Ngày nay, ăn chay trở thành xu hướng phổ biến, mang lại cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách ăn chay đúng cách, khoa học và tốt cho sức khỏe. Áp dụng chế độ ăn đúng và đủ chắc chắn sẽ mang lại những hiệu quả bất ngờ.
Ăn chay là gì?
Ăn chay là chế độ ăn loại bỏ thực phẩm từ động vật, bao gồm thịt, cá, gia cầm, côn trùng và hải sản. Người ăn chay thường chỉ ăn những thực phẩm chay có nguồn gốc từ thực vật như trái cây, rau củ, hạt, ngũ cốc. Tuy nhiên, vẫn có các trường phái cho phép sử dụng trứng, sữa, mật ong, kem và phô mai.
Nguồn gốc của ăn chay
Ngày 1 tháng 11 là Ngày Ăn chay Thế giới, ngày kỷ niệm những người không ăn thịt hoặc sử dụng các sản phẩm từ động vật. Thuần chay được đưa ra từ năm 1944 và có nguồn gốc từ Ấn Độ cổ đại và Địa Trung Hải. Ăn chay đã được đề cao bởi nhà triết học và toán học người Hy Lạp Pythagoras vào khoảng năm 500 trước Công nguyên. Lối sống ăn chay không chỉ tồn tại ở phương Tây, mà còn có xuất xứ từ giáo phái tôn giáo Ephrata Cloister tại Pennsylvania và ý tưởng của nhà triết học Jeremy Bentham ở thế kỷ 18.
Phân loại các trường phái ăn chay
Ngày nay, ăn chay không chỉ dành cho người theo đạo, mà đã trở thành một phong trào được khuyến khích bởi giới khoa học. Tuy nhiên, nhiều người ăn chay không đúng cách và gặp phải những vấn đề về sức khỏe. Dưới đây là một số chế độ ăn chay phổ biến:
- Lacto-ovo: Loại bỏ thịt, cá, gia cầm, nhưng được phép dùng trứng và sữa trong chế độ ăn.
- Lacto: Loại bỏ thịt, cá, gia cầm, trứng, nhưng được phép dùng các sản phẩm từ sữa.
- Ovo: Loại bỏ thịt, cá, gia cầm, sữa, nhưng được phép ăn trứng.
- Pescetarian: Loại bỏ thịt, gia cầm, nhưng được phép dùng các sản phẩm từ cá, trứng và sữa.
- Chế độ thuần chay: Loại bỏ tất cả các sản phẩm từ động vật, bao gồm cả mật ong và các loại thực phẩm có tính chất cay nóng.
Lợi ích của việc ăn chay đủ chất
Ăn chay giúp trẻ lâu
Chế độ ăn chay lành mạnh có thể giúp cải thiện làn da. Collagen, một loại protein quan trọng cho làn da, giúp da khỏe mạnh và bền bỉ. Ăn chay dựa trên thực vật cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho sự sản xuất collagen trong cơ thể. Ngoài ra, chế độ ăn này có thể giúp bảo vệ da khỏi tác động của tia tử ngoại và duy trì sức khỏe của mắt.
Ăn chay nâng cao tuổi thọ
Người ăn chay thường có nguy cơ thấp hơn mắc các bệnh mãn tính như bệnh tim mạch, tiểu đường, ung thư và huyết áp cao. Chế độ ăn chay giúp giảm cholesterol, chất béo bão hòa, hormone và kháng sinh từ thực phẩm động vật, từ đó giảm nguy cơ bị đau tim và mắc các bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa.
Ăn chay giảm cân tránh béo phì
Chế độ ăn chay thường có ít calo và chất béo bão hòa hơn chế độ ăn thịt. Ăn chay cũng giúp kiểm soát lượng thức ăn và giảm nguy cơ tăng cân.
Ăn chay giúp khỏe mạnh hơn
Chế độ ăn chay giàu chất xơ và có ít chất béo bão hòa. Nó giúp giảm cholesterol và nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và xơ vữa động mạch. Ngoài ra, ăn chay còn có thể giúp cải thiện làn da, ngăn ngừa trầm cảm và tốt cho sức khỏe tổng quát.
Ưu nhược điểm khi ăn chay
Ưu điểm ăn chay
Giảm cân
Chế độ ăn chay có hàm lượng calo và chất béo bão hòa thấp hơn so với chế độ ăn thịt.
Giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính
Chế độ ăn chay có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như bệnh tim mạch, tiểu đường và ung thư.
