Kinh điển Phật giáo sơ kỳ, hay còn gọi là Early Buddhist texts (EBT), là một khái niệm học thuật để chỉ hệ thống các kinh văn được chia sẻ bởi các tông phái Phật giáo sơ khai. Trong số những tài liệu EBT được nghiên cứu rộng rãi nhất, có bốn Bộ kinh Nikayas văn hệ Pali đầu tiên và các Agama Hán văn tương ứng. Tuy nhiên, còn có một số Luật tạng và tài liệu A-tì-đạt-ma sơ kỳ cũng có thể được xếp vào nhóm EBT.
Tổng quan
EBT bao gồm các thể loại khác nhau của các kinh văn Phật giáo sơ kỳ, bao gồm các hình thức văn xuôi, thơ và hỗn hợp văn xuôi và thơ. Chúng thường được tập hợp thành nhóm "Kinh tạng" trong Tam tạng, chứa đựng nội dung giáo lý, tâm linh và triết học. Trong cả các Bộ kinh Nikayas và Agama, hầu hết các kinh văn trong phần kinh tạng có sự tương đồng rất đáng kể.
Các kinh văn trong EBT được cho là có nguồn từ nhiều tông phái Phật giáo khác nhau, chủ yếu từ hai tông phái Theravada và Sarvāstivāda, nhưng cũng có thể từ các tông phái Dharmaguptaka, Mahāsāṅghika, Mahīśāsaka, Mūlasarvāstivāda và các tông phái khác.
Truyền khẩu
Nhiều kinh văn sơ kỳ ban đầu được truyền qua các phương pháp truyền khẩu. Trong khi nhánh Nam truyền đến ổn định với trung tâm tại Sri Lanka, kinh văn sơ kỳ của nhánh này được lập cố định bằng thành văn tự Pāli. Trong khi ở Ấn Độ và Trung Á, các kinh văn sơ kỳ của nhánh Bắc truyền liên tiếp được dịch sang các ngôn ngữ khác như Trung Quốc, Tokharian, Khotanese, Sogdian và Tây Tạng. Do đó, các bản viết tay từ truyền thống Bắc truyền thường bằng tiếng Prakrit hoặc một số dạng không chuẩn của tiếng Phạn.
Nguồn Mahāsāṃghika
Bộ EBT của trường phái Mahāsāṃghika chứa nhiều đoạn EBT, bao gồm cả kinh Mahāvastu và Mahāparinirvāṇa.
Kết luận
Kinh điển Phật giáo sơ kỳ là một kho tàng kiến thức quý giá về tôn giáo Phật giáo. Với các EBT được giới học giả nghiên cứu rộng rãi, chúng ta có thể tìm hiểu về chính Đức Phật lịch sử và những năm đầu của Phật giáo tiền tông phái. Các nghiên cứu này không chỉ giúp chúng ta hiểu sâu về tôn giáo mà còn là nguồn cảm hứng trong cuộc sống hàng ngày.
