại Thừa nói chung, và Phật giáo tại Việt Nam nói riêng. Bằng chứng cho điều này là, hầu hết các chùa chiền đều có thờ tượng Ngài. Những gia đình Phật tử hoặc những người hướng Phật, nếu có thờ tượng Phật, thì chắc chắn cũng sẽ có thờ tượng Quan Âm.

Hình ảnh Quan Âm Bồ Tát. Nguồn: Cao Trang

Ý nghĩa hồng danh mẹ Quan Âm Bồ Tát

Trong tiếng Phạn, hồng danh của mẹ Quán Thế Âm Bồ Tát là Avalokitesvara Bodhisattva. Còn danh hiệu Quan Thế Âm Bồ Tát mà chúng ta vẫn quen gọi là tên phiên theo tiếng Hán.

Trong Hán ngữ, tên Ngài Quan Âm là 觀世音菩薩, cũng tức là Quán Thế Âm Bồ Tát. Phân tích từng chữ sẽ như sau:

• Quán: tức là quán chiến, quan sát, lắng nghe
• Thế: tức là thế gian, ý chỉ tất thảy chúng sinh sống trên trái đất.
• Âm: tức là âm thanh khẩn cầu của chúng sinh.

Tóm lại: Quán Thế Âm Bồ Tát là vị Bồ Tát có thể quan sát âm thanh đau khổ của thế gian và kêu cầu mà cứu độ một cách tự tại.

Quán Thế Âm Bồ Tát là vị Bồ Tát có thể quan sát âm thanh đau khổ của thế gian kêu cầu mà cứu độ một cách tự tại. Nguồn: Cao Trang

Sự tích về Phật Quan Âm Bồ Tát

Có rất nhiều sự tích, truyền thuyết về mẹ Quán Thế Âm Bồ Tát được ghi chép lại cả trong kinh điển Phật giáo chính thống lẫn các câu chuyện dân gian. Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi chỉ đề cập đến truyền thuyết về Quan Âm Bồ Tát được ghi chép trong kinh điển Phật giáo.

Cụ thể, Bồ Tát Quan Âm tên thật là Bất Huyền là con trai cả của vua Vô Tránh Niệm, một vị vua huyền thoại có công sinh ra Đại Thế Chí Bồ Tát, Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát.

Bất Huyền Thái Tử được Đức Bảo Tạng Như Lai (cũng chính là Phật A Di Đà) thọ ký và phát nguyện tu hành hạnh Bồ Tát, dùng phép Thiên Nhĩ mà lắng nghe lời thỉnh cầu của tất thảy chúng sinh để cứu độ. Chừng nào còn chúng sinh cầu thỉnh nguyện không thành Phật.

Bất Huyền Thái Tử sau đó trải qua nhiều kiếp tu tập hạnh Bồ Tát và chứng đắc ngôi Chánh Đẳng Chánh Giác. Vị này chính là Đức Quán Thế Âm Bồ Tát.

Bồ Tát Quán Âm là con trai cả của vua Vô Tránh Niệm. Nguồn: Cao Trang

Ngoài sự tích kể trên, còn những sự tích khác về Quán Thế Âm Bồ Tát. Nếu có thời gian bạn có thể đọc thêm những bài viết sau đây:

• Tượng Quan Âm Bồ Tát Không Chịu Đi
• Sự Tích Công Chúa Diệu Thiện
• Sự Tích Quan Âm Thị Kính

5 thứ quán của Phật Quan Thế Âm Bồ Tát

Theo như điển tích hay kinh sách của Phật giáo, thì Quan Thế Âm là vị Bồ Tát có 5 thứ quán, hay còn gọi là thần lực, đó là:

• Chân quán: chính là khả năng cảm nhận cực kỳ nhạy của 6 giác quan mà chỉ có Ngài mới có.
• Thanh tịnh quán: chính là khả năng có thể gìn giữ sự thanh tịnh, dựa vào sự thanh tịnh mà loại bỏ những ô nhiễm của năng sở, hay còn gọi là bản năng.
• Từ quán: được xem là khả năng siêu độ cho chúng sinh thoát khỏi những đau khổ của phiền não mà tìm đến vui vẻ và hạnh phúc.
• Bi quán: chính là tâm từ bi vô điều kiện với tất cả chúng sinh, không giới hạn, có thể giúp cho chúng sinh từ bỏ cái tôi ích kỷ để tiêu diệt những cảm xúc sinh ra từ năng - sở, hiểu đơn giản đó chính là bản năng.
• Quảng đại trí huệ quán: chính là trí tuệ siêu phàm, trí tuệ của Ngài chính là ánh sáng dẫn đường cho thế gian thoát khỏi sự u mê, ngu dốt.