Bảo vệ môi trường và động vật
Chế độ ăn chay giúp giảm tác động tiêu cực đối với môi trường và giúp bảo vệ các loài động vật.
Giảm chi phí mua sắm
Thực phẩm chay thường rẻ hơn thực phẩm từ động vật, giúp tiết kiệm chi phí mua sắm hàng tuần.
Nhược điểm ăn chay
Thiếu chất dinh dưỡng
Chế độ ăn chay có thể thiếu protein, canxi, vitamin B12, iot và các chất dinh dưỡng khác. Cần chú ý bổ sung các nguồn thực phẩm thay thế.
Ít sự lựa chọn và tiện lợi
Mặc dù ngày nay có nhiều sự lựa chọn sản phẩm chay, nhưng vẫn có ít sự lựa chọn so với sản phẩm từ động vật.
Khó khăn khi áp dụng lối sống mới
Việc áp dụng chế độ ăn chay mới không phải là điều dễ dàng, đặc biệt đối với những người đã quen với việc ăn thịt.
Bí quyết ăn chay đủ chất, khoa học
Để đảm bảo đủ chất và khoa học trong chế độ ăn chay, cần chú ý các yếu tố sau:
- Đảm bảo thực đơn phong phú, bao gồm đa dạng các loại rau củ quả và đậu, hạt.
- Hạn chế ăn vặt và sử dụng quá nhiều dầu ăn.
- Bổ sung các vitamin và khoáng chất cần thiết từ các nguồn thực phẩm chay và uống bổ sung nếu cần thiết.
- Sử dụng Nutri Ancan, một loại thực phẩm bổ sung dinh dưỡng giàu Beta Glucan và các chất dinh dưỡng khác.
Thực đơn ăn chay lành mạnh cho người mới bắt đầu
Thứ hai:
- Sáng: Sữa tươi, bún xào chay
- Trưa: Cơm, đậu hủ kho, canh bí đỏ, 1 quả táo
- Chiều: Cơm, nấm kho, canh bầu
Thứ ba:
- Sáng: Bánh mì trứng ốp, sữa đậu lành
- Trưa: Cơm, trứng chiên, canh khổ qua, 1 quả mận
- Chiều: Cơm, đậu hũ sốt cà chua, canh rau dền
Thứ tư:
- Sáng: Bánh mì, sữa bắp
- Trưa: Cơm, trứng luộc bầu luộc, 1 quả mận
- Chiều: Cơm, đậu hũ măng tre kho, canh mồng tơi
Thứ năm:
- Sáng: Sữa đậu nành, hủ tiếu chay
- Trưa: Cơm, rau củ xào, canh bí đỏ, miếng đu đủ
- Chiều: Cơm, đậu hủ măng tre kho, canh măng tre
Thứ sáu:
- Sáng: Bánh mì trứng, sữa bắp
- Trưa: Cơm, trưng chiên, canh rau má, 1 miếng xoài
- Chiều: Cơm, đậu hủ chiên sả, canh măng tre
Thứ bảy:
- Sáng: Bánh mì trứng, sữa đậu nành
- Trưa: Cơm, cải xào, canh giá, một trái quýt
- Chiều: Cơm, đậu hũ kho, canh nấm
Chủ nhật:
- Sáng: Sữa tươi, bún bò chay
- Trưa: Cơm, rau muống xào, canh khổ qua, 1 quả mận
- Chiều: Cơm, đậu hũ kho, canh nấm
Bí quyết ăn chay đủ chất, khoa học
Để đảm bảo chế độ ăn chay đủ chất và khoa học, hãy tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Ăn đa dạng các loại thực phẩm: Lựa chọn các loại rau củ quả, ngũ cốc, đậu, hạt đủ chất dinh dưỡng.
- Bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết: Đặc biệt cần chú trọng đến việc cung cấp đủ protein, canxi, vitamin D, kẽm.
- Hạn chế sử dụng các chất béo chuyển hóa và chất bảo quản: Chọn thực phẩm chay tự nhiên và tránh thực phẩm chay công nghiệp.
- Kiểm soát lượng calo: Chú ý đến lượng calo tiêu thụ để duy trì cân nặng và sức khỏe tốt.
- Sử dụng Nutri Ancan: Bổ sung dinh dưỡng từ loại thực phẩm giàu Beta Glucan và các chất dinh dưỡng khác.
Những quy tắc đơn giản này sẽ giúp bạn có một chế độ ăn chay đủ chất và khoa học, mang lại sức khỏe và hạnh phúc cho cuộc sống của bạn.
