Bàn thờ cửu huyền thất tổ rất phổ biến trong các gia đình Việt Nam, đặc biệt là các gia đình trưởng nam ở nhà Tổ. Chính vì thế, có rất nhiều người quan tâm đến ý nghĩa, cách lập, mẫu bàn thờ và cách bài trí bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ đẹp chuẩn phong thủy. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về ý nghĩa của bàn thờ cửu huyền thất tổ và hướng dẫn cách lập và bài trí một cách đúng mực. Mời các bạn cùng theo dõi!
Bàn Thờ Cửu Huyền Thất Tổ là gì?
Để trả lời cho câu hỏi bàn thờ cửu huyền thất tổ là gì, trước hết chúng ta nói về nghĩa chữ "cửu huyền thất tổ" có thể hiểu là là sự tôn vinh và tri ân đối với 9 đời tổ tiên và 7 ông tổ, những người đã có công lớn trong việc sinh dưỡng và nuôi dưỡng gia đình, để bày tỏ lòng biết ơn của con cháu đối với họ. Bàn thờ cửu huyền thất tổ chính là không gian thờ phụng 9 đời tổ tiên và 7 ông tổ của dòng họ.
Cụm từ "cửu huyền" có ý nghĩa là 9 thế hệ hoặc 9 đời trong hệ thống tổ tiên của một gia đình. Gồm 9 thế hệ từ cao tổ, tựa như một cây gia đình:
- Cao Tổ (Ông sơ): Đời ông cụ tổ tiên gốc.
- Tằng Tổ (Ông cố): Đời ông tổ tiên cổ.
- Tổ Phụ (Ông nội): Đời ông tổ tiên từ nội.
- Phụ (Cha): Đời cha.
- Bản Thân (Mình): Đời hiện tại.
- Tử (Con trai): Đời con trai.
- Tôn (Cháu nội): Đời cháu nội.
- Tằng Tôn (Chắt - Cháu cố): Đời cháu cố (cháu của ông tổ cổ).
- Huyền Tôn (Chít - Cháu sơ): Đời cháu sơ (cháu của ông tổ gốc).
Cụm từ "thất tổ" gồm 7 thế hệ, thể hiện sự tri ân và tôn vinh đối với tổ tiên trong một dòng tộc:
- Phụ Thân (Nhứt Tổ): Đời ông tổ tiên gốc.
- Nội Tổ (Nhị Tổ): Đời ông tổ tiên từ nội.
- Tằng Tổ (Tam Tổ): Đời ông tổ tiên từ cháu cố.
- Cao Tổ (Tứ Tổ): Đời ông tổ tiên từ ông tổ cổ.
- Tiên Tổ (Ngũ Tổ): Đời ông tổ tiên từ ông tổ tứ.
- Viễn Tổ (Lục Tổ): Đời ông tổ tiên từ ông tổ ngũ.
- Thỉ Tổ (Thất Tổ): Đời thứ bảy trong chuỗi thế hệ.
Có giả thiết cho rằng cụm từ "cửu huyền thất tổ" có nguồn gốc từ Nho giáo và sau đó được kết hợp với Đạo giáo, và sau này thường được sử dụng rộng rãi trong đạo Phật. Ý nghĩa của cụm từ này là tượng trưng cho chuỗi 9 thế hệ trong một dòng tộc hoặc gia đình. Chín thế hệ này thể hiện sự luân phiên và sự tiếp nối trong vòng luân hồi của cuộc sống và cái chết.
Chữ "huyền" ở đây mang ý nghĩa của "đen" hoặc "ẩn" để thể hiện sự bất tận và vô hạn của chuỗi thế hệ. Trong quá trình luân phiên của cuộc sống và cái chết, khi thân xác tan rã, các nguyên tố cơ bản của con người (tinh, tuỷ, xương, máu, thịt) hòa quyện và biến mất, biểu tượng bằng màu đen. Điều này gợi nhớ đến quá trình tổ tiên của con cháu, qua nhiều thế hệ, đã sanh ra, sống chết, và truyền lại gia truyền và giá trị của họ. Do đó, cụm từ "cửu huyền thất tổ" tượng trưng cho sự tri ân và kính trọng đối với tổ tiên và sự tiếp nối của dòng tộc qua các thế hệ.