5 thứ quán của Quan Âm Bồ Tát gồm chân quán, thanh tịnh quán, từ quán, bi quán, quảng đại trí huệ quán. Nguồn: Cao Trang

Đức Quan Thế Âm Bồ Tát có phải là Phật không?

Theo ghi chép trong kinh điển Phật giáo, Thái tử Bất Huyền sau khi được Phật A Di Đà thọ ký đã phát nguyện chừng nào chúng sinh cõi Ta Bà, cũng tức là trái đất này, còn lầm than trong vô mình và cầu cứu, thì Ngài quyết không thành Phật.

Nhìn lại cuộc sống xung quanh chúng ta thì vẫn còn rất nhiều chúng sinh khổ đau. Mỗi ngày không biết có bao nhiêu người quỳ lạy trước tôn tượng Quan Âm mà thỉnh cầu Ngài chở che khỏi hiểm cảnh, hoạn nạn.

Nếu chiếu theo đại hạnh nguyện trên thì có thể khẳng định, Quan Âm Bồ Tát chưa thành Phật, mặc dù Ngài hoàn toàn có thể chứng đắc thành Phật.

Phật A Di Đà trước khi nhập Niết Bàn đã nói, Bồ Tát Quan Thế Âm sau khi trải qua hằng hà sa kiếp tu hành, rốt cục cũng sẽ thành Phật.

Danh hiệu của Ngài khi thành Phật sẽ là Biến Xuất Nhất Thiết Quang minh Công Đức San Vương Như Lai, ở thế giới Nhất Thiết Trân Bảo Sở Thành Tựu.

Ngài Quan Âm Bồ Tát chưa thành Phật dù Ngài đủ khả năng thành Phật. Nguồn: Cao Trang

Đức Quan Âm Bồ Tát là nam hay nữ?

Nếu căn cứ vào truyền thuyết đã nêu trên, Quan Âm Bồ Tát tiền kiếp là Thái tử Bất Huyền, con trai vua Vô Tránh Niệm. Như vậy thì, Bồ Tát Quan Âm là nam nhân.

Tuy nhiên, bởi vì Ngài đã chứng đắc quả vị Bồ Tát nên việc là nam hay nữ không còn quan trọng.

Nhiều kinh sách cũng đã ghi chép Ngài có rất nhiều hóa thân khác nhau để “tiện” cho việc hóa độ chúng sinh.

Phật Quan Âm Bồ Tát có những hóa thân ít người biết

Theo Diệu Pháp Liên Hoa Kinh, mẹ Quán Thế Âm Bồ Tát có tất thảy 32 hóa ứng thân bên cạnh thân tướng nguyên thủy của Ngài, bao gồm:

1. Phật
2. Bích Chi (Duyên Giác)
3. Thanh Văn
4. Phạm Vương
5. Đế Thích
6. Đại Tự Tại Thiên
7. Đại Tự Tại
8. Thiên Đại tướng Quân
9. Tỳ Sa Môn
10. Tiểu Vương
11. Trưởng giả
12. Cư sĩ
13. Tể quan
14. Bà-la-môn
15. Tỳ Kheo
16. Tỳ Kheo Ni
17. Ưu-bà-tắc
18. Ưu-bà-di
19. Phụ nữ
20. Đồng nam
21. Đồng nữ
22. Thiên
23. Long
24. Dạ xoa
25. Càn-thát-bà
26. Ca-lâu-la
27. A-tu-la
28. Khẩn-na-la
29. Ma-hầu-la-già
30. Nhân
31. Phi nhân
32. Thần chấp Kim Cang

Quan Thế Âm Bồ Tát có đến 33 ứng hóa thân khác nhau. Nguồn: Cao Trang

Sau này, người xưa kết hợp tín ngưỡng dân gian với tư tưởng lục đạo cùng với những hóa thân kể trên để sáng tạo ra hình tượng 33 ứng hóa thân khác của Quan Âm Bồ Tát gồm:

1. Dương Liễu Quan Âm
2. Long Đầu Quan Âm
3. Trì Kinh Quan Âm
4. Viên Quang Quan Âm
5. Du Hý Quan Âm
6. Bạch Y Quan Âm
7. Liên Ngọa Quan Âm
8. Lang Kiến Quan Âm
9. Thí Dược Quan Âm
10. Ngư Lam Quan Âm
11. Đức Vương Quan Âm
12. Thủy Nguyệt Quan Âm
13. Nhất Diệp Quan Âm
14. Thanh Cảnh Quan Âm
15. Uy Đức Quan Âm
16. Diên Mạng Quan Âm
17. Chúng Bảo Quan Âm
18. Nham Hộ Quan Âm
19. Năng Tĩnh Quan Âm
20. A Nậu Quan Âm
21. Vô Úy Quan Âm
22. Diệp Y Quan Âm
23. Lưu Ly Quan Âm
24. Đa La Quan Âm
25. Cáp Lỵ Quan Âm
26. Lục Thời Quan Âm
27. Phổ Bi Quan Âm
28. Mã Lang Phụ Quan Âm
29. Hiệp Chưởng Quan Âm
30. Nhất Như Quan Âm
31. Bất Nhị Quan Âm
32. Trì Liên Quan Âm
33. Sái Thủy Quan Âm

Những ngày vía Phật Quan Thế Âm Bồ Tát cần ghi nhớ

• Ngày 19/02 âm lịch: vía Quán thế Âm Đản Sanh.
• Ngày 19/06 âm lịch: vía Quán thế Âm Thành Đạo.
• Ngày 19/09 âm lịch: vía Quán thế Âm Xuất Gia.

Khác biệt giữa hình tướng Phật Quan Âm Bồ Tát giữa các nước Phật giáo

Phật giáo Việt Nam vốn chịu ảnh hưởng ít nhiều từ Phật giáo truyền từ Trung Quốc, tức Phật giáo Đại Thừa. Cho nên hình tượng Bồ Tát Quan Âm thường được miêu tả là một nữ nhân mặc y phục màu trắng (Bạch Y Quan Âm).

Thế nhưng, bạn có biết rằng, ở các nước theo Phật giáo Tiểu thừa, hoặc Phật giáo Nam truyền (truyền từ Ấn Độ) như Tây Tạng, Myanmar, Nepal... Quan Âm Bồ Tát lại được miêu tả trong thân tướng một nam nhân cường tráng, khôi ngôi.

Cao Trang xin đưa ra hình ảnh tượng Quan Âm tại Việt Nam và tượng Quan Âm được tìm thấy tại Ấn Độ để bạn tiện so sánh sự khác nhau.

12 đại nguyện của Bồ Tát Quán Âm

Quan Âm Bồ Tát có 12 đại nguyện vô cùng thanh tịnh. Cao Trang đã từng viết một bài viết sâu sắc về chủ đề này. Trong bài viết đó, có trọn bộ 12 đại nguyện của Ngài Quán Âm.

Nếu bạn quan tâm, hãy tìm hiểu cụ thể trong bài viết sau đây:

• 12 Lời Nguyện Bồ Tát Quán Thế Âm

Bình Thanh Tịnh, nước Cam Lồ, cành Dương Liễu có ý nghĩa gì?

Quan Thế Âm Bồ Tát có 2 pháp khí quen thuộc luôn mang bên mình là bình thanh tịnh chứa nước cam lồ và nhành dương liễu.

Vậy ý nghĩa của 2 pháp khí này là gì?

Theo lý giải của trang phatgiao.org:

• Bình thanh tịnh tượng trưng cho giới đức.
• Bình chứa nước cam lồ, một loại nước thần vô cùng mát mẻ, tượng trưng cho lòng từ bi của mẹ Quan Âm. Dòng nước cam lồ này rưới đến đâu, tâm được thanh sạch, tươi mát đến đó.
• Còn cành dương liễu chính là thứ Quan Âm Bồ Tát dùng để rưới nước mát cam lồ để cứu độ chúng sinh. Cành dương liễu mềm dẻo mà chống chọi được mưa to gió lớn, ý chỉ sự nhẫn nhục.

