Chủ nhật, 18/08/2023 09:02

Nghi thức cúng thí thực: Một nét đẹp văn hóa tâm linh của người Việt

Nghi thức cúng thí thực là một phương tiện tuyệt vời để tạo dựng sự kết nối giữa con người và các vị linh hồn. Đặc biệt, với những vị linh chết oan uổng, những người đã không được tái sinh kiếp mới hoặc không có người cúng thí, nghi thức cúng thí thực hỗ trợ để giảm bớt nỗi đói khổ của họ.

Theo quan niệm Phật giáo, những người đã gây ra nhiều tội ác, không tu tập thiện pháp, khi chết sẽ không được nhập cõi an lạc mà bị đày xuống địa ngục hoặc vào cõi ngạ quỷ. Những chúng sinh ở cõi ngạ quỷ này phải chịu nhiều khổ đau, đói rét và luôn khát khao nhận được cúng thức ăn từ người thân.

Xem thêm:

Một Vài Suy Nghĩ Về Chơn Tâm Và Thiền

Pháp tu hạnh bố thí của nghi thức cúng thí thực nhằm đem lại lợi ích cho chúng ta. Tuy cúng thí cho người cõi dương dễ dàng hơn vì ta đem cái thật cho người thật, nhưng cúng thí cho người cõi âm lại đòi hỏi ta phải dùng thức ăn và đồ uống hữu hình để cúng thí cho chúng sinh của thế giới vô hình. Để làm được điều này, chúng ta cần sử dụng nguyện lực gia trì thần chú của hành giả và sự trợ giúp của các vị Phật, Bồ Tát và thần lực của chân ngôn. Qua việc gia trì chân ngôn và nguyện lực của hành giả vào thực phẩm thức uống, các loại cô hồn sẽ được no đủ và mãn nguyện.

Để thực hiện nghi thức cúng thí thực, người cúng cần phải có tâm thành, tâm phải hoan hỷ và tập trung suy nghĩ về thực phẩm và thức uống đang cúng. Chỉ khi đó, việc cúng thí mới có ý nghĩa và cô hồn mới nhận được đủ thực phẩm và mãn nguyện.

Nghi thức cúng thí thực là một nét đẹp văn hóa tâm linh của người Việt.

Nghi thức cúng thí thực: Lễ vật và cách thực hiện

Lễ vật:

1 đĩa muối gạo.
12 chén nhỏ cháo trắng loãng hoặc 3 vắt cơm.
12 cục đường thẻ.
Mía để nguyên vỏ, chặt thành từng khúc, mỗi khúc dài khoảng 15cm.
Bánh kẹo và tiền có mệnh giá khác nhau.
Ngô luộc, khoai lang thuộc, sắn luộc và bỏng ngô.
5 loại hoa quả ngũ sắc.
3 ly nước nhỏ, 2 ngọn nến nhỏ và 3 cây nhang.

Nghi thức cúng thí thực cô hồn:

1. Nguyện hương

(Quỳ hoặc đứng. Tùy duyên đọc phần dùng hương đốt hoặc hương tâm).
Trường hợp dùng hương nén, hương trầm: Nguyện đem lòng thành kính Gửi theo đám mây hương Phảng phất khắp mười phương.
Trường hợp dùng hương tâm: Nguyện ý thành, tâm kính Biến mãn khắp mười phương.
(Tiếp. Chung cho các trường hợp).
Cúng dường ngôi Tam Bảo Thề trọn đời giữ đạo
Theo tự tính làm lành
Cùng pháp giới chúng sinh
Cầu Phật từ gia hộ
Tâm Bồ Đề kiên cố
Chí tu đạo vững bền
Xa biển khổ nguồn mê
Chóng quay về bờ giác
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát
Ma Ha Tát! (3 chuông)

2. Văn khấn

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay).
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Chúng con kính bạch chư Phật, chư Bồ Tát, cùng chư Thánh Hiền Tăng chứng minh và gia hộ cho chúng con.
Đệ tử con tên là:… Pháp danh (nếu có):… ở tại địa chỉ:… (và hiện đang ở trọ tại…) là thành phần (nhân dân/Phật tử).
Hôm nay là ngày… tháng… năm… nhân duyên (gia đình; cơ quan; cửa hàng,…)... chúng con làm lễ (tên lễ)…, chúng con xin vâng theo lời Đức Phật dạy, thực hành tu tâm từ bi, hướng tới các vong linh khổ đói nơi cõi ngạ quỷ. Do đó, chúng con đã chuẩn bị đồ thực lòng thành và xin hiến cúng để các vong linh cô hồn ngạ quỷ cũng như (gia đình; cơ quan; cửa hàng,..)... chúng con được phước lành. Chúng con xin thỉnh mời các vị thiên thần, linh hồn tới đây ủng hộ cho lễ cúng của chúng con.
Chúng con xin nương oai lực Tam Bảo, hạnh nguyện độ sinh, độ cho vong linh của chư Tăng chùa Ba Vàng, chúng con xin thỉnh mời các vong linh cô hồn ngạ quỷ không nơi nương tựa, không người cấp đỡ lang thang đói khổ, nhưng vong linh có duyên trong khu vực này, có duyên với khóa lễ này, được nuôi dưỡng lực lượng từ Phật, Pháp, Tăng Tam Bảo mà vân về tham dự khóa lễ hiến cúng này. Chúng con xin nguyện lời này và công lực tu hành của chúng con được gửi đến tất cả chư vị trong cõi tâm linh đã được mời đến khóa lễ này. Chúng con nhất tâm mời thỉnh. (3 lần) Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 lễ)

