Trò chơi Trí Uẩn, một bộ trò chơi kinh điển từ thời thơ ấu, vẫn còn là kỷ niệm đáng nhớ đối với nhiều người lớn lớn lên ở Việt Nam sau năm 1975. Nhưng bạn có biết rằng trò chơi này có nguồn gốc từ đâu không? Hãy cùng tìm hiểu lịch sử và trí tuệ đằng sau Trò chơi Trí Uẩn!
Trò chơi Trí Uẩn và những kỷ niệm ngọt ngào
Tôi nhớ như in khi bố tôi mua bộ trò chơi Trí Uẩn ở một cửa hàng Bách hóa Tổng hợp ở Hà Nội. Bộ trò chơi này gồm 7 miếng gỗ và một quyển sách nhỏ, mỗi trang in 1-2 hình, tổng cộng có 100 hình. Hình ảnh trong sách có dạng silhouette, người chơi phải sắp xếp 7 miếng gỗ để tạo ra những hình đó. Trên bìa sách được ghi "Trò chơi Trí Uẩn - Bảy miếng nghìn hình". Có lẽ như tôi, bạn cũng thắc mắc tại sao chỉ có 100 hình trong khi trên bìa sách lại nói về 900 hình khác. Dưới mỗi trang sách là một đoạn thơ, tạo thành một bài thơ dài với những câu đầu tiên rất đặc biệt: "Sử vàng nước Việt Nam ta Viết bằng lưỡi kiếm chói lòa chiến công...". Mỗi hình trong sách được gắn với một số điểm tương ứng, từ những hình dễ như 5-10 điểm cho đến những hình khó có thể đạt tới 500 điểm. Số điểm này thể hiện thời gian trung bình mà người chơi cần để hoàn thành một hình. Nhớ mãi có hai hình khó, mỗi hình đạt tới 500 điểm, đó là các chân dung nhìn nghiêng của Marx và Lenin. Bộ đồ chơi này đã ghi đậm trong tôi những ấn tượng sâu sắc.
Hình 1: Đồ chơi Trí Uẩn gợi nhớ những kỷ niệm thơ ấu
Nhưng liệu Trí Uẩn có phải là người sáng tạo ra trò chơi này hay không?
Nguồn gốc của Trò chơi Trí Uẩn: Nét đặc trưng của Tangram
Cho đến nay, chúng ta chỉ tìm thấy trò Tangram có nhiều điểm tương đồng với Trò chơi Trí Uẩn. Tangram cũng dùng 7 miếng gỗ, tuy nhiên hình dạng của các miếng gỗ khác so với Trí Uẩn. Gần đây, khi tìm hiểu về Tangram trên mạng, tôi tình cờ phát hiện một trang web thú vị: "Tangram and Anchor Stone puzzles". Nếu bạn truy cập trang web và xem hình ảnh Puzzle No. 10 - "Kreuzspiel", bạn sẽ nhận ra điểm tương đồng rõ rệt với bộ trò chơi Trí Uẩn. Theo tác giả của trang web này, những bộ trò chơi này được một hãng ở Đức sản xuất vào cuối thế kỷ 19. Nếu điều này là chính xác, ông Trí Uẩn có thể đã sử dụng bộ trò chơi này để tạo ra những hình trong bộ Trí Uẩn của mình.
Tuy nhiên, không có ý định hạ thấp uy tín của ông Trí Uẩn, tôi nghĩ các hình như búa liềm, Marx và Lenin không thể có trong bộ trò chơi của Đức sản xuất cuối thế kỷ 19. Và phần lớn những hình mà tôi đặt lại khi còn nhỏ có thể do ông Trí Uẩn nghĩ ra. Nhưng điều quan trọng là chúng ta cần xác định đúng lịch sử của trò chơi này: người ta đã chơi nó từ rất lâu.
Sự phổ biến của Trò chơi Trí Uẩn
Trò chơi Trí Uẩn đã được tái bản ở Việt Nam và hiện có bán dưới tên "Lucky Puzzle" trên một số trang web ở Canada (bằng nhựa) và Nhật Bản (bằng gỗ). Điều này chứng tỏ sự phổ biến và ảnh hưởng lâu dài của trò chơi này trong cộng đồng.
Với hình ảnh những kỷ niệm thơ ấu và sự kết hợp giữa lịch sử và trí tuệ, Trò chơi Trí Uẩn vẫn tiếp tục để lại dấu ấn trong tim chúng ta.
