Kinh Phật là những lời dạy từ Đức Phật được những vị đệ tử chuyên tu của Ngài truyền miệng lại từ đời này sang đời khác. Cho đến khi nhân loại có hệ thống chữ viết, kinh Phật được ghi lại một cách rõ ràng thành dạng văn bản giúp người đời sau dễ dàng hơn khi tiếp cận Phật pháp.
1. Kinh Phật là gì?
1.1. Định nghĩa của kinh Phật
“Kinh Phật” nghĩa là những lời dạy bảo của nhà Phật bằng tiếng Phạn được dịch nôm na thành Khế Kinh. Từ kinh suy theo nghĩa đen có thể hiểu như một sợi tơ thẳng và xuyên suốt. Người tu hành có thể hiểu đơn giản kinh có nghĩa là sự xuyên suốt trong lời dạy Đức Phật, rõ ràng và mạch lạc.
Kinh Phật là lời Phật dạy được ghi chép lại truyền tụng cho đời sau. Kinh Phật có sự phù hợp hoàn hảo về mặt đạo lý và trình độ thẩm thấu của đại đa số người nghe. Sở dĩ chúng ta gọi những lời dạy của Phật là khế kinh vì chúng hợp với đạo lý do nhà Phật dạy và khế hợp với căn cơ của người tu hành.
Nếu bạn là một trong những tín đồ của Phật pháp, bạn sẽ thấy đa số các bài kinh Phật đều sẽ bắt đầu bằng những chữ “Như vậy tôi nghe”. Danh xưng của chữ tôi là tôn giả An Nan - được viết là người trực tiếp nghe Phật dạy và thuật lại. Vì vậy, câu đó có nghĩa là xác nhận lại lời Phật nói.
Kinh Phật có đến tám vạn bốn ngàn pháp môn tu trong thập phương pháp giới. Tật tánh chúng sinh vô biên và pháp của Phật cũng được thiên biến vạn hóa nhằm đối trị lại những nghiệp chướng trần lao cứu vớt chúng sinh.
Kinh là do Phật dạy, vậy Phật là ai? Bạn có thể hiểu Phật là Phật đà tức là người đã giác ngộ và tỉnh giấc với trái tim yêu thương, sự hiểu biết mọi sự trên trần tục. Kinh Phật là từ ngữ để chỉ những lời Phật dạy qua hình thức văn bản hay truyền miệng. Ý nghĩa của kinh Phật là giúp con người phát sinh lòng yêu thương, nuôi dưỡng đạo đức, phát triển trí tuệ giúp người tụng kinh đạt được sự an lạc và hạnh phúc.
1.2. Lịch sử Kinh Phật
Giáo pháp của đức Phật ban hành nhìn chung được chia theo ba thời kỳ. Việc phân chia ra các thời kỳ trong kinh Phật giúp người đọc hiểu sâu hơn về căn khí chúng sinh và tìm cách tu hành sao cho đắc đạo.
Thời kỳ Chánh pháp
Chánh pháp trong sạch và cao trỗi với hai phần Lý và Thể. Lý có nghĩa là ý nghĩa giáo pháp nhà Phật không tà ngụy. Đạo lý lúc ban sơ cho đến cuối cùng đều có tính trong sạch, thuần khiết giúp chúng sinh giải thoát khỏi kiếp luân hồi.
Phần thể tức là nền bảo pháp trong Tam bảo. Dạng Thể của chánh pháp gom trong bốn pháp được áp dụng cho giáo lý hạnh quả, chư đệ tử hậu lai, quy tắc dành cho chư sa môn thời Phật. Bốn nguyên tắc cụ thể như sau:
- Giáo có nghĩa là tiếng nói hay câu văn của chư Phật
- Hạnh có nghĩa là dựa theo nghĩa lý giáo pháp Phật mà tu hành
- Lý có nghĩa là nghĩa lý được truyền tụng trong pháp giáo
- Quả có nghĩa là nhờ tu hành chuyên tâm mà người tu tạo thành chính quả
Giáo pháp Phật giúp tiêu trừ thân khẩu để người tu hành bước bào cõi nhà Phật. Trong thời kỳ này, những chư tăng gần Phật được nghe pháp tu hành hàng ngày và chứng đạo y như lời Phật dạy.
Thời kỳ tượng pháp của Phật
Thời kỳ này Phật pháp đã được biết đến và mở rộng. Thời kỳ Chánh pháp và Tượng pháp có những nét tương đồng nhau nhưng kém đi vài phần. Người theo Phật pháp ngày càng đông nhưng ít người có thể thành đạo. Người nghe Phật pháp rất nhiều nhưng ít người có sự giác ngộ.
