Phù điêu "7 vị Phật", Sanchi (khoảng thế kỷ thứ nhất TrCN/CN)
Theo tư duy Phật giáo, có vô số vị Phật xuất hiện trước và sau thời gian hiện tại. Chỉ riêng trong thế giới hiện tại (Sahā lokadhātu, Ta-bà thế giới) đã có hàng ngàn vị Phật. Vị Phật lịch sử Thích-ca Mâu-ni chỉ là một trong số đó.
Trong văn hóa Phật giáo, một số vị Phật Toàn giác được nhắc đến đầy đủ danh tự trong kinh văn. Có 7 vị Phật quá khứ (Saptatathāgata) bao gồm 3 vị Phật của trang nghiêm kiếp, 3 vị Phật của hiền kiếp và Phật Thích-ca Mâu-ni. Ngoài ra, Kinh Chuyển luân Thánh vương Sư tử hống còn đề cập tới vị Phật Di-lặc, một vị Phật sẽ xuất hiện ở thời tương lai.
Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, các kinh văn của Phật giáo cũng bổ sung thêm nhiều danh vị Phật khác. kinh phật chủng tính ghi chép thêm danh tự của 21 vị Phật, hợp thành 28 vị Phật. Các kinh văn khác cũng thêm nhiều tên của các vị Phật khác. Một số hệ phái Phật giáo Bắc tông tôn sùng hình tượng Tam thế Phật, trong đó Phật Thích-ca giữ vị trí Phật hiện tại hoặc vị Phật ở Trung tâm. Còn một số hệ phái khác lại tạo ra hình tượng Ngũ phương Phật hoặc Thập phương Phật với các vị Phật có ít nhiều dị biệt.
7 vị Phật quá khứ
Dưới đây là 7 vị Phật quá khứ được ghi lại theo kinh văn Phật giáo nguyên thủy:
- Tỳ Bà Thi Phật (Vipassī)
- Thi Khí Phật (Sikhī)
- Tỳ Xà Phù Phật (Vessabhū)
- Câu Lưu Tôn Phật (Kakusandha)
- Câu Na Hàm Mâu Ni Phật (Koṇāgamana)
- Ca Diếp Phật (Kassapa)
- Thích Ca Mâu Ni Phật (Shakyamuni)
28 vị Phật toàn giác trong Phật giáo nguyên thủy
Dưới đây là 28 vị Phật toàn giác được chép trong kinh phật chủng tính. Theo các học giả, việc gia tăng danh tự các vị Phật Toàn giác có thể xem là một động thái nhằm cạnh tranh với Kỳ-na giáo, khi Kỳ-na giáo có một tập hợp rõ ràng 24 vị đạo sư.
Tất cả các vị Phật trên nối tiếp nhau xuất hiện, xếp theo thứ tự từ trước tới sau, từ quá khứ tới hiện tại. Đức Phật hiện tại là Thích Ca Mâu Ni, là vị Phật đã truyền lại giáo pháp cho các tín đồ ngày nay. Giáo pháp của các đức Phật đều chỉ tồn tại một khoảng thời gian rồi sẽ dần bị hậu thế hiểu sai và cuối cùng bị lãng quên. Một thời gian rất lâu sau đó thì mới có Đức Phật kế tiếp xuất hiện, truyền dạy lại Phật pháp cho nhân loại. Bản thân Phật Thích Ca dự đoán giáo pháp do ngài truyền dạy sẽ bị lãng quên sau 5.000 năm, rồi rất lâu sau đó, vị Phật kế tiếp sẽ xuất hiện là phật di lặc .
Sự hiếm hoi của một vị Phật Toàn giác
Trong 4 A-tăng-kỳ đại kiếp và 100,000 đại kiếp trái đất tính từ Đức Phật Nhiên Đăng, chỉ có 24 vị Phật Toàn giác. Cơ hội để gặp 1 vị Phật Toàn giác rất hiếm hoi, còn hy hữu hơn cả việc 1 người suốt 10 ngày liền trúng số độc đắc.