3. Lễ Phật

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay. Pháp khí: khánh, chuông)
Đại từ đại bi thương chúng sinh,
Đại hỷ đại xả cứu hàm thức,
Tướng đẹp sáng ngời dùng trang nghiêm.
Chúng con chí tâm thành đảnh lễ. (1 chuông)
Chí tâm đảnh lễ: Tất cả chư Phật ba đời, tột hư không khắp pháp giới. (1 chuông. 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ: Tất cả chính Pháp ba đời, tột hư không khắp pháp giới. (1 chuông. 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ: Tất cả Tăng bậc Hiền Thánh ba đời, tột hư không khắp pháp giới. (3 chuông. 1 lễ)

4. Tán Pháp

(Ngồi hoặc đứng. Khai chuông mõ)
Pháp Phật sâu mầu chẳng gì hơn,
Trăm ngàn muôn kiếp khó được gặp.
Nay con nghe thấy vâng gìn giữ,
Nguyện hiểu nghĩa chân Đức Thế Tôn.
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (3 lần. 3 chuông)

5. Tụng Kinh

(Ngồi hoặc đứng. Pháp khí: mõ, chuông)
Bài kinh (ấn vào tên bài): Kinh Cúng Linh
Bài kinh (ấn vào tên bài): Chuyện Tiểu Chủ Ngân Khố

6. Khai thị cho vong linh

(Chủ sám quỳ hoặc đứng đọc, đại chúng ngồi/đứng chắp tay hướng theo)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Chúng con xin được nương oai lực của Tam Bảo, nói cho các vong linh về ý nghĩa lời Đức Phật dạy trong hai bài kinh liên hệ với việc làm hôm nay của chúng con.
Kính thưa chư vị vong linh, nội dung bài kinh “Cúng Linh” mà chúng con đã đọc ở trên, Đức Phật dạy: người mất khi tái sinh làm vong linh ngạ quỷ, thì thọ nhận được thức ăn (đúng pháp không sát sinh) hiến cúng của con người. Và nội dung bài kinh “Chuyện tiểu chủ ngân khố” nói về ông tiểu chủ ngân khố, khi sống trên đời, vì có tiền của, ham hưởng dục lạc, làm nhiều việc ác, không tạo công đức bố thí, cúng dường. Sau khi chết, vì không có phúc phần dự trữ, nên ông bị đọa làm vong linh ngạ quỷ, phải chịu quả báo đói khát đau đớn. Vì khổ như vậy, ông thường đến bà con thân quyến, để mong được giúp đỡ. Nhưng do họ có tà kiến, họ cho rằng, sau khi con người chết đi, sẽ lại được sinh trở lại làm người, ở đâu đó trong chốn nhân gian này, nên họ chẳng để ý đến việc cứu giúp ông.
Nhân duyên ông có người con gái có đức tin, nghĩ rằng do hành nghiệp ác của ông, nên sau khi chết, ông có thể sinh làm vong linh ngạ quỷ, có thể phải chịu khổ, nên con gái ông đã sắm sửa đồ ăn, vật dụng cúng dường, đến cho các thầy tu ngoại đạo Bà La Môn, để mong các Bà La Môn, sau khi thọ nhận sự cúng dường, sẽ hồi hướng phúc báu đến cho ông, để ông được siêu sinh, được an lành hạnh phúc. Nghĩ như vậy, người con gái đã sắm sửa, đồ dùng vật thực, dâng cúng dường, các thầy tu ngoại đạo Bà La Môn và khấn mời ông đến đó, để nhận phần phúc, do các Bà La Môn hồi hướng. Nhưng do các thầy Bà La Môn, tu tà kiến, không sinh được công đức phước báu, để cứu các vong linh ngạ quỷ, nên khi các thầy Bà La Môn hồi hướng, ông chẳng nhận được gì. Sau đó ông đã được vua A Xà Thế, thiết lễ cúng dường tứ sự, cho Đức Phật và tập thể chư Tăng, tu tập trai giới phạm hạnh và hồi hướng phúc báu đó đến cho ông. Nhờ công đức tu hành cao quý của Đức Phật và chư Tăng, mà phúc báu đã phát sinh đến cho ông và ông đã thoát kiếp ngạ quỷ đói, được trở thành một vị thần đầy oai lực, được sống sung túc.
Trường hợp cúng dường hồi hướng tại khóa lễ cúng thí thực này: Chúng con cũng xin phát nguyện cúng dường số tịnh tài là… về chùa Ba Vàng, phường Quang Trung, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh để hồi hướng cho tất cả chư vị trong cõi tâm linh, mà chúng con đã mời về khóa lễ này.
(Tiếp)
Giờ này, chúng con xin thỉnh tất cả chư vị trong cõi tâm linh mà chúng con đã thỉnh mời được nương năng lực của Phật, Pháp, Tăng, Tam Bảo mà vân tập về tại khóa lễ nầy, nghe kinh được giác ngộ và thọ tài ẩm thực hiến cúng của chúng con. Chúng con nhất tâm mời thỉnh. (3 lần) Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 lễ)

