Chào mừng bạn đến với chùa Phật Tổ (hay còn được gọi là Sắc Tứ Quan Âm Cổ Tự) - một di tích kiến trúc nghệ thuật tuyệt vời tọa lạc tại phường 4, thành phố Cà Mau. Không chỉ là điểm hành hương của đông đảo Phật tử, chùa Phật Tổ còn là một công trình kiến trúc tôn giáo truyền thống độc đáo, gìn giữ được nguyên dáng vẻ đặc trưng của mái đình Nam Bộ xưa.
Vị trí - Đặc điểm
Chùa Phật Tổ nằm tại phường 4, thành phố Cà Mau. Để đến chùa, bạn có thể đi từ sân bay hoặc bến xe Cà Mau, rẽ phải tại ngã ba nhà thờ Bảo Lộc và theo đường Phan Ngọc Hiển qua cầu, sau đó rẽ vào đường Lý Bôn.
Chùa Phật Tổ
Chùa được xây dựng từ năm 1840, mang đậm lối kiến trúc cổ của thế kỷ 19. Đây là nơi truyền giáo Phật pháp sớm nhất ở vùng đất Cà Mau. Trong kháng chiến chống Mỹ, chùa Phật Tổ đã trở thành nơi che giấu các chiến sĩ cách mạng. Vào ngày 24/11/2000, chùa Phật Tổ được công nhận là Di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp Quốc gia.
Lịch sử hình thành
Nguyên cách gọi tên chùa Phật Tổ là do sự tôn kính từ lâu đời của người dân vùng Cà Mau với vị hòa thượng lập dựng chùa - Hòa thượng Thích Trí Tâm. Vào khoảng năm 1840, vùng Cà Mau còn là vùng đất hoang sơ. Câu chuyện kể rằng, một chàng trai tên Tô Quang Xuân đi lấy củi trong rừng và khi rìu bổ vào thân cây bồ đề cổ thụ, anh ta phát hiện một quyển kinh phật đặt ở gốc cây. Từ đó, Tô Quang Xuân đã dựng am và cùng lúc tu hành và bốc thuốc chữa bệnh cho dân bên bờ kênh Quản Lộ. Chàng trai này được biết đến với việc tụng kinh Kim Cương cảm hóa được thú dữ, và ngày càng có nhiều người đến xin thuốc và học đạo.
Sau đó, nhờ sự đóng góp tài vật của người dân, Tô Quang Xuân đã xây dựng được một ngôi chùa bằng lá đơn sơ. Tuy nhiên, việc này đã gây ghen ghét của một người địa phương tên Đỗ Văn Viễn, người đã vu cho Tô Quang Xuân là gian đạo sĩ. Ông bị quan trên bắt về Sài Gòn và bị quản thúc.
Tuy nhiên, đạo hạnh của Tô Quang Xuân đã khiến các quan trên kính phục. Ông được đưa về Huế và thọ giới xuất gia ở chùa Kim Chưởng. Không lâu sau đó, ông qua đời. Để tưởng nhớ ông, năm 1842, vua Thiệu Trị đã xuống chiếu sắc phong cho Tô Quang Xuân là Hòa thượng Thích Trí Tâm, sửa sang am tranh của ông và đặt tên cho chùa là "Sắc Tứ Quan Âm Cổ Tự". Hòa thượng Thích Trí Tâm được người dân trong vùng tôn kính xem như là "Phật Tổ", nên chùa cũng gọi là "chùa Phật Tổ".
Kiến trúc nghệ thuật
Mặc dù đã trải qua nhiều lần tu sửa, chùa Phật Tổ vẫn giữ được hiện trạng của một ngôi chùa cổ và các hiện vật phụng thờ như tượng gỗ, khánh gỗ, độc bình, chuông đồng, câu đối, sắc phong của vua ban... Nhìn chung, mái chùa hình quả ấn, lợp ngói máng, mô phỏng mái đình ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Mái chia thành phần nóc chính và mái nghi môn. Phần nóc chính thể hiện giá trị nghệ thuật đặc sắc của ngôi cổ tự với hình lưỡng long tranh châu cách điệu, dưới là phù điêu và hình ảnh mô tả cảnh thiên nhiên. Mặt chính trên nóc chùa có ghi 6 chữ "Sắc Tứ Quan Âm Cổ Tự".
Các đường cong ở đầu đao mái chùa thể hiện cảnh cá hóa rồng, được làm bằng xi măng ốp sứ cách điệu, tạo nên dáng vẻ độc đáo. Mái nghi môn ở tầng thấp hơn lợp ngói máng, có họa tiết sống động và ghi 4 chữ "Quan Âm Cổ Tự".
Hai bên cổng chùa vẫn còn đối đá nguyên vẹn. Các bức tường hai bên chùa được tạc hình ảnh theo thứ tự thời gian, mang giá trị thẩm mỹ tôn tạo thêm giá trị nghệ thuật của ngôi chùa.
Giá trị văn hóa tâm linh
Ngày nay, chùa Phật Tổ không chỉ là nơi hành hương mà còn là trung tâm văn phòng làm việc của các ban ngành Giáo hội Phật giáo Cà Mau, các cơ sở từ thiện giúp đỡ người nghèo từ các khu vực sâu, xa. Bên cạnh kiến trúc chính của ngôi chùa cổ, bạn còn có thể thăm văn phòng Ban Trị sự Thành hội Phật giáo, Trường Trung cấp Phật học Cà Mau, văn phòng Phân ban Đặc trách Ni giới. Ngoài ra, còn có Tuệ Tĩnh đường miễn phí dành cho người nghèo, Hội quán Gia đình Phật tử, nhà Tăng...
Hàng tuần, chùa tổ chức các buổi tu học và thuyết giảng Phật pháp. Hàng năm, trong các dịp lễ lớn của Phật giáo như lễ rằm tháng Giêng, Phật đản, Vu lan... chùa Phật Tổ trở thành nơi diễn ra những lễ hội, thu hút đông đảo Tăng Ni và Phật tử đến tham dự.
Chùa Phật Tổ không chỉ là niềm tự hào của người dân Cà Mau mà còn là một trung tâm văn hóa, tu học, tâm linh của Tăng Ni và Phật tử tỉnh Cà Mau. Đồng thời, nơi đây còn là điểm đến thú vị cho du khách bốn phương.
Nguồn: camautourism.vn
