Bài học quan trọng về ứng xử văn minh cho trẻ em
Đây là một bài học quen thuộc mà tất cả trẻ em đều biết từ khi mới học biết đọc chữ. Với sự sáng tạo tự nhiên của trẻ nhỏ, cách giáo dục dễ dàng nhất để các bé hấp thụ kiến thức đó là hình dung trong trí tưởng tượng của họ những hình ảnh dễ hiểu có tính chất "tham khảo".
Tuy nhiên, trong thời đại của sự phát triển khoa học công nghệ như hiện nay, mọi lĩnh vực đều cần sự sáng tạo và đổi mới. Việc hình thành nhận thức về ứng xử văn minh, tôn trọng và cầu tiến là vô cùng quan trọng đối với các em. Một trong những bài học quan trọng đó là sự khác biệt giữa "tham khảo" và "sao chép".
Tham khảo và tôn trọng sự sáng tạo
Tham khảo (reference) trong lĩnh vực khoa học đặc biệt và các lĩnh vực khác nói chung là điều tự nhiên cần làm. Tham khảo có nghĩa là đọc, học hỏi các công trình nghiên cứu, giải pháp, tư tưởng... của người khác. Học hỏi và tham khảo từ những người đi trước là điều tự nhiên bởi nếu không tham khảo, không có sự kế thừa và phát triển. Đây là tiền đề của sự phát triển, sáng tạo và là cách xã hội phát triển nhanh chóng.
Học cùng bạn bè hoặc tham khảo từ bạn bè luôn là cách nhanh nhất để tiếp thu và học hỏi kiến thức. STEAM for Vietnam đã tạo ra một môi trường học tập - kết nối - sáng tạo cho các bé, nơi các em có cơ hội tiếp xúc với khoa học công nghệ không chỉ từ các chuyên gia mà còn từ bạn bè của mình. Trại hè Lập trình Summer Bootcamp 2020 cũng được tạo ra dựa trên sự tham khảo từ mã nguồn mở Open edX, với sự sáng tạo thêm các tính năng phù hợp với mục tiêu giảng dạy của chương trình.
Tuy nhiên, điều quan trọng là phân biệt rõ ràng giữa việc mượn và đóng góp của mình. Điều này có lẽ là điều mà trẻ em chưa thể hiểu rõ ràng bởi giáo dục hiện tại có quá nhiều hạn chế để chúng hiểu rằng việc sao chép không phải là tham khảo lành mạnh.
Đừng để sao chép và đạo văn trở thành thói quen
Tham khảo là hoàn toàn bình thường, nhưng sao chép và đạo văn thì không. Vẫn tồn tại thực tế là việc sao chép trong học tập vẫn diễn ra và trở thành một vấn đề khó tránh khỏi. Thầy cô giáo chỉ dạy trẻ em cảm nhận một bài văn theo một "khuôn mẫu" có sẵn. Tuy nhiên, vấn đề luôn có hai mặt, nếu không có sự tham khảo và truyền cảm hứng, rất khó để hiểu đầy đủ ý nghĩa sâu xa trong từng câu chữ của tác giả.
Trở lại với trại hè STEAM for Vietnam, khái niệm "remix" đã rất quen thuộc với các em. Đó là việc kết hợp lại bài học, thành quả của người khác và sử dụng để tạo ra sản phẩm của mình. Tuy nhiên, nếu remix mà "quên" không nhắc đến tác giả gốc mà chỉ thuộc về mình là không đúng. Ngược lại, nếu sau khi remix, các em trích dẫn rõ ràng nguồn gốc và vẫn thêm vào những chi tiết sáng tạo của mình, thì đó là một hành động đáng khích lệ.
Điều này giống như việc lặp đi lặp lại một hành động không bình thường và dần chấp nhận nó như một điều bình thường, từ đó biến thành thói quen xấu. Điều này sẽ ảnh hưởng đến tương lai của các em, khi thế giới không có chỗ cho những cá nhân thiếu sáng tạo, bi quan và không dám thách thức giới hạn.
Đồng hành cùng con trẻ kiến tạo tương lai với lối hành xử văn minh
Qua trại hè Lập trình với Chủ đề "Giới thiệu về Lập trình với Scratch", STEAM for Vietnam hy vọng các phụ huynh có thể dành thời gian trò chuyện và tìm hiểu về sản phẩm của con sau khi hoàn thành. Hãy trở thành thính giả và khuyến khích con trình bày thành quả với mình. Hãy trở thành một "người hâm mộ", động viên con tinh thần. Quan trọng là trở thành một người bạn thân, quan tâm đến sản phẩm của con, để con yên tâm chia sẻ những suy nghĩ của mình và những gì là thành quả của con. Với sự tiếp cận nhẹ nhàng và tình cảm của phụ huynh, chắc chắn các con sẽ hiểu được sự thành thật và tôn trọng chất xám của người khác là một tinh thần dũng cảm đáng quý.
Cụ thể, trong mỗi phần giới thiệu sản phẩm, luôn có một mục "Chú thích và dẫn nguồn" nhằm khuyến khích các con chia sẻ thành quả của mình. Phụ huynh có thể hướng dẫn con thể hiện sự tôn trọng tác giả gốc bằng cách trích dẫn và cảm ơn người đã tạo ra phiên bản gốc, cũng như giới thiệu những ý tưởng sáng tạo của con.
Chỉ trong vòng 5-10 năm nữa, các con có thể trở thành những công dân toàn cầu, làm việc và phát triển ở bất cứ đâu trên thế giới. Hơn bất kỳ kiến thức nào, để tồn tại và cạnh tranh công bằng, các con cần được trang bị cả những kỹ năng sống và lối hành xử văn minh. Để giúp các con chuẩn bị cho tương lai, STEAM for Vietnam hy vọng các phụ huynh sẽ trở thành "bạn đồng hành" bên cạnh con và cùng các con tích lũy thêm nhiều bài học ý nghĩa nữa!
STEAM for Vietnam Foundation là một tổ chức phi lợi nhuận 501(c)(3) được thành lập tại Hoa Kỳ với sứ mệnh thúc đẩy các hoạt động liên quan đến giáo dục STEAM (Science - Khoa học, Technology - Công nghệ, Engineering - Kỹ thuật, Arts - Nghệ thuật, Mathematics - Toán học) tại Việt Nam. STEAM for Vietnam do đội ngũ tình nguyện viên là du học sinh và chuyên gia người Việt trên khắp thế giới thành lập và vận hành.
📧Email: [email protected]
🌐Website: www.steamforvietnam.org
📺YouTube: http://bit.ly/S4V_YT
🌐Zalo: Zalo Official
