Tết Hàn thực 2022 sẽ diễn ra vào cuối tuần, và bạn có thể tự làm bánh trôi, bánh chay để cúng và thưởng thức ngày lễ này.
Bánh trôi và bánh chay là hai món ăn không thể thiếu trong ngày Tết Hàn thực, cũng được gọi là Tết Bánh trôi bánh chay. Cách làm hai loại bánh này không quá phức tạp, ai cũng có thể dễ dàng thực hiện.
Cách làm bánh trôi Tết Hàn thực
- Chuẩn bị nguyên liệu: 500 gr bột gạo nếp, 50 gr bột gạo tẻ, 100 gr đường đỏ viên đã cắt sẵn, 1 bát vừng rang; ít dừa nạo, 1 thìa cà phê nước hoa bưởi.
- Dùng phới lồng trộn đều bột nếp và bột tẻ, từ từ đổ nước vào bột, trộn đều để bột và nước hoà quyện hoàn toàn. Để hỗn hợp nghỉ trong khoảng 3 tiếng cho bột lắng, tách bột và nước thành 2 phần.
- Đổ bớt nước và cho bột vào khăn xô, buộc túm lại và treo lên để róc hết nước. Sau khoảng 1 tiếng, bạn mở khăn kiểm tra, nếu bột mịn, không dính tay thì có thể bắt tay vào nặn bánh.
- Chia bột thành những sợi dài, đường kính 1,5-2 cm, dùng dao cắt chúng theo chiều dài khoảng một đốt ngón tay. Về tròn và ấn dẹt viên bột, rồi đặt một viên đường đỏ vào giữa. Bao bột lại sao cho bột bọc kín viên đường rồi về tròn lại.
- Đun sôi nước rồi vặn lửa nhỏ vừa, và nhẹ nhàng thả các viên bánh trôi đã nặn vào. Bánh đã chín sẽ nổi lên mặt nước. Lúc này, hãy vớt bánh ra và thả vào chậu nước đun sôi để nguội cho bánh bớt dính. Sau đó, cho bánh ra đĩa và gạn bớt nước.
- Dùng đầu ngón tay ướt chấm vào bát vừng rang và chấm lên mặt bánh để đĩa bánh trôi nước của bạn trở nên đẹp mắt hơn.
Cách làm bánh chay Tết Hàn thực
- Chuẩn bị nguyên liệu: 200 gr bột nếp, 200 gr đậu xanh không vỏ, 100 gr bột năng hoặc bột sắn dây, 200 gr đường, ít tinh dầu hoa bưởi hoặc dầu chuối, vừng trắng rang chín.
- Làm vỏ bánh: Cho bột nếp vào tô to, sau đó thêm từng ít nước ấm vào trộn đều. Khi thấy bột vừa đủ độ ẩm thì dừng lại, nhồi cho tới khi bột thành một khối mịn dẻo.
- Làm nhân bánh: Đậu xanh vo sạch, ngâm nước 2-4 tiếng cho hạt đậu nở mềm, sau đó đổ ra rửa lại cho sạch. Cho đậu vào xửng và hấp tới khi chín mềm, sau đó đổ đậu ra chảo và thêm đường, bật bếp xào cho nhân đậu tan đều với đường, dẻo mịn và khô ráo để vo viên được. Cho thêm chút dầu hoa bưởi và đảo đều rồi để cho nhân đậu nguội bớt. Chia đều nhân đậu thành những viên đều nhau, sau đó vo viên lại cho tròn, bọc kín lại để nhân không bị khô.
- Tạo hình bánh chay: Ngắt một miếng bột vừa phải rồi vo tròn. Sau đó ấn dẹt miếng bột, cho nhân vào giữa và vo lại cho kín, rồi bạn lăn cho bánh tròn đều. Tiếp theo, bạn ấn dẹt chiếc bánh và tạo một hõm giữa sao cho giống hình dáng bánh chay.