Nếu có chỉ là sự giác ngộ nông cạn, không được như trong thời kỳ Chánh pháp. Trong đó, thời kỳ này cũng là thời kỳ các dòng tôn giáo hội nhập vào đời sống con người. Việc tu hành trong giai đoạn này bị giảm bớt mà thay vào đó là dành thời gian cho công đức và truyền bá giáo pháp. Nhìn chung, ở thời kỳ này những người tu hành hiểu ý Phật nhưng không làm được như Phật nên thay vì đắc đạo, mọi thứ chỉ ở mức mường tượng.
Thời kỳ mạt pháp
Mạt pháp có nghĩa là thời kỳ suy tàn. Đạo pháp trong thời đại này không được thâm sâu như hai thời kỳ đầu. Chúng sinh đã cách Phật quá xa, người ác thì nhiều mà người trong sạch thì ít. Thời kỳ mạt pháp có rất ít người tu hành được thành đạo. Ngoài ra, thời này cũng khá khó tu hành do chúng sinh có nhiều mối lo không chuyên tâm để nghiên cứu Phật pháp.
Nhiều người chi tiền để xây dựng chùa chiền nhưng ở thương trường lại đấu tranh quyền lợi, tàn sát lẫn nhau. Ít người tìm chỗ thanh cảnh để tu hành đắc đạo, đa số chúng ta vẫn coi trọng vật chất, nhu cầu phục vụ bản thân và ham hư vinh khiến chốn chùa chiền trở nên náo loạn.
Tại thời kỳ mạt pháp, người đọc kinh niệm phật và nghiên cứu Phật pháp thì vẫn có nhưng ngộ đạo không nhiều. Người ta chỉ hiểu Phật pháp ở mức nông và truyền đạo chứ chưa tu hành đắc đạo trước khi truyền đạo như các thời đại trước. Không có người tu chứng, không người tu đắc đạo mà chỉ có người phát nguyện để giữ đạo và truyền bá đạo Phật.
2. Đọc kinh như thế nào để hiểu sâu về Phật pháp?
2.1. Người tu hành cần biết đọc kinh Phật
Nghe kinh Phật là tốt nhưng đôi khi đó chỉ là sự khát vọng nhằm thỏa mãn sở tri và tích lũy thêm kiến thức. Điều này vô tình khiến nhân sinh thui chột đi sự khám phá sự thật phật Pháp một cách thực tế nhất. Vì vậy, một cuốn kính hoàn hảo nhất mà mỗi người cần đọc đầu tiên trong đời là thân tâm và hiểu hoàn cảnh của chính mình.
"Chuyển đọc" là ngôn ngữ trong nhà Phật được hiểu như sự chuyển cảnh giới của chúng sinh. Đa số chúng ta đều chỉ biết đọc nhưng chưa biết chuyển. Bạn có thể hiểu đơn giản là trước khi ta đọc bộ kinh Phật sẽ có nhiều cách nghĩ và cách nhìn khác nhau nhưng khi bắt đầu thẩm thấu được kinh Phật bỗng thấy những cách ta nói, nhìn và nghĩ đều sai cả gọi lạ “hoát nhiên đại ngộ”. Bấy giờ chúng ta đem tất cả những sai lầm chuyển biến trở lại thành cái đúng giống như lời Phật dạy thì gọi là chuyển.
Chữ chuyển nghe có thể đơn giản nhưng để áp dụng được nó là cả một quá trình dài. Nếu bạn biết cách chuyển trong kinh Phật thì đảm bảo công đức lớn và đặc biệt tốt cho việc tu hành.
Đọc kinh mỗi ngày và chuyển biến mỗi ngày là điều quan trọng. Trong kinh có câu “Đọc tụng đại thừa” dịch nôm na là đọc mỗi ngày sao cho thuộc thì sẽ khởi tâm động niệm và chuyển biến mọi sự tốt lành.
Khi mở một bộ kinh Phật, người không biết đọc kinh thường chỉ đọc cho Phật nghe, người biết đọc mới là đọc cho mình. Khi bạn đạt đến cảnh giới này tức là bản đã lĩnh hội được một phần không nhỏ trong kinh Phật.
Có một sự tích về vị thiền sư Pháp Đạt đã tụng ba nghìn biến trong “Kinh Pháp Hoa” nhưng vẫn chưa khai ngộ được lời Phật dạy. Sau khi ngộ ra Phật pháp, Ngài thưa với Tổ đại sư rằng tuy thường ngày đều đọc kinh này đến ba nghìn biến nhưng bị “kẹt” trong câu kinh không sao khai ngộ được. Cho đến ngộ được ý Phật, từng câu từng chữ trong bài kinh sẽ sống động và hàm chứa vô vàn tầng nghĩa.
2.2. Đọc đúng sách kinh phù hợp với khả năng
Kinh Phật hiện nay có hàng trăm, hàng nghìn quyển với học pháp từ cao đến thấp. Với những người mới vào đạo Phật, bạn nên bắt đầu bằng những cuốn sơ cấp như “Phật học sơ đẳng giáo khoa thư” hay sách “Phật học Tinh yếu”, “Lịch sử Phật Thích Ca” cùng một số loại sách về lịch sử hình thành và phát triển đạo Phật nhằm hiểu hơn về con đường tu hành của Phật pháp.
Những cuốn sách không dành cho những người mới bắt đầu như Niết Bàn luận. Duy Thức, Kim Cang Bát Nhã hay Hoa Nghiêm luận. Chúng ta không bàn đến sự hay dở mà bàn về tính uyên thâm của từng cuốn sách. Để hiểu thấu được các loại sách kinh Phật kể trên bạn cần hiểu được nền tảng trước, tránh mất cân đối về tâm trí và dễ nản lòng trong con đường tu hành.
2.3. Đừng hành nhiều pháp
Hành nhiều pháp hay còn gọi là tạp pháp. Điều này dẫn đến người tu hành mất tập trung và việc hành quá nhiều pháp dẫn đến mất chánh niệm và không hiểu sâu từng pháp. Bạn nên căn cứ thời khóa công phu trong chùa chiền để đảm tu sao cho đúng pháp.
Chùa hệ Bắc tông, đa số các tăng ni buổi sáng thường tụng Lăng Nghiêm thần chú, chiều tụng A Di Đà, Hồng Danh bửu sám và buổi tối tụng kinh Phổ Môn. Ngoài ra, định kỳ chùa có thể tổ chức khai khóa tụng kinh Dược Sư, lễ tụng kinh Pháp Hoa và kinh Địa Tạng.
Những ngôi chùa tu Tịnh độ thường niệm danh hiệu Phật lúc 23 giờ còn những chùa Thiền tông thì ngồi thiền không tịnh niệm, chùa Mật tông tụng mật chú. Tóm lại, trong các ngôi chùa hiện nay có 3 kiểu pháp tu là thiền, tu niệm Phật và tu mật ngữ.
Đa số các phật tử thuần túy thường phát tâm tụng niệm kinh như những chùa tụng niệm. Thêm nữa, làm phật nữ nên trung thành với một pháp nhất định, tránh việc nay hành pháp này mai hành pháp khác. Chọn một pháp và tu cho chín chắn là điều cần làm để tâm ý thanh tịnh, phát sinh điềm lành.
2.4. Tụng đọc nhiều Kinh
Tụng kinh Phật nhiều mang lại nhiều lợi ích trong quá trình tu hành. Tụng nhiều một là làm nhuần nhuyễn pháp tu và hai là làm sạch nghiệp chướng trần gian cho người tụng. Ngoài ra, tụng đọc kinh nhiều còn có tác dụng làm trí tuệ sinh, thanh thoát cho tâm hồn. Tuy nhiên, mọi việc trên thế giới đều có mặt lợi mặt hại đi kèm.
Người xem kinh nhiều chưa hẳn là người tu hành giỏi. Dù là kinh Phật hay pháp Phật dạy có thể vẫn xuất hiện những sai sót do quá trình truyền miệng và ghi chép lại lời Phật. Vì vậy, người đọc cần nghiền ngẫm và hiểu sâu vấn đề để tránh những hiểm họa gây ra do hiểu nông, hiểu sai lời Phật dạy. Ngoài đọc tụng nhiều kinh, hãy dành thời gian nghiền ngẫm và nghiên cứu để những kiến thức trong kinh Phật có cơ hội được hiểu một cách sâu sắc nhất.
Là Phật tử thuần túy, bạn cần nhiều hơn sự vững vàng khi tụng niệm kinh Phật. Một là cúng dường, hai là siêng năng tu hành và ba là lập hạnh phật tử làm tấm gương cho mọi người. Hãy khuyến khích chúng sinh vào đạo và quy y làm đệ tử của đức Phật để góp phần truyền bá đạo Phật đầy đủ nhất đến các thế hệ sau này.
