Hình ảnh: Tượng Quốc bảo Quan Âm tại chùa Thầy
Quan Âm Đại Sĩ - một cái tên đã trở thành huyền thoại. Tại sao lại có tên gọi đặc biệt này? Tại sao lại mang một hình dáng tượng nhân như thế? Hãy cùng khám phá vẻ đẹp và ý nghĩa của Quan Âm Đại Sĩ qua các dòng chữ dưới đây.
Một di sản từ xa xưa
Trước tiên, hãy cùng nhau tìm hiểu về nguồn gốc của danh xưng "Quan Âm Đại Sĩ". Ban đầu, ca từ này không xuất phát từ Phật giáo mà từ một nỗ lực "đạo giáo hóa Phật giáo". Quá trình này không chỉ làm gia tăng sự tôn giáo, mà còn mang vẻ đẹp tâm linh đến với đời sống văn hóa của con người và cả Đạo giáo nữa.
Lịch sử bắt đầu từ triều đại Bắc Tống (1082-1135), vua Tống Huy Tông Triệu Cát trở thành một trong những vị vua cuối cùng của triều đại này. Với đa tài và tâm hồn nghệ sĩ, ông theo đuổi nghệ thuật thư pháp, âm nhạc, văn chương, đồ cổ, cây cảnh, xạ thủ và cả y học.
Ông tỏ ra tôn kính đạo giáo công khai, nhưng thực tế ông không thuần phục lòng tin theo chân thực. Ông lợi dụng đạo giáo để lên án Phật giáo và kiềm chế nó. Tuy vậy, ông không phá hủy chùa chiền nhưng lại thực hiện theo kiểu "lấy lòng người", đổi tên:
- "Phật" thành "Đại giác Kim Tiên"
- "Bồ tát" thành "Đại sĩ"
- "Tăng Ni" thành "Đạo Đức sĩ"
- "Tự Viện" thành "Cung, Quán"
Ông thưởng cho những nhà sư thuộc kinh của Đạo giáo và không cho phép dân cạo tóc xuất gia trừ khi cúi đầu trước Đạo giáo. Tuy có một số tác động tiêu cực, nhưng cuối cùng Đạo giáo Trung Quốc vẫn phục hưng sau khi các đạo sĩ Lý Chí Thường, Triệu Chí Kính bị nhà sư Bát Tư Ba của Tây Tạng đánh bại.
Trong thời gian đó, các ngụy thư như Lão Tử Hóa Hồ và những câu chuyện như Bảng Phong Thần đã mượn tên các nhân vật Phật giáo biến thành đệ tử Đạo giáo. Sự giao lưu miễn cưỡng này đã đưa một số nhân vật Đạo giáo vào các câu chuyện Phật giáo.
Quan Âm Đại Sĩ và sự tôn giáo không giới
Quan Âm Đại Sĩ được coi là một bà tiên vì tính từ bi và đại bi không đạt tới. Ngài giúp đỡ con người một cách vô tư, không đòi báo đáp hay trừng phạt ai. Với tính cách này, Quan Âm Đại Sĩ vẫn giữ nguyên tính Phật giáo, không bị đánh mất trong số Nữ Oa, Tây Vương Mẫu, Ma Tổ, Hậu Thổ, Cửu Thiên Huyền Nữ...
Câu chuyện về sự cứu độ của ngài đã trở thành truyền thống trong lòng người dân, khắp nơi như một vị thánh cứu khổ. Đạo giáo cũng mượn hình ảnh ngài như một vị tiên trong hệ thống của họ, mặc dù một số vẫn xếp ngài sau Diêu Trì Kim mẫu. Thậm chí, Quan Âm Đại Sĩ còn chinh phục cả Thiên Chúa giáo tại châu Âu theo tường thuật của Marco Polo. Sự từ bi vượt qua ranh giới tôn giáo đã làm nên điều này.
Phất trần - Từ cây chổi đến vật trang nghiêm
Cây phất trần, hay còn gọi là cây chổi, ban đầu được sử dụng để đuổi côn trùng trong các tông môn Ấn Độ. Khi được đưa vào Trung Quốc, cây phất trần đã được thay đổi hình dạng từ cục chổi thô sơ thành một thanh dài và duyên dáng. Chức năng của nó không chỉ là đuổi ruồi muỗi, mà còn là phụ kiện trang nghiêm.
Dù có nguồn gốc như vậy, cây phất trần đã trở thành biểu tượng của các đạo sĩ Đạo giáo. Hiện nay, hình ảnh Quan Âm Đại Sĩ được coi là đặc trưng của các ngôi chùa Việt Nam, đặc biệt là chùa ở miền Bắc.
Quan Âm Đại Sĩ không chỉ là huyền thoại mà còn là hiện thực. Hãy cùng nhau khám phá và chiêm ngưỡng vẻ đẹp tâm linh mà ngài mang đến.
Chú giải:
- Sự sỉ nhục Tĩnh Khang: Một biến cố lớn trong lịch sử nhà Đại Tống xảy ra vào năm 1127, hai vua Tống Huy Tông và Tống Khâm Tông đầu hàng nhà Kim, đánh dấu diệt vong của triều đại Bắc Tống.
- Tam Vũ nhất tông pháp nạn: Pháp nạn bao gồm ba vị vua Vũ - Bắc Ngụy Thái Vũ Đế, Bắc Chu Vũ Đế và Đường Vũ Tông - cùng với hậu Chu Thế Tông Sài Vinh. Đây là các biến cố diệt Phật giáo từ triều đại Nam Bắc, Đường và ngũ đại thập quốc Trung Quốc.
- Marco Polo: Một nhà thám hiểm, thương gia nổi tiếng người Venice, Ý. Ông đã có những công trình về các nước châu Á và được biết đến với tác phẩm "Marco Polo ky".
