(Bảo Trầm) Mùa Phật đản Phật lịch 2567, Dương lịch 2023 sắp về. Có lẽ không phải ai cũng biết cách tính Phật lịch và tại sao lại là 2567? Hãy để tôi giúp bạn hiểu rõ hơn về cách tính Phật lịch trong mùa Phật đản này.
Lý do lựa chọn năm Đức Phật nhập Niết-bàn làm mốc tính Phật lịch
Theo báo Giác Ngộ, niên đại Đản sinh và nhập Niết-bàn của Đức Phật Thích Ca, dù có nhiều thuyết khác nhau về phương diện nghiên cứu độc lập, nhưng Phật giáo thế giới đồng lòng thống nhất năm Đức Phật Thích Ca đản sinh là năm 624 trước Công nguyên và nhập Niết-bàn là năm 544 trước Công nguyên, tức là trụ thế 80 năm.
Với Phật lịch, Phật giáo thế giới lấy năm Đức Phật Thích Ca nhập Niết-bàn để tính năm đầu của Phật lịch (544 trước Công nguyên). Nguyên do bắt nguồn từ Đại hội Phật giáo Thế giới tổ chức lần thứ I tại Sri Lanka vào năm 1950, khi tất cả các đại biểu Phật giáo đại diện 26 quốc gia thống nhất lấy năm Đức Phật Thích Ca nhập Niết-bàn làm mốc để tính năm đầu của Phật lịch (cờ Phật giáo thế giới cũng được công bố và áp dụng tại Đại hội lịch sử này).
Vấn đề về ngày trong Phật lịch
Cách tính Phật lịch là lấy năm Đức Phật nhập Niết-bàn cộng với năm hiện tại. Ví dụ, năm 2023 được tính là Phật lịch 2567 (544 + 2023). Tuy nhiên, để xác định ngày trong năm mới của Phật lịch chính xác, cần tính toán thêm.
Phật giáo thế giới đã chọn năm Đức Phật nhập diệt làm mốc tính năm đầu Phật lịch, vì vậy ngày sang trang Phật lịch trong năm phải là ngày kế sau ngày Đức Phật nhập diệt. Tuy nhiên, thực tế hiện nay lại là ngày kế sau ngày Đức Phật đản sanh (ngày 16-4 âm lịch).
Vì sao lại như vậy? Theo Phật giáo Bắc truyền, Đức Phật Thích Ca đản sanh vào ngày 15-4 âm lịch (trước năm 1960 là ngày 8-4 âm lịch), Thành đạo ngày 8-12 âm lịch và Nhập diệt ngày 15-2 âm lịch. Theo phật giáo nam truyền , ngày 15-4 âm lịch (ngày trăng tròn tháng Vesak) là ngày Đại lễ Tam hợp, kỷ niệm ba sự kiện Quan Âm Như Lai Đản sanh, Thành đạo và nhập Niết-bàn.
Do đó, Phật giáo thế giới đã chuẩn hóa ngày sang trang Phật lịch là ngày kế sau ngày Đức Phật nhập diệt (ngày 16-4 âm lịch) hàng năm. Tuy nhiên, sự trùng hợp giữa ngày Đức Phật nhập diệt và ngày Đức Phật đản sanh (theo Phật giáo Nam truyền) khiến nhiều người nghĩ rằng sau ngày Đức Phật đản sanh là ngày sang trang Phật lịch.
Kết luận
Vậy là sau khi xác định được ngày sang trang năm mới của Phật lịch là ngày 16-4 âm lịch hàng năm, từ trước ngày này (trước 3-6-2023) tới ngày này trở đi cho đến ngày Phật đản năm sau, Phật lịch được tính là 2566 và từ ngày 16-4 âm lịch (3-6-2023) trở đi là Phật lịch 2567.
Như đã trình bày, hai truyền thống Phật giáo lớn trên thế giới đồng lòng về việc lựa chọn năm Đức Phật nhập Niết-bàn làm mốc tính năm đầu của Phật lịch. Tuy vậy, về ngày Đức Phật nhập Niết-bàn giữa hai truyền thống này có chút khác biệt (Nam truyền ngày 15-4 âm lịch, Bắc truyền ngày 15-2 âm lịch), và Phật giáo thế giới đã chọn ngày 16-4 âm lịch để sang trang năm mới của Phật lịch theo truyền thống Nam truyền.
Hình ảnh minh họa: Đức Phật Thích Ca - nguồn: chuadieuphap.com.vn