Ý Nghĩa của Bàn Thờ Cửu Huyền Thất Tổ trong Văn Hóa Việt
Trong văn hóa Việt Nam, bàn thờ cửu huyền thất tổ mang theo ý nghĩa sâu sắc:
-
Thể hiện sự tôn trọng và tôn vinh ông bà tổ tiên: Bàn thờ cửu huyền thất tổ không chỉ là để thực hiện hoạt động thờ cúng mà còn thể hiện sự tưởng nhớ ông bà, cha mẹ và tổ tiên. Bàn thờ cửu huyền thất tổ là một phần quan trọng trong tinh thần "uống nước nhớ nguồn" và "ăn quả nhớ kẻ trồng cây" thuộc truyền thống văn hóa Việt Nam.
-
Biểu tượng cho công ơn của tổ tiên: Bàn thờ cửu huyền thất tổ là một biểu tượng của trách nhiệm, lòng biết ơn của con cháu đối với người tiền bối đã xây dựng và bảo tồn gia truyền suốt nhiều thế hệ. Bằng cách lập và thờ cúng bàn thờ này, người Việt thể hiện lòng kính trọng và tôn vinh những người đã đặt nền móng cho sự tồn tại và phát triển của gia đình dòng họ.
-
Duy trì văn hóa tốt đẹp: Thực hiện lễ cúng và thờ phượng trên bàn thờ cửu huyền thất tổ đánh dấu sự duy trì của truyền thống tâm linh và giữ gìn giá trị văn hóa trong xã hội Việt Nam. Đây là một nét đẹp di sản văn hóa Việt, nơi mà truyền thống tôn giáo tâm linh đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của người dân.
Ngoài ra, người Việt Nam tin tưởng rằng việc tôn vinh tổ tiên qua việc thờ cúng và chăm sóc bàn thờ gia tiên là một phần quan trọng để thu được phúc lộc và sự ủng hộ trong cuộc sống. Tâm linh "âm phù dương trợ" đại diện cho niềm tin rằng nếu họ cẩn thận và tôn trọng trong việc tưởng nhớ và thờ cúng tổ tiên, thì họ sẽ được hỗ trợ và bảo vệ trong mọi khía cạnh của cuộc sống.
Phân Loại Thất Tổ Cửu Huyền Phổ Biến
1. Tranh Thờ Cửu Huyền Thất Tổ
Tranh thờ cửu huyền thất tổ có thể có kích thước nhỏ hoặc lớn, tùy thuộc vào sở thích và yêu cầu của gia chủ. Thông thường, các mẫu tranh cửu huyền thất tổ đi kèm với chân đế để giúp việc đặt chúng trên bàn thờ trở nên thuận tiện và chúng có thể được kê thẳng đứng.
Ưu điểm của tranh thờ cửu huyền thất tổ là sự đa dạng về thiết kế, mẫu mã và giá cả hợp lý. Có nhiều sự lựa chọn về phong cách và họa tiết cho gia chủ, và điều này giúp họ tìm được một bức tranh treo thích hợp không gian thờ cúng mà không cần phải đầu tư một số lượng lớn tiền bạc. Mỗi mẫu tranh cửu huyền thất tổ đều mang theo một thông điệp và ý nghĩa riêng trong việc trang trí và thờ cúng của gia đình.
2. Liễn Thờ Cửu Huyền Thất Tổ
Liễn thờ cửu huyền thất tổ là một vật phẩm có giá trị cao nhất trong số các loại thất tổ cửu huyền. Thông thường, nó được đặt ở giữa phía trên bàn thờ gọi là hoành phi câu đối và hai bên có cuốn thư.
Liễn thờ cửu huyền thất tổ được thiết kế vô cùng đẹp và tinh xảo, thường đặt chính giữa bàn thờ. Được biết đến với sự trang trọng và uy nghiêm, liễn thờ này thực sự là một biểu tượng quan trọng trong nghi thức thờ cúng gia đình. Nó mang lại sự nổi bật cho không gian thờ cúng và thể hiện lòng tôn trọng và tri ân đối với tổ tiên một cách trang trọng và trọng thể.
Ngoài ra, còn có tượng cửu huyền thất tổ nhưng không được sử dụng phổ biến như những linh vật được kể trên.
3. Bài Vị Cửu Huyền Thất Tổ
Bài vị, được xem như một linh vật cửu huyền trong phong thủy phổ biến hiện nay biểu tượng văn hóa và tâm linh độc đáo trong văn hóa Việt. Được thiết kế với sự tinh tế và tỉ mỉ đến từng chi tiết, bài vị thể hiện sự kỳ công và nghệ thuật tạo hình ảnh linh vật cửu huyền.
