phải lấy dân làm trọng, sau đó là xã tắc rồi mới đến vua
"Nhân chi sơ tính bản thiện" là một tư tưởng đáng chú ý của Mạnh Tử, một trong những học trò nổi tiếng của Khổng Tử. Tư tưởng này đã được ghi chép và truyền đạt trong Nho giáo. Trái với học thuyết "nhân chi sơ tính bản ác" của Tuân Tử, tư tưởng này mang ý nghĩa gì và cách hiểu chính xác của nó là gì? Cùng nhau tìm hiểu qua tiếng Trung qua lịch sử Trung Quốc.
1. Nhân chi sơ tính bản thiện là gì?
"Nhân chi sơ, tính bản thiện" là một câu nói ngắn gọn của Mạnh Tử, người sinh sống ở nước Trâu trong thời kỳ Chiến Quốc. Cuộc đời ông tương tự như cuộc đời của Khổng Tử. Để thực hiện chủ trương chính trị của mình, ông đã đi du lịch qua nhiều nước như Tống, Tề, Lỗ... và từng làm quan nước Tề. Tuy nhiên, ông không được nhận sự tin tưởng của những vị vua, vì vậy ông quyết định trở về nước Trâu và cùng với các học trò soạn sách và lập thuyết.
Theo tư tưởng "Nhân chi sơ tính bản thiện", con người khi sinh ra đã có bản chất thiện và tốt. Tuy nhiên, khi lớn lên và trải qua cuộc sống xã hội, tính cách của con người có thể thay đổi. Tính ác có thể phát sinh, do đó cần phải được giáo dục và rèn luyện để đảm bảo cuộc sống lành mạnh. Như vậy, chỉ khi tính thiện được bảo tồn và phát triển, tính ác mới không có cơ hội phát sinh.
2. Hiểu đúng về "Nhân chi sơ tính bản thiện"
2.1. Đặt dân vào vị trí trọng yếu
Đặc điểm đầu tiên trong tư tưởng của Mạnh Tử là kế thừa và phát triển tư tưởng "Nhân" của Khổng Tử. Ông áp dụng tư tưởng Nhân vào chính trị và đề ra thuyết "Nhân Chính".
Theo ông, quan trọng nhất là đặt dân vào vị trí trọng yếu, sau đó mới đến xã tắc và vua. Vua chỉ có thể trở thành vị vua khi có sự bảo vệ của nhân dân. Do đó, cần thực hiện chính sách Nhân Chính, tạo điều kiện cho dân có đất để canh tác, cuộc sống sung túc và an cư lạc nghiệp. Đồng thời, cần tiếp thu giáo dục Nho gia, hiểu về lễ nghi và đạo đức, sống hòa hợp với nhau.
Nếu vua không thực hiện chính sách Nhân Chính, sẽ dẫn đến sự bất mãn của nhân dân và cuối cùng là cuộc cách mạng. Mạnh Tử tán thành việc sử dụng phương pháp hòa bình để thống nhất thiên hạ. Ông mạnh mẽ phản đối tranh chấp và xung đột giữa các chư hầu. Dựa trên thuyết Nhân Chính, chúng ta có thể thấy Mạnh Tử đã nhận ra tầm quan trọng của nhân dân. Đây là một bước phát triển mang ý nghĩa quan trọng.
2.2. Hướng đến điều tốt đẹp
Đặc điểm tư tưởng thứ hai của ông qua "Nhân chi sơ tính bản thiện" là nhấn mạnh tính thiện của con người. Điều này cũng là lý luận cơ bản của tư tưởng Nhân Chính và có đóng góp lớn vào học thuyết Nho gia. Người truyền đạt thuyết Nho gia phải có phẩm chất đạo đức, yêu người và hành động theo điều tốt đẹp chứ không phải theo điều xấu xa. Tuy nhiên, lý do tại sao vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng từ Không Tử. Mạnh Tử đã liên kết giữa điều tốt đẹp và con người, cho rằng bản chất con người vốn là thiện. Con người có trái tim tốt, biết xấu hổ, tôn trọng và biết nhục nhã.
2.3. Sự bản nguyên trong mỗi con người
Đặc điểm tư tưởng thứ ba của ông qua "Nhân chi sơ tính bản thiện" là Chữ Sơ trong "nhân chi sơ". Nó không chỉ đề cập đến trẻ sơ sinh mà còn ám chỉ sự bản nguyên của con người. Không chỉ con người, bất cứ điều gì "sơ" như chưa trải qua tưởng tượng, cho là, mong muốn, hy vọng... đều là hoàn hảo.
Nhân, nghĩa, lễ, trí, tín cũng chính là đạo đức, tình cảm của con người. Đây cũng là lương tâm, mà khi con người sinh ra đã có sẵn, không cần phải được đào tạo hay giáo dục. Điều này tạo ra sự khác biệt giữa con người và các loài động vật. Mạnh Tử cho rằng mọi người sinh ra đều có lòng thông cảm và cần phải mở rộng lòng thông cảm đó.
Học thuyết "Nhân chi sơ tính bản thiện" đã có ảnh hưởng lớn đến thời đại phong kiến Trung Quốc và trở thành quan điểm chính thống. Việc tìm hiểu văn hóa Trung Quốc không chỉ giúp bạn học tiếng Hoa tốt hơn mà còn mang lại sự phát triển bền vững hơn.
Xem thêm:
- Các vị công chúa Trung Quốc cổ đại nổi tiếng và xinh đẹp nhất
- Tam tự kinh trong tiếng Trung
- 10 bí mật lăng mộ Tần Thủy Hoàng khiến người đời ngạc nhiên
