Con người hiện tại là đứa con ruột của quá khứ và nó sẽ sinh ra con người vị lai.
Phật giáo có quan niệm rằng cái chết chỉ là một sự chuyển tiếp trong dòng tiếp nối liên tục của sự sống. Đối với Phật giáo, cái chết không có nghĩa là kết thúc mà là một bước tiếp theo trong chuỗi tái sinh theo quy luật nhất định. Nếu chúng ta định mệnh sinh ra và chết đi theo một chu kỳ như sinh, lão, bệnh, tử thì cuộc đời thực sự trở nên vô ích.
Quan niệm về cái chết này giúp chúng ta tránh bị tác động bởi các tà đạo và không sa vào các ý nghĩ tiêu cực. Hiểu được bản chất của cái chết sẽ giúp chúng ta không rơi vào ảo tưởng, phiền não và không gây hại cho người thân và xã hội.
Thực tế là cái chết hiện diện trong mỗi chúng ta. Tuy nhiên, vì chúng ta không có ý thức sáng suốt, chúng ta thường xem cái chết như là một điểm kết thúc cuối cùng của cuộc sống và không nhận ra rằng mỗi giây trôi qua, chúng ta đang chết dần. Cho dù chúng ta từng có hình hài trong quá khứ, chúng ta cũng phải buông bỏ nó để tiến lên và trưởng thành trong tương lai.
Tái sinh qua biệt nghiệp và cộng nghiệp
Phật tử tin sâu sắc vào luật công bằng hợp lý của nghiệp quả, tức những suy nghĩ, lời nói và việc làm đã tạo tác trong kiếp quá khứ là hạt nhân tạo thành thân ta và cuộc sống hiện tại của ta.
Thiền định là một phương pháp tuyệt vời để chuẩn bị cho cái chết. Thiền định giúp chúng ta hòa nhập với thực tại trong từng giây phút. Nó sẽ giúp chúng ta hiểu rằng chúng ta phải buông bỏ mọi thứ bám víu. Lựa chọn con đường thiền định là cách hòa nhập với thể dạng chuyển đổi không đổi của cái chết và để chuẩn bị cho nó.
Theo quan điểm của Phật giáo, khi ai đó đang bị bệnh và sắp ra đi, chúng ta nên nhắc nhở người đó để chuẩn bị cho cái chết của mình. Thay vì khóc lóc, chúng ta nên truyền tải tình thương từ tâm để người sắp ra đi không cảm thấy bị bỏ rơi.
Ngoài ra, còn một khái niệm khác là "trải nghiệm cận tử". Sau khi các bộ phận trong cơ thể ngừng hoạt động, linh hồn sẽ rời khỏi. Đây là kinh nghiệm được chia sẻ bởi những người đã trải qua tình huống này.
Quan niệm của Phật giáo về sự tái sinh
Phật Giáo quan niệm cái chết chỉ là một sự chuyển tiếp, một hiện tượng hay biến cố trên dòng tiếp nối liên tục của sự sống.
Giáo lý của Phật giáo về sự tái sinh hoàn toàn khác với quan niệm về đầu thai của linh hồn trong một số tôn giáo. Phật giáo không cho rằng có một linh hồn tồn tại mãi mãi để chuyển sinh từ kiếp này sang kiếp khác. Thay vào đó, chỉ có nghiệp quả mới tạo nên sự tái sinh. Điều này có nghĩa là từ nghiệp của quá khứ dẫn đến hiện tại và bởi nghiệp hiện tại kết hợp với nghiệp của quá khứ tạo nên sự tái sinh trong tương lai.
Con người hiện tại là kết quả của quá khứ và sẽ sinh ra con người trong tương lai. Có một chuỗi quá trình kết nối sự sống từ quá khứ đến hiện tại và tương lai, và từ đó, người ta tự hỏi bản chất của sự sống là gì.
Phật giáo phủ nhận sự vĩnh cửu và tính bất biến của linh hồn. Linh hồn không chỉ chết mà thực sự nó đã chết từ khi chuyển đổi từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác. Chúng ta không còn giống như khi còn nhỏ, và sự sống sẽ tiếp tục biến đổi chúng ta thành một phiên bản khác với những gì chúng ta có ngày hôm nay.
Tái sinh: Ý nghĩa của sự giác ngộ
Một số tôn giáo hoặc học thuyết cho rằng cái chết là cái kết, tức là khi thân xác con người hoàn toàn hủy diệt, cuộc sống của họ cũng kết thúc và không có sự tái sinh. Do đó, họ thường coi thường việc làm những việc thiện và dễ dàng làm các việc ác, dẫn đến sự đau khổ cho chính bản thân, gia đình và xã hội.
Ngược lại, theo quan điểm Phật giáo, sinh mạng của con người luân chuyển không ngừng trong sáu nẻo luân hồi bằng sự tương tác không ngừng của vô minh và ái dục. Chỉ khi vô minh và ái dục hoàn toàn bị cắt đứt, sự tái sinh theo chu kỳ của luân hồi mới kết thúc. Điều này là một trong những phúc lợi ưu việt của Phật giáo và các vị A-la-hán.
Vì vậy, trong nhiều kinh điển, Đức Phật thường dạy rằng những người làm ác sau khi chết sẽ tái sinh vào cảnh khổ, trong khi những người làm thiện sẽ tái sinh trong cảnh an vui. Đức Phật tỏ lòng từ bi và thường tìm người có duyên để cứu độ, vì Ngài nhận thấy họ đang tạo ra tội lỗi và tác động xấu đến cuộc sống tương lai của mình.
Phật giáo đã khẳng định chết không phải là hết mà sẽ tiếp tục tái sinh dưới các quy luật nhất định, để đi sang kiếp sống mới.
Thân trung ấm và sự tái sinh
Thực tế đã chứng minh rằng những người có suy nghĩ hạn hẹp rằng "chết là hết" thường xem thường việc làm thiện và dễ dàng làm những việc ác, dẫn đến hậu quả đau đớn cho bản thân, gia đình và xã hội. Trong khi đó, người tu học pháp Phật, với niềm tin vào nghiệp báo và sự tái sinh, sẽ thu hoạch được nhiều lợi ích thiết thực cho chính mình, gia đình và cộng đồng xã hội.
Phật tử tin tưởng sâu sắc vào luật công bằng và hợp lý của nghiệp quả, tức là những suy nghĩ, lời nói và việc làm trong quá khứ đã tạo thành cơ sở cho cuộc sống hiện tại của mình. Với nhận thức như vậy, chắc chắn chúng ta sẽ không trốn tránh kết quả của nghiệp và sẽ tuân thủ suy nghĩ, lời nói và việc làm tốt đẹp theo lời dạy của Đức Phật. Điều này sẽ tạo nên cuộc sống hiện tại và tương lai an lành, hạnh phúc và giải thoát.
Xem thêm video "Vòng linh trong quan niệm Phật giáo":