Một trong những ưu điểm nổi bật của bài vị cửu huyền thất tổ chính là kích thước gọn nhẹ, giúp nó dễ dàng phù hợp với mọi loại bàn thờ. Khả năng thích ứng với kích thước bàn thờ khác nhau là ưu điểm giúp nó trở nên thuận tiện và hài hòa. Ngoài ra, sự bền chắc của bài vị cửu huyền thất tổ cũng là một ưu điểm vượt trội. Được làm bằng chất liệu chắc chắn (bằng đồng) và có cơ cấu vững chắc, bài vị này có khả năng chịu đựng thời gian và sử dụng lâu dài mà không bị hỏng hoặc xuống cấp. Sự bền bỉ này đảm bảo rằng nó có thể duy trì cho nhiều thế hệ và duy trì tính giá trị tâm linh và văn hóa trong gia đình.
Cách Cúng Bái Các Vị Thất Tổ Cửu Huyền
Cách thờ cúng trên bàn thờ cửu huyền thất tổ trong gia đình có thể đa dạng linh động theo truyền thống gia đình khác nhau. Một quan niệm phổ biến cho rằng "âm phù dương trợ" với ý nghĩa rằng khi gia chủ chăm sóc phần âm, thờ cúng tổ tiên một cách cẩn thận, họ sẽ được đền đáp bằng sự phúc lộc, sự bảo hộ từ các vị thần linh ông bà tổ tiên giúp gia đạo bình an và mọi việc thuận lợi trong cuộc sống.
Mặc dù cách thờ cúng cửu huyền thất tổ có thể khác nhau giữa gia đình này với gia đình khác, nhưng chắc chắn hãy tuân theo những nguyên tắc sau để đảm bảo tôn trọng và không xâm phạm thần linh.
Gia Đình Nào Được Thờ Cửu Huyền Thất Tổ?
Bàn thờ cửu huyền thất tổ thường được đặt trong nhà thờ họ, tổ, bàn thờ của gia đình con trưởng gia đình (đối với miền Bắc) hoặc con trai út (đối với miền Tây). Tuy nhiên trong thời đại hiện đại, quan niệm này đã thay đổi và ngày nay gia chủ là con thứ cũng có thể thờ cửu huyền thất tổ. Bàn thờ cửu huyền thất tổ là cách để tôn vinh công ơn của tổ tiên, quan trọng nhất trong việc thờ cúng là luôn thành tâm và tôn kính đối với tổ tiên.
Ngoài ra, một số người có ý kiến rằng nếu cha mẹ còn sống, thì không nên đặt bàn thờ cửu huyền thất tổ trong nhà vì việc thờ cửu huyền là thờ cha mẹ, khi cha mẹ còn sống việc thờ cửu tổ có thể xem là điềm gỡ hoặc thiếu tôn trọng. Tuy nhiên, quan điểm về việc thờ cúng cửu huyền thất tổ có thể thay đổi tùy theo gia đình và cá nhân. Nhiều người vẫn thực hiện thờ cúng cửu tổ mà không phụ thuộc vào tình trạng sống hay đã mất của cha mẹ.
Các Đời Thờ Cúng Thất Tổ Cửu Huyền
Theo phong tục cổ truyền, người con trưởng trong gia đình có nhiệm vụ phụng dưỡng và thờ cúng ông bà, tổ tiên. Đối với những anh chị em khác trong gia đình, sau khi họ kết hôn và tách ra ở riêng, thường thờ cúng sẽ được giản lược hơn. Họ thường chỉ thờ cúng ông bà và cha mẹ.
Người con trưởng thường thờ cúng nhiều đời. Thế hệ con cái thờ cúng cha mẹ được gọi là thờ cúng 1 đời, đời cháu thờ cúng ông bà là thờ cúng 2 đời, cháu chắt thờ cúng ông bà gọi là thờ cúng 3 đời, cháu sơ thờ cúng ông bà gọi là thờ cúng 4 đời. Theo truyền thống, thờ cúng ông bà thường được thực hiện đến đời thứ năm.
Tuy nhiên, trong xã hội ngày nay, những chuẩn mực gia đình và thực hành thờ cúng có thể thay đổi theo thời gian. Thường thì việ