- Nấu bánh: Đổ nước vào nồi đun sôi, sau đó thả bánh vào luộc. Khi thấy bánh chín và nổi lên, luộc thêm 1-2 phút nữa rồi tắt bếp, vớt bánh ra và thả vào tô nước lạnh 3 phút để nguội.
- Nấu nước chè: Tận dụng nồi nước luộc bánh chay để nấu chè, thêm đường cho đủ ngọt, nấu cho sữa chè lên. Cho bột năng hoặc bột sắn dây vào bát và thêm nước khuấy đều cho tan, sau đó chế từ từ vào nồi chè, vừa chế vừa khuấy để chè không bị vón cục. Khi thấy nồi chè có độ sánh đặc thì tắt bếp, cho thêm chút tinh dầu hoa bưởi hoặc dầu chuối để thơm.
- Bày bánh chay ra đĩa, sau đó múc phần chè vừa nấu vào cùng và rắc thêm vừng trắng rang chín lên trên là đã hoàn thành.
Nguồn gốc Tết Hàn thực
Theo truyền thuyết, vào thời Đông Chu liệt quốc, vua nước Tấn là Tấn Văn Công đã ban thưởng hậu hĩnh cho công thần phò tá mình khi lưu vong, nhưng lại quên Giới Tử Thôi, người từng cắt thịt đùi để nấu cho vua ăn khi khốn khó.
Thường khinh bỉ những người khoe công để nhận thưởng, Giới Tử Thôi chỉ chúc mừng một lần rồi về nhà nuôi mẹ già. Người láng giềng của Giới Tử Thôi là Giải Trương đã thấy một tờ chiếu trên cửa thành nói: "Nếu có công lao mà chưa được thưởng, hãy tự mình nói ra". Ông đã nhanh chóng truyền tin, nhưng Giới Tử Thôi chỉ mỉm cười và không nói gì. Mẹ của Giới Tử Thôi ở dưới bếp nghe tin này cũng đồng ý và khuyên con trốn đi sống ẩn dật trong rừng núi. Giới Tử Thôi đã đưa mẹ đến Miên Thượng, một vùng núi cao có hang sâu để xây nhà và ở trong hang.
Giải Trương không cam lòng, đã tìm cách thông báo cho vua Tấn Văn Công. Vua sai Giải Trương dẫn đường vào Miên Thượng để tìm Giới Tử Thôi, nhưng tìm mãi không thấy. Sau mấy ngày tìm kiếm trên núi, không tìm được, Tấn Văn Công đã tức giận và nói với Giải Trương: "Sao Giới Tử Thôi dám phản đối ta? Nghe nói Tử Thôi là người hiếu học, nếu ta đốt cháy khu rừng này, nó chắc chắn sẽ cõng mẹ chạy ra".
Tuy nhiên, dù có cháy trụi khu rừng, Giới Tử Thôi vẫn không ra, hai mẹ con ôm nhau chết dưới gốc cây liễu. Quân sĩ đã tìm thấy đống xương và Tấn Văn Công đã rơi lệ khi nhìn thấy. Quân sĩ đã chôn cất xương dưới chân núi và xây miếu thờ, bao phủ ruộng xung quanh núi (còn gọi là ruộng tự điền) và đổi tên núi thành Giới Sơn. Ngày đốt rừng diễn ra vào ngày 3/3. Về sau, người dân trông nhớ Giới Tử Thôi, không dám đốt lửa vào ngày đó, và chuẩn bị thức ăn trước để ăn nguội, gọi là tiết Hàn thực. Mỗi gia đình cắm cành liễu trước cửa để mời hồn Giới Tử Thôi và nhiều gia đình cũng làm cỗ và đốt giấy để cúng tế.
Tết Hàn thực đã trở thành một ngày lễ phổ biến không chỉ ở Trung Quốc mà còn ở nhiều nước khác. Tuy nhiên, người Việt thường ăn Tết Hàn thực theo cách riêng, với ý nghĩa riêng. Tết Hàn thực tại Việt Nam còn được gọi là Tết bánh trôi, bánh chay, nhằm tưởng nhớ ông bà tổ tiên.