Trong cuộc sống của chúng ta, việc luôn mở lòng và khoan dung với mọi người là một trong những nguyên tắc quan trọng mà đạo Phật đã dạy. Dù người khác có xấu xa đến đâu, thậm chí đã làm tổn thương ta, chúng ta vẫn nên tha thứ và buông bỏ. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể tìm thấy niềm vui thực sự.
Một truyện cổ kể lại rằng, một thiền sư già đi dạo trong thiền viện một buổi tối và thấy một chiếc ghế đặt sát chân tường ở góc khuất. Ông nghĩ ngay là có một đứa trẻ nghịch ngợm đã vượt tường ra ngoài chơi, nhưng thiền sư không nói gì với ai. Thay vào đó, ông đi đến chiếc ghế và bỏ nó ra khỏi vị trí ban đầu.
Sau một lúc, một đứa trẻ trèo tường vào trong. Khi xuống đất, nó kinh ngạc khi phát hiện ra dưới chân không phải là chiếc ghế mà là vai của thiền sư. Tuy hoảng sợ, đứa trẻ không thể nói gì mà chỉ đứng im chờ nhận lời trách cứ và hình phạt nặng nề.
Tuy nhiên, thiền sư chỉ nhẹ nhàng nói: "Đêm khuya sương lạnh, hãy mau về thay áo đi." Sự khoan dung của thiền sư đã để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm trí đứa trẻ suốt đời.
Người ta thường nói rằng, rộng lớn nhất thế giới là đại dương, rộng lớn hơn cả đại dương là bầu trời, và rộng lớn hơn cả bầu trời chính là lòng người.
Sự khoan dung, khi được áp dụng đúng chỗ và đúng lúc, có khả năng tác động mạnh mẽ hơn sự trừng phạt. Nó có sức lan tỏa đến nhận thức của mỗi con người.
Đặc biệt, việc khoan dung trong cuộc sống, công việc và học tập của trẻ em sẽ mang lại hiệu quả vượt trội so với việc áp dụng bất kỳ hình phạt nào.
Hơn nữa, lòng khoan dung với người khác cũng đồng nghĩa với việc khoan dung với chính bản thân mình. Điều này giúp ta giải thoát khỏi sự tức giận, căm tức, hận thù và tranh chấp. Nhờ đó, ta có thể cân bằng cuộc sống của mình.
Đức Thích Ca đã dạy: "Oán trả oán, oán ấy chồng chất, lấy ân trả oán, oán ấy tan biến." Sách Luận ngữ cũng viết: "Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân." Phương pháp luận của Lão Tử cụ thể hơn: "Với kẻ lành, lấy lành mà ở; với kẻ không lành, vẫn lấy lành mà ở."
Đối với những người thành tín, hãy lấy lòng thành tín để đối đãi với họ. Với những người không thành tín, hãy vẫn lấy lòng thành tín mà đối đãi. Nếu suy nghĩ kỹ, ta sẽ nhận ra rằng hai từ "khoan dung" thốt ra rất nhẹ nhàng, nhưng việc thực hành chúng lại không hề dễ dàng. Điều này bởi vì nếu lòng ta hẹp hòi không chứa đựng hai từ này, ta sẽ không thể áp dụng chúng vào cuộc sống. Cách tốt nhất là tránh việc trách móc người khác vì những đặc điểm không tốt của họ. Đồng thời, khi trách móc người khác, ta cũng không nên khoe khoang về bản thân mình.
Dù sao đi nữa, như sách "Minh Tâm Bảo Giám" đã viết: "Ở đời, chẳng việc gì khó. Không hoàn thành công việc là do lòng ta không chú trọng. Hãy biết trân trọng và cám ơn người khác, đừng tạo oán với một người. Hãy nhịn những việc khó nhưng cần thiết, và tha thứ cho những người không hiểu biết."
Với lòng khoan dung, ta nhận được món quà quý giá nhất - sự hòa hợp và bình an trong cuộc sống.
