Bạn đã bao giờ nghe về cụm từ "Chín Phương Trời, Mười Phương Phật" chưa? Đây là một khái niệm độc đáo trong văn hóa dân gian Việt Nam, mang trong mình sự kết hợp giữa địa lý và tâm linh. Bài viết này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về ý nghĩa của chúng.
Chín Phương Trời - Góc nhìn về địa lý
Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, "Chín Phương Trời" được hiểu là chín hướng: Đông, Tây, Nam, Bắc, Đông Nam, Đông Bắc, Tây Nam, Tây Bắc và Trung Ương. Còn theo quan niệm của người Trung Quốc cổ đại, "Chín Phương Trời" được gọi là "Cửu Dã" (九野) hoặc "Cửu Thiên" (九天), bao gồm Trung Ương và 8 hướng - tức là "Tứ Chính" (四正) - 4 hướng chính: Đông, Tây, Nam, Bắc và "Tứ Ngung" (四隅) - 4 góc: Đông Nam, Đông Bắc, Tây Nam, Tây Bắc.
Theo sách Lã Thị Xuân Thu - một cuốn sách đời nhà Tần do Lã Bất Vi chủ xướng biên soạn, chín phương trời được đặt tên và vị trí như sau:
- Ở trung ương được gọi là “Quân Thiên” 鈞天 (quân: đều đặn, quân bình);
- Phương đông là “Thương Thiên” 蒼天 (thương: màu xanh biếc);
- Phương đông bắc là “Biến Thiên” 變天 (biến: thay đổi);
- Phương bắc là “Huyền Thiên” 玄天 (huyền: màu đen huyền);
- Phương tây bắc là “U Thiên” 幽天 (u: tối tăm, kín đáo, sâu xa);
- Phương tây là “Hạo Thiên” 顥天 (hạo: sáng trắng);
- Phương tây nam là “Chu Thiên” 朱天 (chu: màu đỏ như son);
- Phương nam là “Viêm Thiên” 炎天 (viêm: nóng, ngọn lửa);
- Phương đông nam là “Dương Thiên” 陽天 (dương: trái với âm).
Theo sách Hoài Nam Tử và sách Quảng Nhã, các giải thích về chín phương trời có sự khác biệt nhỏ. Tuy nhiên, chúng đều cho thấy rằng chín phương trời không chỉ đơn thuần là hướng, mà còn mang trong mình ý nghĩa thần tiên, tương ứng với các yếu tố thiên nhiên và quy luật vũ trụ.
Mười Phương Phật - Sự hiện diện vô biên của chư Phật
"Mười Phương Phật" hay còn được gọi là "Thập Phương Chư Phật" có thể được hiểu theo hai hướng:
Một là, "Mười Phương Phật" bao gồm: Đông, Tây, Nam, Bắc, Đông Nam, Đông Bắc, Tây Nam, Tây Bắc, Trên Trời và Dưới Đất (hoặc Trung Ương). Đây là quan niệm cho rằng Phật hiện diện ở khắp mọi nơi. Chúng ta có thể nói "Thập Phương Chư Phật" tức là Phật hiện diện tại mọi vị trí, không phân biệt thời gian, không gian, hay tính chất của nơi đó.
Hai là, "Thập Phương Chư Phật" là các vị Phật ở tầng trời thứ 10, còn được gọi là "Cõi Cực Lạc Niết Bàn". Trong quan niệm này, Cõi Niết Bàn là nơi các vị Phật cư ngụ. Phật Tổ ngự nơi hướng Tây, trong khi Quan Âm ngự nơi hướng Nam. Mỗi tầng Trời đều có cảnh quan tuyệt đẹp, bao gồm tứ phương bát hướng, sơn xuyên, và liên đài hằng hà sa số Phật.
Kết luận
"Chín Phương Trời, Mười Phương Phật" không chỉ là những khái niệm trên giấy, mà chúng mang trong mình ý nghĩa sâu sắc về văn hóa, địa lý và tâm linh của người Việt. Đó là sự kết hợp hài hòa giữa nhân và thiên, con người và vũ trụ. Nhờ vào những khái niệm này, chúng ta có thể tìm thấy sự an lành và cảm nhận sự hiện diện của chư Phật trong cuộc sống hàng ngày của mình.
Ảnh minh họa: "“CHÍN PHƯƠNG TRỜI, MƯỜI PHƯƠNG PHẬT” LÀ GÌ?"[^1^]
Chúng ta hãy tìm hiểu, khám phá và trân trọng những giá trị văn hóa của dân tộc, như "Chín Phương Trời, Mười Phương Phật" - những điều tồn tại xung quanh chúng ta mà chúng ta thường xuyên bỏ qua.
*Chú thích: [^1^]: Ảnh được lấy từ chuadieuphap.com.vn
