Chùa Hương Tích Hà Tĩnh: Trong chùa gốc của Quán Âm Diệu Thiện
Bạn đã từng nghe nói về sự tích Quán Âm Diệu Thiện tại các chùa ở Hà Nội, Thanh Hóa, Quảng Bình và Hà Tĩnh, Nghệ An. Những câu chuyện này mang tính huyền sử, màu sắc tín ngưỡng, nhưng đằng sau những chi tiết đó là những triết lý có giá trị và một số chi tiết có tính xác thực. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sự tích và chứng tích của Quán Âm Diệu Thiện tại chùa Hương Tích Hà Tĩnh.
Chùa Hương Tích Hà Tĩnh và sự tích Quán Âm Diệu Thiện
Truyền thuyết kể rằng ở Ấn Độ, có một quốc gia nhỏ mang tên Hưng Lâm. Nhà vua của Hưng Lâm là Linh Ưu, niên hiệu là Diệu Trang. Trong quốc gia Hưng Lâm, mọi thứ đều yên bình, chỉ trừ Hoàng hậu Bửu Đức đã lâu rồi mà vẫn chưa sinh được một hoàng tử nào. Vì vậy, Hoàng hậu cảm thấy buồn bã.
Một ngày nọ, vua Linh Ưu nghe tin rằng trên núi Hoa Sơn có một vị thần rất linh thiêng, người nào cầu nguyện sẽ nhận được ơn trời. Vua quyết định đi thăm vị thần này. Sau khi thực hiện nghi thức tại núi Hoa Sơn, vua Linh Ưu trở về triều đình và không lâu sau đó Hoàng hậu sinh ra một công chúa được đặt tên Diệu Thanh. Vào một ngày khác, Hoàng hậu sinh thêm một công chúa nữa, được đặt tên Diệu Âm. Cuối cùng, Hoàng hậu sinh thêm một công chúa nữa, được đặt tên Diệu Thiện. Vì không có con trai, vua đã quyết định chuyển ngôi cho một trong ba vị công tước trong tương lai. Hai công chúa đầu tiên, Diệu Thanh và Diệu Âm, đã được gả cho hai quan lại quyền lực trong triều đình và sống hạnh phúc.
Nhưng công chúa Diệu Thiện không đồng ý lấy chồng và quyết tâm tu hành để tìm kiếm sự chính quả. Vua trở nên tức giận và buộc công chúa phải kết hôn. Tuy nhiên, công chúa yêu cầu vua tìm cho mình một người chồng có thể cứu chữa cho mọi người về thể xác và tâm hồn. Công chúa còn tuyên bố rằng chỉ có đức Phật mới có sức mạnh vượt trội hơn tất cả, và Ngài là thầy của Trời và người đáng cho con theo tu hành. Nghe điều này, vua trở nên càng tức giận hơn, và công chúa bị giam cầm trong hoa viên để bị đói và lạnh đến chết.
Mặc dù phải chịu đựng nhiều hình phạt nặng nề, công chúa không từ bỏ dục tâm của mình. Mọi người đã cố gắng thuyết phục công chúa trở lại triều đình, nhưng công chúa không thay đổi ý định của mình. Cuối cùng, công chúa đã trốn đến chùa Đại Tuệ để tu hành và nhập thất tham thiền. Chùa Đại Tuệ nằm xa kinh thành, và nghe tin công chúa đến đó một thời gian dài, vua đã cho phép và tin rằng công chúa sẽ chán nản và quay trở về triều đình. Tuy nhiên, công chúa vẫn kiên định trong quyết tâm của mình, mặc dù phải chịu đựng nhiều đau khổ. Một ngày kia, quân lính bao vây chùa và đốt cháy nó. Nhưng công chúa chỉ êm đềm cầu nguyện và chư vị Bồ tát đến cứu, bão mây kéo tới, mưa rào như thác rơi, và ngọn lửa được dập tắt. Khi tin tức này đến triều đình, vua ra lệnh để bắt công chúa trở về cung điện theo cách khác. Khi công chúa trở về kinh thành, vua tổ chức những cuộc yến tiệc và lễ hội lớn, nhưng không có hiệu quả. Thậm chí, khi đe dọa sẽ giết công chúa, vua cũng không thành công.
Cuối cùng, vua ra lệnh xử tử công chúa bằng việc treo cổ. Nhưng khi hành thi hành án, gươm gãy khi chạm vào công chúa. Giáo cũng không thể làm hại công chúa. Cuối cùng, công chúa bị treo cổ. Khi tất cả cùng diễn ra, một cơn gió cuồng phong tới, đất rung chuyển và trở nên tối tăm. Một ánh sáng rực rỡ bao quanh công chúa. Thần Thổ Địa biết vậy, đã báo cáo với vua của trời. Vua trời ra lệnh cho thần Thổ Địa bảo vệ công chúa Diệu Thiện. Đây chính là Bồ tát tái sinh kiếp cuối cùng.
Chùa Hương Tích Hà Tĩnh - Điểm đến của người hành hương
Từ sau khi đạt thành tựu vượt biển của mình, Quán Âm Diệu Thiện đã thể hiện sự thân thiện của mình tại ngôi động Hương Tích. Xung quanh núi Hương Tích, luôn có mây che phủ và các vị thần, tiên quần tụ tập để học tập đạo lý và mang lại ánh sáng cho vùng đất này. Để ngăn chặn dân chúng xung quanh lên núi gây ô nhiễm cho đạo tràng của Quán Âm Diệu Thiện, các vị Thần núi và Thổ Địa đã sử dụng thần lực của mình để che lấp ánh sáng từ chư Thiền và triệu hồi nhiều thần thú như cọp, mãng xà, sói... để bảo vệ đạo pháp.
