Quan Âm Bồ tát là hình tượng quen thuộc trong đạo Phật, mang ý nghĩa vô cùng trọng yếu. Hình ảnh Quan Âm với nghìn tay nghìn mắt bắt nguồn từ sự tích của Ấn Độ về công chúa Diệu Thiện. Quan Âm là biểu tượng của lòng từ bi và nhẫn nhục, và hình tượng này được thể hiện qua hai biểu tượng chính là cành dương liễu và nước cam lồ.
Ý nghĩa trọng yếu của hình tượng Quan Âm Bồ tát
Trước khi tìm hiểu về hình tượng Quan Âm nghìn tay nghìn mắt, chúng ta cần hiểu ý nghĩa trọng yếu nhất của bà Quan Âm trong đạo Phật. Hình tượng Quan Âm Bồ tát thường được thấy với tay trái cầm bình cam lồ, tay phải cầm cành dương liễu.
Trong hình tượng này, bình cam lồ biểu trưng cho lòng từ bi. Nước cam lồ rưới tới đâu là đến đó, lan tỏa tình thương và mát mẻ êm dịu mọi khổ đau của chúng sinh. Tuy nhiên, nước cam lồ chỉ có thể chứa trong "bình thanh tịnh", biểu trưng cho sự giữ giới của người tu hành cũng như phật tử. Đức Quan Âm rưới nước cam lồ khắp nhân gian, nhưng chỉ những người có lòng từ bi và "bình thanh tịnh" mới nhận được lợi ích của nước ngọt lành từ nhà Phật.
Cành dương liễu là biểu tượng của sự nhẫn nhịn. Đây là ý nghĩa rất tế nhị của Phật giáo. Muốn đem nước cam lồ ban rải cho chúng sinh, cần có lòng từ bi nhưng cũng cần có đức nhẫn nhục. Đức Quan Âm Bồ tát dùng cành dương liễu để rưới nước cam lồ, biểu trưng cho lòng nhẫn nhục nhu nhuyễn. Thiếu cành dương liễu không thể rưới nước cam lồ được. Đó là lý do tại sao đức nhẫn nhục và lòng từ bi luôn đi đôi với nhau trong đạo Phật.
Truyền thuyết về đức Quan Âm nghìn tay nghìn mắt
Hình tượng Quan Âm nghìn tay nghìn mắt bắt nguồn từ sự tích Phật giáo của Ấn Độ về công chúa Diệu Thiện. Theo truyền thuyết, công chúa Diệu Thiện là con gái duy nhất của một vị vua. Thay vì lấy chồng và nhường ngôi vị cho con trai, công chúa quyết định xuất gia để tu hành.
Nhà vua không chấp nhận quyết định của công chúa, và cố gắng dùng mọi cách để đày đọa công chúa, nhưng công chúa vẫn kiên quyết tu tập mà không bị sụp đổ. Cuối cùng, nhà vua thậm chí ra lệnh đốt chùa với hy vọng rằng công chúa sẽ quay trở lại. Nhưng công chúa được một con hổ trắng cứu thoát và sau đó sang Việt Nam để tu tập ở động Hương Tích, nơi có chùa Hương ngày nay.
Sau khi tu tập trong 18 tầng địa ngục để cứu vớt chúng sinh, công chúa trở lại thế gian để cứu cha mình. Bằng lòng thành của mình, công chúa đã trở thành Phật bà và được trao cho nghìn tay nghìn mắt để cứu vớt thế gian. Truyền thuyết này thể hiện ý nghĩa tu Phật và lòng từ bi của Quan Âm Bồ tát thông qua câu chuyện đầy tình người và trí tuệ.
Hình tượng thuần Việt của đức Phật bà
Trong tạo tác ở chùa chiền Việt Nam, thường thấy sự kết hợp giữa hình tượng Quan Âm nghìn tay nghìn mắt và Thập Nhất Diện Quan Âm. Đây là sự kết hợp duy nhất chỉ có ở Việt Nam, mang tính chất thuần Việt và tinh tế. Tượng Quan Âm nghìn tay nghìn mắt ngự trên tòa sen và cầm những pháp bảo, trong khi tượng Thập Nhất Diện Quan Âm có 11 khuôn mặt khác nhau biểu thị sự tôn kính của Phật tổ và thể hiện thần thông của Phật bà đối với từng đối tượng và tình huống khác nhau.
Toàn bộ tạo tác này thể hiện tổng thể pháp lực của Quan Âm Bồ tát, có công năng diệu dụng phá tan ba chướng: nghiệp chướng, báo chướng, phiền não chướng. Đây là con đường chính để giải tỏa khổ ải cho kiếp nhân gian.
Hình tượng Quan Âm nghìn tay nghìn mắt thuần Việt mang trên mình nhiều phép thuật và ý nghĩa sâu sắc trong đạo Phật. Hãy nhớ rằng, để làm tốt mọi việc, chúng ta cần biết và làm đúng con đường đạo lý đã được truyền thống từ ngàn xưa.
