Quan niệm về thân người trong Đạo Phật
Thân là sự sống. Không có thân thì không có sự sống. Sự sống tốt đẹp hay không là tùy thuộc vào tấm thân tứ đại này. Trong các loại thân chúng sinh, thân người cao quý hơn cả.
Thân người là một tài sản quý giá. Nó cho phép chúng ta thực hiện những việc tốt đẹp, và thông qua cơ hội này, ta có thể hoàn thành trách nhiệm và giúp ích cho cuộc sống. Thân người phản ánh tính hoạt động tích cực hoặc tiêu cực của chúng ta trong cuộc sống hàng ngày. Con người có giá trị và ý nghĩa cho đời sống, và chúng ta có thể hiểu được điều này thông qua thân người. Những người có trí tuệ đủ để nhìn nhận giá trị thân người là hiếm và khó tìm thấy trong kiếp này. Vì vậy, Đức Phật đã nói: "Thân người khó được, Phật pháp khó gặp" (Nhân thân nan đắc, Phật pháp nan văn).
Con người có thân để sống. Tất cả các loài sinh vật cũng có thân để sống. Thân người có thể trở thành người tu thành Phật, trong khi thân của những loài sinh khác thì khó tu thành Phật trong kiếp này. Đức Phật của chúng ta đã có thân người trong kiếp này và đã tu thành Phật. Vậy, có sự khác biệt giữa thân người của chúng ta và thân người của Đức Phật không?
Những định nghĩa về thân người cho chúng ta một khái niệm chung về thân người của chúng ta và của Đức Phật. Sự khác biệt chỉ nằm ở sự chênh lệch phước đức của mỗi người trong thế giới này. Có người sinh ra với thân hình đẹp như Phật, có người với thân xấu xí, có người khỏe mạnh, có người tàn tật, có người khiếm thính, có người thông minh, có người ngu dốt... Tại sao có sự khác biệt lớn như vậy? Lý do đơn giản là vì số kiếp quá khứ của chúng ta đã làm điều tốt đẹp hoặc không tốt đẹp, và điều đó tạo ra sự khác biệt trong kiếp này.
Đức Phật đã trải qua vô số kiếp, và trong kiếp này, Ngài đã học đạo, hiểu đạo và thành đạo. Thành đạo là vượt qua tất cả các chướng ngại về thân người để đạt đến điều tốt đẹp nhất, và chính Đức Phật đã làm cho cuộc sống đẹp đẽ. Nếu chúng ta tin tưởng Phật nhiều, chúng ta cũng có khả năng đóng góp vào cuộc sống đẹp. Lấy lời dạy của Phật làm chỉ dẫn trong cuộc sống, chúng ta hãy quyết tâm không gây đau khổ cho bất kỳ ai nữa bằng cách sống theo nguyện vọng sau đây:
"Không làm các điều ác Nguyện làm các điều lành Giữ tâm ý thanh tịnh Đây là lời chư Phật dạy" (Pháp cú 183).
Vì sao Pháp khó nghe?
Sở dĩ Phật pháp khó nghe là vì nó đi ngược lại với lòng ham muốn và ích kỷ của con người. Được làm người đã khó rồi, nhưng được nghe Phật pháp để biết cách tu hành còn khó hơn. Vì có nhiều người cả đời không biết đến hai chữ "Phật pháp" là gì, hoặc nghe Phật pháp nhưng lại không hiểu biết gì. Do đó, Phật pháp khó nghe.
Phật pháp khó nghe đối với những người thiếu phước duyên, ít có cơ hội nghe pháp. Nếu có nghe, họ cũng không hiểu biết gì. Bây giờ chúng ta đã có dịp gặp gỡ Phật pháp, chúng ta phải cố gắng học hỏi. Khi nghe và hiểu, chúng ta phải áp dụng vào cuộc sống hàng ngày. Đó chính là tu.
Chúng ta phải theo học theo cách mà Phật dạy, gọi là tam huệ học: "văn, tư, tu". "Văn" là nghe lời Phật dạy, sau đó suy ngẫm, nghiên cứu để hiểu ngữ nghĩa chính xác. Khi chúng ta đã hiểu đúng, chúng ta sẽ áp dụng bằng cách buông bỏ những ý niệm xấu xa và sửa đổi những hành vi sai trái, gây hại cho người và vật.
Khi chúng ta đã biết làm thế nào để tận dụng tốt năng lực của chính mình và nhận ra giá trị thiết thực là phải dựa vào nhau để bảo tồn mạng sống, chúng ta cần phải có trách nhiệm yêu thương, chăm sóc và giúp đỡ lẫn nhau bằng tình người trong cuộc sống.
Tu theo đạo Phật không đòi hỏi người tu hành ngay lập tức tin vào Phật pháp. Ngược lại, khi nghe và hiểu, chúng ta phải suy ngẫm và nghiên cứu, và chỉ sau đó mới tin và cố gắng thực hành. Đây là niềm tin chân chính sau khi phát triển trí tuệ.