Tuy nhiên, không xa đó, trên ngọn núi Hùng Lĩnh, có một am nhỏ tên là Vô Tâm, với một Thiền sư ẩn dật có đạo nhãn thông suốt. Người này nói với những người sĩ tử đến đây rằng: "Ở động Hương Tích có một vị Bồ Tát giáng thế, hãy đến đó cúng dường, lễ bái và nghe pháp". Những người tín đồ dưới núi Hùng Lĩnh đã đến đỉnh núi Hương Tích, nhưng do bị các thần núi và Thổ Địa che mắt, họ không thấy được gì. Vì vậy, họ quay trở về và báo cáo việc này với Thiền sư. Thiền sư chỉ dạy: "Hãy thể hiện thành tâm của mình bằng cách nói: 'Xin các vị Thổ Địa và các vị Linh thần hộ vệ đạo tràng để chúng con được lễ bái và học pháp từ Quán Âm Đại sĩ'. Nếu các vị vẫn không lộ diện, hãy thực hành 108 biến thần chú Đại bi bằng lòng thành tâm, và Quán Âm Đại sĩ sẽ dẫn dắt các vị đến đạo tràng". Và quả nhiên, những người tín đồ đã hành hương và gặp Quán Âm Diệu Thiện, nghe pháp và nhận được sự minh triết mà chưa từng có. Quán Âm Diệu Thiện cảm kích và khuyến khích hành hương để truyền bá ý nghĩa tốt đẹp, mong mỏi những điều tốt lành và trang bị cho ba ngôi Tam bảo.
Mọi người bắt đầu tích đức, tu tâm và làm phước. Họ xây dựng các đạo tràng như Cực Lạc, Đại Hùng, Quỳnh Hoa, Thanh Lương, Phổ Độ, Thuần Thiện, Hà Linh... Không chỉ người dân xây dựng các đạo tràng để thờ cúng Đại sĩ Quán Âm Diệu Thiện, mà cả các vị thần núi và trời cũng xây dựng đạo tràng như Long Đàm, Long Nhiễu, Long Quang, Long Hưng, Long Hải, Chân Tiên, Thiên Tượng, Tiên Lữ, và Thiên Cầm... Đức tin của dân chúng đã làm cho Phật pháp hưng thịnh trong cả vùng này.
Chùa Hương Tích Hà Tĩnh - Điểm đến hành hương hàng đầu
Chùa Hương Tích Hà Tĩnh đã trở thành một trong những địa điểm hành hương nổi tiếng nhất Việt Nam. Mỗi năm vào ngày 18/19 tháng 2 âm lịch, Lễ hội Quán Âm Diệu Thiện được tổ chức tại chùa Hương Tích. Đây là một lễ hội trọng đại để kỷ niệm công ơn của Đại sĩ Quán Âm Diệu Thiện đã dạy pháp và cứu khổ cho dân chúng sống quanh đây. Sự kiện này đã được ghi lại trong "Đại Việt sử ký toàn thư".
Chùa Hương Tích Hà Tĩnh đã thu hút đông đảo Phật tử từ khắp nơi đến chiêm bái. Bạn có thể tìm thấy một tượng Quán Âm Diệu Thiện tại chùa Hương Tích, tượng này thể hiện hình ảnh của vị Bồ tát nhân từ và mang đến sự an lạc và hạnh phúc cho mọi người.
Sự tích của Quán Âm Diệu Thiện có nhiều chi tiết có thể có hoặc không có, nhưng những bài học về giá trị của tình yêu thương và lòng từ bi của Bồ tát Quán Âm Diệu Thiện là không thể bàn cãi. Tu tập phải có ý chí mạnh mẽ, kiên cường và trải qua nhiều kiếp nạn mới có thể đạt được thành tựu tu đạo. "Nghe và hiểu thấu" là một trạng thái tâm hồn quan trọng đối với các Tăng ni trẻ tu hành ngày nay.
Tài liệu tham khảo:
- Nhiều tác giả, Đại Việt Sử Kí Toàn Thư, Nxb Thời Đại, Hà Nội, 2013.
- Hán dịch: Tam Tạng Tăng Già Đề Bà, Việt dịch: Tuệ Sỹ, Kinh Trung A Hàm Tập 1, Nxb Tôn Giáo, Hà Nội, 2008.
- Thái Kim Đỉnh, Chùa Cổ Hà Tĩnh, Nxb Đại học Vinh, Nghệ An, 2017.
- Thích Thọ Lạc (chủ biên) Văn Hóa Phật Giáo Xứ Nghệ: Quá khứ, Hiện tại và Tương lai, Nxb Hồng Đức, Hà Nội, 2012.
- Thích Giác Minh Hữu, Sự nhầm lẫn giữa hai chùa Hương rất nổi tiếng ở Việt Nam: Những giá trị cần được nghiên cứu và bảo vệ, Tạp chí Nghiên cứu Phật học số 7/2020.
ĐĐ.Ths. Thích Giác Minh Hữu Chùa Khánh Ngọc, xã Khánh Vĩnh Yên, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh
