Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng từng nghe nói về khái niệm "thân trung ấm", một khái niệm mà trong đó, người ta tin rằng sau khi chết, chúng ta sẽ trải qua giai đoạn thọ trung ấm trong khoảng thời gian 49 ngày. Tuy nhiên, ít ai biết được thân trung ấm là gì, vì sao phải thọ trung ấm và tầm quan trọng của nó. Bài viết này sẽ giải đáp những thắc mắc này một cách chi tiết và cụ thể nhất.
Thân trung ấm: Khám phá khái niệm mới
Theo luận Câu Xá quyển 10, thân trung ấm mang đến năm nghĩa: ý sinh thân, cầu sinh, ăn hương liệu, trung hữu, sinh khởi. Tuy nhiên, theo giải thích của Hòa thượng Thích Thánh Nghiêm, ý sinh thân có nghĩa là tâm ý cầu cho có tái sinh thân, cầu sinh là tìm kiếm nơi có thể tái sinh, ăn hương liệu là nuôi sống mình bằng các món ăn mà chúng ta thích, trung hữu là giai đoạn giữa chết và tái sinh, và sinh khởi là xuất hiện sau khi thân đời sống trước chết đi.
Ngoài ra, hình ảnh thân trung ấm còn gọi là trung uẩn hay trung hữu cũng được minh họa trong bức tranh dưới đây:
Thân trung ấm còn gọi là trung uẩn hay trung hữu. Theo luận Câu Xá quyển 10, thì thân trung ấm có năm nghĩa: ý sinh thân, cầu sinh, ăn hương liệu, trung hữu, sinh khởi.
Ý nghĩa của sáu thân trung ấm
Thân trung ấm được trọng yếu tùy thuộc vào phước báo do hiện đời tạo nghiệp lành và dữ. Nếu thân trung ấm có phước báo, nó sẽ được thưởng thức những loại hương liệu tốt. Ngược lại, nếu thân trung ấm không có phước báo, nó sẽ phải tự nuôi dưỡng bằng thức ăn hôi thối. Bên cạnh đó, thân trung ấm còn cho phép chúng ta thấy những sự vật mà con mắt thịt của chúng ta không thể nhìn thấy.
Thời gian tồn tại của thân trung ấm
Về thời gian tồn tại của thân trung ấm thì có nhiều quan điểm khác nhau. Có thuyết cho rằng, thân trung ấm tồn tại cho đến khi tái sinh, dù lâu bao nhiêu cũng gọi là thân trung ấm. Trong khi đó, có thuyết khác cho rằng thân trung ấm chỉ tồn tại trong vòng 7 ngày, sau đó sẽ trở thành một thân trung ấm mới cho đến khi tái sinh.
Trong số các quan điểm về thân trung ấm, có một quan điểm được nhiều người tín đồ chấp nhận, đó là quan điểm của "Đại tỳ bà sa luận". Theo quan điểm này, thân trung ấm chỉ tồn tại trong vòng 49 ngày. Đó là lý do tại sao có tục lệ cúng tuần thất trong 49 ngày cho người đã mất. Trong thời gian từ khi người thân mất cho đến 49 ngày sau đó, chúng ta nên làm các việc từ thiện để hồi hướng siêu độ vong linh cho người đã mất. Điều này đã trở thành một truyền thống tín ngưỡng Phật giáo.
Sự tái sinh và tầm quan trọng của nghiệp lực
Theo Kinh nói, có ba loại chúng sinh không thọ trung ấm thân. Loại đầu tiên là chúng sinh cực thiện, khi hỗn giải báo thân, chúng sẽ sanh vào cảnh giới an lành. Loại thứ hai là chúng sinh cực ác, khi hỗn giải báo thân, chúng sẽ bị đọa vào địa ngục. Loại thứ ba là chúng sinh ở cõi vô sắc giới, một giới tình tứ không có sắc uẩn, do đó không thọ trung ấm.
Tùy thuộc vào nghiệp lực của thân trung ấm, sự tái sinh của chúng ta sẽ được định hướng. Dựa trên nghiệp lực thiện, ác, môi trường tái sinh của thân trung ấm sẽ có những cảnh giới khác nhau. Do đó, để có một thân trung ấm tốt và một sự tái sinh tốt, chúng ta nên tích cực thực hiện nghiệp lành để có một cảnh giới đẹp khi sinh ra.
Tùy theo nghiệp lực của thân trung ấm đó mà định hướng cho sự tái sinh của mình. Tùy nghiệp lực thiện, ác mà môi trường tái sinh của một thân trung ấm có những cảnh giới khác nhau.
Niệm Phật A Di Đà siêu độ hương linh
Về hình thể của thân trung ấm, nó sẽ biến đổi tùy thuộc vào báo thân của chúng ta. Theo Kinh Đại Bảo Tích quyển 56, thân trung ấm của chúng ta sẽ có hình dạng xấu xí như củi khô bị thiêu cháy nếu chúng ta từ ngục. Từ giới quỷ đói, thân trung ấm của chúng ta sẽ có màu nước, từ cõi người và cõi trời, thân trung ấm của chúng ta sẽ có màu vàng, và từ cõi sắc giới, thân trung ấm của chúng ta sẽ có màu trắng đẹp.
Vì vậy, hình dạng của thân trung ấm có thể có hai tay, hai chân, bốn chân, nhiều chân hoặc không có chân, tùy theo hình tượng của chúng ta trong đời trước. Theo Luận Câu Xá quyển 9, thân trung ấm của người thuộc dục giới có hình dạng như cậu bé 5,6 tuổi, còn thân trung ấm của vị Bồ tát ở cõi dục giới có hình dạng như người trẻ với tướng mạo đẹp đẽ, và khi nhập thai và sinh ra, chúng ta sẽ toả sáng như hào quang.
Sự tái sinh và nghiệp lực
Theo quyển "Giải thích các mối nghi ngờ về vãng sinh Tịnh độ" quyển 2, có hai cách giải thích về sự tồn tại của vãng sinh Tịnh độ. Một là không có thân trung ấm vì sau khi chết, chúng ta sẽ hóa sinh trong hoa sen. Một giả thuyết khác cho rằng chúng ta sinh từ cõi ô trọc nhơ bẩn và nhập vào một cõi thanh tịnh, do đó có thân trung ấm. Tuy nhiên, thân trung ấm đó sẽ vượt qua mười vạn ức Phật độ, chỉ trong thời gian ngắn và nó được nuôi dưỡng bằng hương thơm cõi Phật.
Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng trong cõi dục và cõi sắc, trong thời gian thọ trung ấm trước khi tái sinh, chúng ta chưa biết được chúng ta sẽ tái sinh ở cõi nào. Tùy vào nghiệp lực của thân trung ấm, sự tái sinh của chúng ta sẽ được định hướng. Tùy thuộc vào nghiệp lực thiện, ác, môi trường tái sinh của một thân trung ấm sẽ có những cảnh giới khác nhau. Vì vậy, để có một thân trung ấm tốt và một sự tái sinh tốt, chúng ta nên tích cực thực hiện nghiệp lành để có một cảnh giới đẹp khi sinh ra.
