Phật giáo (佛教 - बुद्ध धर्म - Buddhism) là một tôn giáo đồng thời cũng là một hệ thống triết học có nguồn gốc từ Ấn Độ. Phật giáo bao gồm một loạt các giáo lý, tư tưởng triết học và tư duy về nhân sinh quan, vũ trụ quan, thế giới quan, giải thích hiện tượng tự nhiên, tâm linh, xã hội, và bản chất sự vật và sự việc. Nó cũng bao gồm các phương pháp thực hành và tu tập dựa trên những lời dạy ban đầu của Đức Phật Tất-đạt-đa Cồ-đàm và các truyền thống, tín ngưỡng được hình thành trong quá trình truyền bá và phát triển của Phật giáo sau thời Tất-đạt-đa Cồ-đàm.
Tất-đạt-đa Cồ-đàm, còn được gọi là Đức Phật, là người đã sống và thuyết giảng ở vùng đông bắc Ấn Độ từ thế kỷ 6 TCN đến thế kỷ 5 TCN. Sau khi nhập niết-bàn, Phật giáo bắt đầu phân hóa thành nhiều nhánh và hệ tư tưởng khác nhau, nhưng tất cả đều có xuất phát từ tư tưởng của Phật giáo Nguyên thủy của Đức Phật. Ngày nay, có ba truyền thống chính của Phật giáo trên toàn thế giới.
Phật giáo Nam Tông và Phật giáo Bắc Tông
Phật giáo Nam Tông phát triển mạnh ở Sri Lanka và Đông Nam Á. Đại biểu lớn nhất cho truyền thống này là Thượng tọa bộ, với hệ kinh điển pali được coi là bảo tồn gần nhất với triết lý nguyên thủy của Phật giáo. Phật giáo Bắc Tông phát triển mạnh ở Đông Bắc Á và có nhiều phân nhánh nhỏ như Tịnh độ tông, Thiền tông. Cả hai truyền thống này đều có ảnh hưởng lớn đến xã hội và văn hóa của các quốc gia và vùng lãnh thổ mà chúng lan rộng đến.
Phật giáo Mật Tông
Phật giáo Mật Tông phát triển ở Tây Tạng, Mông Cổ, Nepal và Bhutan. Phật giáo Mật Tông chịu ảnh hưởng của tư tưởng Chân ngôn và sử dụng hệ kinh điển Tạng ngữ làm chủ đạo.
Mặc dù phát triển chủ yếu ở châu Á, nhưng Phật giáo hiện nay được tìm thấy ở khắp thế giới. Ước tính có từ 350 triệu đến 750 triệu người chính thức theo Phật giáo và nhiều người khác còn tin vào Phật giáo mặc dù không chính thức. Phật giáo đã thích nghi và phát triển trong nhiều xã hội và nền văn hóa khác nhau, và vẫn tiếp tục tồn tại và phát triển rộng rãi trên toàn thế giới.
Lịch sử Phật giáo
Phật giáo có lịch sử phát triển phong phú. Nó xuất phát từ Ấn Độ và lan truyền sang các nước lân cận như Tây Tạng, Trung Quốc, Đông Bắc Á và Đông Nam Á. Trước khi Phật giáo xuất hiện, Ấn Độ đã có rất nhiều trường phái tu luyện và triết học. Được sáng lập vào thế kỷ 6 TCN, Phật giáo đã truyền bá và lan rộng nhanh chóng. Mặc dù đã suy tàn tại Ấn Độ từ thế kỷ 13, nhưng Phật giáo vẫn phát triển và tồn tại trong các nước khác.
Đức Phật Tất-đạt-đa Cồ-đàm là người sáng lập Phật giáo và thuyết giảng suốt cuộc đời để giáo hóa người khác theo con đường giác ngộ. Đức Phật đã tổ chức một giáo hội và dạy lối sống tu tập đúng đắn cho các đệ tử của mình. Các đệ tử đã chia nhau đi khắp nơi và truyền bá Phật giáo. Để thu hút và duy trì một lượng lớn người theo tập và tu học, Đức Phật đã đề ra giới luật và Quy y Tam bảo, cung cấp hướng dẫn và lời dạy của mình, và thu nhận cộng đồng người xuất gia.
Phật giáo phù hợp với tinh thần khai sáng và được nhiều nhà triết học quan tâm và nghiên cứu. Nó là một hệ thống triết học mang tính khai sáng và hướng con người đến Chân - Thiện - Mỹ.
Hình ảnh: Đại học Nalanda - Một trung tâm Phật giáo quan trọng ở Ấn Độ
Với sự phát triển đa dạng trong triết học và lịch sử của mình, Phật giáo đã trở thành một tôn giáo toàn cầu và tiếp tục có tầm ảnh hưởng rộng rãi trên toàn thế giới.
