Dấu chân Phật là biểu tượng được các nước Châu Á sùng kính, đặc biệt là ở Thái Lan và Tích Lan. Dấu chân Phật tượng trưng cho sự siêu việt và đã được tôn kính từ thời Ấn Độ trước khi Phật giáo ra đời.
Theo truyền thuyết, sau khi Đức Phật đạt chứng quả, bước chân Ngài để lại dấu trên đá. Dấu chân này biểu thị sự hiện hữu của Đức Phật trên địa cầu và đồng thời nhắc nhở về sự vắng mặt của Ngài sau khi nhập diệt, như một lời nhắc nhở về tính vô thường của Phật giáo.
Dấu chân Phật thường được biểu thị bằng bàn chân với các ngón dài bằng nhau và lòng bàn chân hình bánh xe pháp luân. Trong thời kỳ Phật giáo sơ khai, các dấu chân còn được trang trí với hoa sen, chữ vạn và tam tạng tức tam quy y (Phật, pháp, tăng). Một số nơi có bàn chân Phật rất lớn với nhiều chi tiết tinh vi biểu thị 32 tướng tốt của Phật, hoặc gồm luôn các tướng phụ tổng cộng lên đến 108 hoặc 132 tướng.
Trong suốt 25 năm qua, nhiều cuộc khảo sát đã tìm thấy các dấu chân Phật ở nhiều quốc gia như A Phú Hản, Bhutan, Căm Bốt, Trung Hoa, Ấn Độ, Nhật Bản, Đại Hàn, Lào, Mã Lai, Maldives, Hồi Quốc, Tân Gia Ba, Tích Lan, Thái Lan và Miến Điện. Mỗi dấu chân đại diện cho một thời kỳ và nơi chốn văn hóa riêng biệt. Dấu chân được làm từ nhiều vật liệu khác nhau như thạch cao, bạc và vàng, nhưng đá vẫn là vật liệu được sử dụng phổ biến trong suốt hàng ngàn năm.
Ở Bagan, Miến Điện, các dấu chân Phật đã được vẽ trên trần nhà ở lối vào các nơi thờ phượng. Mặc dù địa điểm này thường xảy ra động đất, nhưng vẫn còn chừng 17 tòa nhà với các bàn chân được vẽ trên trần nhà. Các dấu chân ở Bagan có trang trí với 108 hình tướng của Đức Phật và sử dụng tiếng Pali trong thời kỳ này.
Dấu chân Phật cổ nhất được biết đến hiện đang ở Thái Lan, có niên đại 600 năm sau lịch Tây. Được làm vào thời kỳ Sukhothai theo truyền thống của Phật giáo Tích Lan và Bagan, dấu chân này được coi là đẹp nhất và được làm từ vàng ròng bởi một nghệ nhân siêu việt. Hiện nay, dấu chân này được trưng bày tại Đền Thờ Hoàng Gia, Đại Hoàng Cung Bangkok.
Tiến sĩ Waldemar C. Sailer đã dành 25 năm để nghiên cứu về dấu chân Phật và đưa ra nhiều khám phá quan trọng. Ông đã so sánh dấu chân Phật với dấu thánh giá của Ki Tô giáo và cho rằng dấu chân là biểu hiện sự định danh và là một cách truyền dạy lời Phật bằng hình ảnh. Ông đã thu thập được chừng 600 mẫu dấu chân Phật và ngạc nhiên khi không tìm thấy dấu chân nào tại Việt Nam, một đất nước có đông đảo Phật tử.
Dấu chân Phật là một lĩnh vực nghiên cứu mới mẻ và cần thời gian và công sức để hiểu hết ý nghĩa của các hình ảnh và định ra niên đại chính xác của từng dấu chân. Công trình nghiên cứu của tiến sĩ Sailer đã gây ấn tượng sâu đậm đến các học giả và các lãnh tụ tôn giáo trên thế giới.
Ảnh:
