Hội đồng Trị sự là cơ quan quản lý cao nhất của Giáo hội Phật giáo Việt Nam với vai trò điều hành và quản lý các hoạt động trong hai nhiệm kỳ. Thành phần của Hội đồng gồm các chư vị Hòa thượng, Thượng tọa, Ni trưởng, Ni sư, quý vị Đại đức Tăng Ni và cư sĩ Phật tử tiêu biểu đã có nhiều đóng góp cho Đạo pháp và Dân tộc.
Hội đồng Trị sự được thành lập dựa trên đề xuất của Ban Thường trực Hội đồng Trị sự tiền nhiệm và được quyết định bởi Đại hội đại biểu Phật giáo toàn quốc. Hội đồng Trị sự ban hành chi tiết về thủ tục và tiêu chí suy cử, bãi miễn thành viên, và đệ trình Ban Thường trực Hội đồng Chứng minh ấn chứng.
Thành viên của Hội đồng Trị sự không quá 80 tuổi và không kiêm nhiệm quá 2 chức danh trong Ban Thường trực Hội đồng Trị sự. Mỗi chức danh không quá 3 nhiệm kỳ. Đối với chức danh chủ chốt, Ban Thường trực Hội đồng Trị sự sẽ giới thiệu và được Hội đồng Trị sự và đại biểu chính thức tham dự Đại hội trở lên biểu quyết tán thành.
Hội đồng Trị sự có nhiều chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn như suy cử Ban Thường trực, ấn định chương trình hoạt động hàng năm của Giáo hội, tổ chức triển khai, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các chương trình hoạt động Phật sự và quản lý công tác của các cấp Giáo hội từ Trung ương đến địa phương. Hội đồng Trị sự cũng có trách nhiệm phối hợp với cơ quan Nhà nước trong việc xử lý các tổ chức, cá nhân phát ngôn, và quản lý hoạt động thông tin truyền thông.
Chủ tịch Hội đồng Trị sự đại diện cho Giáo hội Phật giáo Việt Nam trong các mối quan hệ pháp lý ở trong và ngoài nước. Khi Chủ tịch không có mặt, sẽ ủy quyền cho một trong ba Phó Chủ tịch Thường trực để điều hành Hội nghị, Đại hội và các công việc của Giáo hội.
Ban Thường trực Hội đồng Trị sự là cơ quan thường trực của Hội đồng Trị sự và được ủy quyền để thay mặt lãnh đạo, quản lý và điều hành hoạt động Phật sự của các cấp Giáo hội. Ban Thường trực hoạt động theo Quy chế hoạt động và được ấn chứng bởi Ban Thường trực Hội đồng Trị sự.
Các Ban, Viện trực thuộc Ban Thường trực Hội đồng Trị sự thực hiện các hoạt động Phật sự theo quy định của Hiến chương và Nội quy của Giáo hội. Mỗi Ban, Viện có trưởng ban và thành viên chịu trách nhiệm về các hoạt động chuyên ngành và lĩnh vực thuộc chức năng, nhiệm vụ của cấp Giáo hội.
Ngoài ra, Giáo hội Phật giáo Việt Nam còn có nhiều Ban, Viện trực thuộc, như Ban Tăng sự, Ban Giáo dục Tăng Ni, Ban Hướng dẫn Phật tử, Ban Hoằng pháp, Ban Nghi lễ, Ban Văn hóa, Ban Kinh tế Tài chính, Ban Từ thiện xã hội, Ban Phật giáo Quốc tế, Ban Thông tin truyền thông, Ban Pháp chế, Ban Kiểm soát, Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam, Học Viện Phật giáo tại Hà Nội, Học Viện Phật giáo tại TP.HCM, Học Viện Phật giáo tại Huế và Học viện Phật giáo Nam Tông Khmer.
Tất cả các Ban, Viện trực thuộc là cơ quan thực hiện các hoạt động Phật sự và được phân công chức năng và nhiệm vụ từ Ban Thường trực Hội đồng Trị sự. Các Ban, Viện cũng có vai trò phối hợp, hỗ trợ và kiểm soát các hoạt động của các cấp Giáo hội và địa phương.
Hội đồng Trị sự và các Ban, Viện trực thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã và đang đóng góp quan trọng cho sự phát triển và lan rộng Đạo pháp trong cộng đồng Phật tử. Chúng tôi tin rằng với sự lãnh đạo và quản lý của Hội đồng Trị sự và sự hỗ trợ của các Ban, Viện trực thuộc, Giáo hội Phật giáo Việt Nam sẽ ngày càng phát triển và trở thành một địa chỉ tin cậy cho tất cả những ai quan tâm đến Đạo pháp và Dân tộc.