Tóm lại, bình thanh tịnh, nước cam lồ, cành dương liễu có ý nghĩa chỉ có lòng từ bi được nâng niu bởi đức hạnh và sự hiền dịu, nhẫn nhục mới có thể cảm hóa được tâm của chính mình và giúp được cho các chúng sinh khác.

Quan Âm Bồ Tát cầm cành dương liễu, bình thanh tịnh chứa nước cam lồ

Kinh Quan Âm Cứu Khổ Cứu Nạn

Kinh Quan Âm Cứu Khổ Cứu Nạn là bài kinh tụng niệm để thỉnh nguyện Đức Quan Âm Bồ Tát nghe thấu và cứu giúp khỏi nghịch cảnh.

Vì bài kinh này tương đối dài, nên ở đây Cao Trang chỉ nhắc đến sự tồn tại của nó mà không tiết lộ nội dung chi tiết. Nếu bạn quan tâm và muốn tụng kinh này, bạn có thể tìm hiểu thêm thông qua các nguồn tài liệu phật giáo.

Lưu ý khi tôn thờ tượng Phật Quan Âm

Khi thỉnh thờ tượng của Ngài Quan Âm Bồ Tát, cần lưu ý một số điều sau:

Chất liệu tạc tượng Quan Âm

Tượng Phật Quan Âm được làm từ rất nhiều chất liệu khác nhau như đá tự nhiên, gỗ, gốm sứ, nhựa composite, đồng, vàng, đất sét, bê tông, ...

Mỗi loại chất liệu có những ưu, nhược điểm khác nhau và có mức độ phù hợp đặt ngoài trời hay trong nhà khác nhau.

Vị trí đặt tượng Quan Âm Bồ Tát

Tượng Quan Âm Bồ Tát có thể đặt đơn lẻ hoặc đặt chung trong bộ tượng Tây Phương Tam Thánh gồm Phật A Di Đà (chính giữ), Bồ Tát Đại Thế Chí (bên trái) và Bồ Tát Quán Thế Âm (bên phải).

Tôn tượng Ngài phải được đặt tại nơi cao ráo và trang nghiêm.

Vì sao nên thỉnh tượng Phật Quan Âm bằng đá

Tượng Phật đá sở hữu những ưu điểm mà những chất liệu khác khó bề sánh được như tính thẩm mỹ cao, độ tinh xảo không thể bàn, thách thức mọi loại hình khí hậu thất thường như tại Việt Nam, vẻ đẹp đứng vững bất chấp sự bào mòn của thời gian, thích hợp an vị cả trong nhà lẫn ngoài trời, đa dạng chất liệu đá khác nhau, ...

Tượng Phật Đá Cao Trang - Địa chỉ tin cậy để thỉnh tượng Quan Âm Bồ Tát bằng đá

Cao Trang là tổ chức luôn tin tưởng và lựa chọn bởi rất nhiều trụ trì của các chùa lớn tại Đà Nẵng cũng như các khu vực toàn quốc, hải ngoại khi mong muốn thỉnh tượng Quan Âm bằng đá lớn, nhỏ khác nhau để an vị trong chùa.

Phật tử có thể chọn thỉnh tượng Phật Quan Âm bằng đá kích thước nhỏ, từ 1 - 2m để thờ tại gia. Hoặc cũng có thể thỉnh tượng về cúng dường cho chùa.

Cao Trang cung cấp rất nhiều loại tượng phật đá với giá tốt nhất thị trường. Tất cả các tượng phật đá đủ mọi kích thước đều trải qua sự điêu khắc của nghệ nhân chuyên nghiệp. Cao Trang còn cung cấp tư vấn đầy đủ các thông tin về cách thỉnh, cách thờ, cách đặt và cách giữ bóng cho tượng phật bằng đá. Ngoài ra, Cao Trang hỗ trợ vận chuyển tượng phật đá tận nơi và có dịch vụ hỗ trợ ship quốc tế. Chi phí phù hợp với