Trong Kinh Pháp Cú (Dhammapada), Đức Phật đã dạy chúng sinh về tầm quan trọng của "Tứ vô lượng tâm" - tức là "bốn tâm rộng lớn không lường được". Đó là các tâm "Từ, Bi, Hỷ, Xả". Phật hướng dẫn rằng chúng ta nên mở rộng bốn tâm này, không hạn chế và chia sẻ với mọi người. Vậy Tứ vô lượng tâm là gì? Từ bi hỷ xả có ý nghĩa ra sao? Hãy cùng Vật phẩm Phật giáo khám phá chi tiết về những đặc tính này trong bài viết dưới đây.
I. Tứ vô lượng tâm hay Từ, Bi, Hỷ, Xả có nghĩa là gì?
Tứ vô lượng tâm hay Từ, Bi, Hỷ, Xả là bốn đức tính tiềm tàng bên trong lòng của mỗi người. Không phân biệt giàu nghèo, thông minh hay đần độn, xấu xí hay xinh đẹp, tâm Từ, Bi, Hỷ, Xả đều tồn tại trong ta. Nhờ có Từ, Bi, Hỷ, Xả mà con người mới xứng đáng được gọi là con người. Chính nhờ Từ, Bi, Hỷ, Xả mà tâm hồn ta được tinh khiết và thanh tịnh. Để đạt được Tứ vô lượng tâm này, chúng ta cần cố gắng tìm kiếm và tu tập, không ngừng vun đắp những đức tính này.
Theo đó, chúng ta cần cố gắng không bị tham dục và say mê. Chúng ta cần diệt những tư tưởng oán hờn và ganh tị. Chúng ta cần không lười biếng và vượt lên trên mọi sự thắc mắc và lo âu. Chúng ta cần xây dựng một đức tin vững vàng, tin vào Phật, tin vào Pháp, và tin vào Tăng. Chúng ta cần diệt trừ ý niệm về "tôi" để đạt được sự tự do và không gian tĩnh lặng.
II. Từ, Bi, Hỷ, Xả là như thế nào?
1. Từ (METTA)
Từ (Metta) được hiểu là tình thương, lòng bác ái. Tuy nhiên, tình thương không đủ để diễn tả hết ý nghĩa của chữ Từ trong Tứ vô lượng tâm. Khi chúng ta thương một người hay một vật, trong đó vẫn còn luyến ái và sự so sánh. Tâm Từ yêu thương với sự lấy làm tiêu chuẩn bản ngã của con người. Tuy nhiên, trong Tứ vô lượng tâm, Từ không chọn lựa, không phân biệt. Từ đem lại tình thương không chỉ cho những người thân quen mà còn cho những người lạ, người xấu, người thiện, và cả đối với tất cả sinh linh.
2. Bi (KARUNA)
Bi có nghĩa là buồn, thương xót. Tâm Bi cho phép ta cảm nhận và chia sẻ cảm xúc của người khác, đồng cảm và giúp đỡ họ thoát khỏi nỗi khổ. Bi không phải là buồn vì chính ta, mà là buồn vì đau khổ của người khác. Bi là tình yêu thương không đánh giá hay lựa chọn, mà luôn muốn làm điều tốt, giúp đỡ người khác.
3. Hỷ (MUDITA)
Hỷ là sự hân hoan, vui mừng với niềm vui, thành công của người khác. Đối với người ích kỷ và ganh tị, lòng Hỷ không thể tồn tại. Để có được lòng Hỷ, ta phải vượt qua lòng ích kỷ, tham lam và ganh tị. Hỷ không phục vụ cho lợi ích cá nhân mà chia sẻ với người khác. Hỷ không giới hạn trong tình thân, tình dục, quốc gia hay tôn giáo, mà bao trùm toàn bộ nhân loại và sinh vật sống.
4. Xả (UPEKKHA)
Xả là trạng thái tâm không chịu bị chi phối, không bám chấp và không gắn kết với bất kỳ điều gì. Xả là tâm không phân biệt, không đối chiếu và không lựa chọn. Trạng thái Xả khiến ta nhìn thấy mọi vật và chúng sinh là một, không còn sự phân biệt riêng biệt. Tâm Xả không bám lấy cái tôi, không bị chi phối bởi tham, sân, si. Đạt được trạng thái Xả, ta nhìn nhận và đối mặt với thế giới một cách trung thành, không bị ảnh hưởng bởi sự vô thường và biến đổi của cuộc sống.
Tứ vô lượng tâm là bốn đức tính tối thượng trong Phật giáo. Chúng ta cần vượt qua năm chướng ngại là tham, sân, si, phiền não và hoài nghi để đạt được Tứ vô lượng tâm. Và để đạt được Tứ vô lượng tâm, hành thiền là lối đi hữu hiệu nhất. Từ bi, hỷ xả là những đức tính tối thượng giúp chúng ta trở nên tốt đẹp hơn và sống vui vẻ, hạnh phúc.
Hy vọng rằng những kiến thức Phật giáo này đã đem lại cho bạn những thông tin hữu ích. Nam Mô A Di Đà Phật!