Làm sao để phân biệt điện đảo giữa việc làm thiện và ác? Đó là câu hỏi mà một nhóm nho sinh đã đặt ra cho Hòa thượng Trung Phong. Họ không hiểu vì sao việc làm thiện không đảm bảo sự thịnh vượng cho con cháu, trong khi những người làm ác lại có cuộc sống phồn thịnh. Từ câu hỏi này, chúng ta cùng nhìn nhận vấn đề từ một góc độ khác.
Hòa thượng Trung Phong giải đáp: "Trong tình huống khi cảm xúc trần tục chưa được dứt sạch, con mắt chân chánh sẽ không thể nhìn rõ. Người ta thường nhìn việc thiện như là ác và việc ác như là thiện. Điều này thường xảy ra. Tại sao chúng ta lại chỉ trích thuyết nhân quả của Phật mà coi đó là sai lầm?"
Những người nho sinh tiếp tục hỏi: "Làm sao để phân biệt điện đảo giữa thiện và ác như thầy nói?" Hòa thượng Trung Phong yêu cầu mỗi người trình bày cách hiểu của mình để phân biệt điều này.
Một người trong nhóm nói: "Khi mắng nhiếc và nhục mạ người khác, đó là việc ác. Còn khi cung kính và lễ phép với người khác, đó là việc thiện."
Hòa thượng Trung Phong lướt qua và nói: "Cái đó vẫn chưa phải là đúng."
Một người khác tiếp tục: "Khi tham muốn tiền của và làm bậy để lấy của người khác, đó là ác. Còn khi ngay thẳng và không lừa gạt người khác, đó là thiện."
Hòa thượng Trung Phong lại nói: "Cái đó cũng chưa phải là đúng."
Mỗi người trong nhóm đều đưa ra cách hiểu của mình, nhưng Hòa thượng Trung Phong vẫn cho rằng chưa có câu trả lời đúng. Cuối cùng, cả nhóm quyết định nhờ Hòa thượng giải thích rõ ràng hơn về vấn đề này.
Hòa thượng nói: "Việc làm mang lại lợi ích cho người khác được gọi là việc thiện. Còn việc chỉ tìm kiếm lợi ích cho bản thân mình được gọi là việc ác. Nếu việc mắng nhiếc và nhục mạ người khác có thể mang lại lợi ích cho người, thì đó cũng là việc thiện. Tuy nhiên, nếu chỉ vì lợi ích cá nhân mà cung kính và lễ phép với người khác, thì đó cũng là việc ác.
"Làm việc thiện với tâm chân thành là đúng. Không được bắt chước chỉ để hưởng ứng là giả dối. Làm việc thiện mà không bị vướng phải hình tượng và sự phân biệt là đúng. Còn bị vướng phải hình tượng và sự phân biệt, đó là giả dối. Với tất cả những việc tương tự, chúng ta nên dựa vào những nguyên tắc này để tự mình phân biệt được điều thiện và ác, và điều chân thật và giả dối."
Hãy nhớ rằng, việc làm thiện và ác không chỉ dựa vào hành động bên ngoài mà còn phụ thuộc vào tâm chân thành và ý định của chúng ta. Hãy luôn cố gắng làm việc thiện từ trong tâm và không để những vật chất và hình tượng gò ép chúng ta.