Phật pháp khó nghe, cho nên người thiếu phước duyên ít có cơ hội nghe pháp, nếu có nghe cũng không hiểu biết gì. Bây giờ được gặp Phật pháp, chúng ta phải cố gắng học hỏi, khi nghe rồi chúng ta phải quán chiếu, chiêm nghiệm và sau đó biết áp dụng vào trong đời sống hằng ngày. Đó là tu.
Phật pháp khó nghe là bởi nó đối kháng với lòng ham muốn và ích kỷ của con người. Chúng ta tham lam và Phật dạy phải giảm bớt lòng tham và chấm dứt sự ác ý. Chúng ta không chỉ không tham, mà còn phải chăm sóc, giúp đỡ người khác. Phật pháp khó nghe đối với những người chưa tin tâm Tam bảo, chưa sâu sắc hiểu về nhân quả. Khi chúng ta đã tin, chúng ta sẽ cố gắng loại bỏ sự ác và thực hiện sự lành để chuyển đổi khổ đau thành hạnh phúc, ngay tại đây và bây giờ.
Khi nghe Phật pháp hoặc đọc kinh phật , chúng ta phải suy ngẫm, quán chiếu và áp dụng vào tu hành. Mặc dù điều này có thể khó khăn ban đầu, nhưng sau khi phát triển trí tuệ, chúng ta sẽ biết cách hoàn thiện bản thân. Ngay cả khi chúng ta ở trong hoàn cảnh khó khăn và có nhiều ràng buộc, chỉ cần mỗi ngày làm một hoặc hai điều thiện là đã tốt.
Khi nghe Phật pháp, ta biết rằng thân này già bệnh chết. Ai cũng biết rằng sẽ chấm dứt cuộc sống, nhưng ít ai sẵn lòng chuẩn bị cho cuộc hành trình tiếp theo. Thay vì chờ đến khi cuộc sống bế tắc, chúng ta phải từ bỏ lòng tham và chuẩn bị cho tương lai. Chúng ta tự tạo khổ đau cho mình, không phải do người khác giáng họa cho ta.
Phật pháp khẳng định rằng cuộc sống là vô thường, mạng người tồn tại trong từng hơi thở. Nếu nhìn thấy thế nhưng không nhìn thấy thân người, thì ta coi như thân này tàn rã. Rất ít người chấp nhận rằng mạng sống tồn tại trong từng hơi thở, luôn nghĩ rằng cuộc sống kéo dài hàng trăm năm, thậm chí nhiều người tìm luyện bất tử. Nhưng không ai sống mãi mãi. Thở ra mà không thở vào là chết ngay lập tức, điều này ít ai chấp nhận. Vì vậy, Phật pháp khó nghe, nó đi ngược lại suy nghĩ và mong muốn của con người.
Bây giờ chúng ta đã có cơ hội gặp gỡ Phật pháp, chúng ta hãy nghe những lẽ thật đó để vượt qua sự quá chấp của thân tâm. Khi chúng ta hiểu đúng sự thật về thân, về mạng sống, chúng ta sẽ giảm bớt những nhu cầu không cần thiết và dễ dàng buông bỏ phiền não và khổ đau.
Khi chúng ta nhận ra rằng thân người khó được và Phật pháp khó nghe, chúng ta càng phải cố gắng học hỏi và tu tập để sống tốt hơn. Chúng ta biết cách sử dụng thân tạm bợ này để làm lợi ích cho mình và người khác. Nếu chúng ta chỉ quan tâm đến việc ăn, ngủ, mặc, ở sao cho thoải mái và đầy đủ cho đến khi rời bỏ thế gian, thì điều đó thật đáng tiếc.
Gặp một đứa trẻ vấp ngã, ta chỉ cần giúp đỡ và an ủi, không tốn nhiều chi phí nhưng lại tạo ra nhiều thiện cảm. Thấy một bà cụ già cần giúp đỡ để qua đường, ta chỉ cần dắt tay để giúp bà qua đường, không tốn tiền nhưng lại giúp bà sống an lành. Tiếp tục có ý nghĩ trong sáng, nói lời khuyên an ủi, giúp đỡ người khác khi cần thiết, không sợ khó khăn. Đó là cách chúng ta khéo dùng thân tạm bợ này để tạo lợi ích cho người khác và cả cho bản thân, trong khi chúng ta vẫn sống an lành và hạnh phúc.
Tóm lại, như một người tu hành Phật pháp chân chính, chúng ta luôn lắng nghe lời dạy của Phật, sau đó suy ngẫm, quán chiếu và hiểu rõ ý nghĩa. Kế đến, chúng ta áp dụng hiểu biết của mình để giúp cho nhiều người khác hiểu biết đúng đắn và cùng tu tập. Đây là cách chúng ta ứng dụng lời dạy của Phật vào cuộc sống hàng ngày, để đóng góp cho gia đình, người thân và xã hội bằng tình yêu thương và hiểu biết. Khi đó, thế giới này sẽ trở thành một thiên đường hạnh phúc.