7. Phát Nguyện Bồ Đề

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni, thỉnh các chúng trong cõi tâm linh cùng chúng con tùy hỷ công hạnh Bồ Đề:
“Phát tâm Bồ Đề Hộ trì Tam Bảo Chuyển tải Phật Pháp Rộng khắp thế gian”
Nguyện chư vị tinh tấn Bồ Đề, cầu Vô Thượng Đạo. (1 chuông. lễ 1 lễ/vái)

8. Cúng thực a. Văn bạch

(Chủ sám quỳ hoặc đứng, chắp tay)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Giờ này, chúng con xin tác lễ cúng dường vật thực. Trường hợp trên mâm cúng có thịt từ việc sát hại chúng sinh thì đọc: Nhân duyên các thành viên trong (gia đình; cơ quan, cửa hàng…)… chúng con, chưa hiểu Phật Pháp nên có sát hại chúng sinh để cúng lễ trong khóa lễ cúng thí thực này, chúng con xin bạch không dâng cúng các phần thịt chúng sinh đó. Chúng con xin bạch chỉ dâng cúng vật thực từ rau củ quả và vật thực từ tam tịnh nhục.
(Tiếp)
Thượng: Xin dâng lên cúng dường thập phương chư Phật chứng minh. Trung: Xin dâng lên cúng dường chư Bồ Tát, chư Thánh Hiền Tăng chứng minh. Hạ: Xin dâng cúng đến cho chư Thiên, chư Thần Linh. Sau: Xin hiến cúng cho tất cả các chúng vong linh mà chúng con đã thỉnh mời.
Nguyện cho các vong linh được nương sự bố thí trong khóa lễ cúng thí thực này của chúng con mà được thọ thực no đủ. Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 vái)

b. Tụng thần chú cúng thực

(Ngồi hoặc đứng, chắp tay. Pháp khí: mõ, chuông)
Biến thực chân ngôn: Nam mô tát phạ đát tha nga đá phả rô chỉ để ám tam bạt ra tam bạt ra hồng. (3 lần. 1 chuông)
Biến thủy chân ngôn: Nam mô tô rô bà ra đát tha nga đá ra đát điệt tha án tô rô tô rô, bát ra tô rô, bát ra tô rô sa bà ha. (3 lần. 1 chuông)
Phổ cúng dường: Án nga nga nẵng tam bà phạ phiệt nhật ra hồng. (3 lần. 3 chuông)
Nguyện cho các vong linh được thọ thực no đủ, nghe kinh giác ngộ Pháp, sinh lòng kính tín Phật, nương tựa nơi Tam Bảo, tu hành cầu thoát khổ. Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 vái)

9. Phục nguyện

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Chúng con nguyện đem công đức trong khóa lễ hiến cúng này công đức tạo lập được trong ngày hôm nay về Vô Thượng Bồ Đề và hồi hướng cho chư vị trong cõi tâm linh mà chúng con đã bạch thỉnh, nguyện cho tất cả chư vị được tăng phước, nương tựa Tam Bảo tu hành, sớm giác ngộ, xả bỏ oán kết và cùng kết duyên pháp lữ với chúng con để thực hành công hạnh Bồ Đề, đời đời kiếp kiếp luôn được trợ duyên cho nhau tu hành cho tới ngày thành Phật.
Và chúng con cũng xin hồi hướng cho hiện tại nguyện được (đọc mong cầu)…
Nam mô Chứng Minh Sư Bồ Tát Ma Ha Tát! Nam mô Thường Gia Hộ Bồ Tát Ma Ha Tát! Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 lễ)

10. Hồi hướng

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay. Pháp khí: chuông, mõ, hoặc khánh)
Thí thực công đức có bao nhiêu,
Con xin lấy đó hồi hướng về,
Nguyện khắp pháp giới các chúng sinh
Thảy đều thể nhập vô sinh nhẫn. (1 chuông)
Nguyện tiêu ba chướng sạch phiền não,
Nguyện được trí tuệ thật sáng ngời,
Nguyện các tội chướng thảy tiêu trừ,
Đời đời thường hành Bồ Tát đạo. (1 chuông)
Nguyện đem công đức tu hành này,
Chan rải mười phương khắp tất cả,
Hết thảy chúng con cùng các loài,
Đồng được lên ngôi Vô thượng giác. (3 chuông)

13. Bạch hạ lễ

(Nếu hạ lễ thì thực hành. Quỳ hoặc đứng, chắp tay)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Giờ này khóa lễ của chúng con đã xong, chúng con xin hạ vật thực đã dâng cúng để chúng con xin thọ thực. Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 vái)

Note: The content has been translated and adapted to meet the Vietnamese audience while keeping the essence of the original article.