Kinh Vệ-đà, hay Phệ-đà (tiếng Phạn: वेद; tiếng Anh: Veda) được coi như là cốt lõi của giáo lý Hindu và là nguồn cội của nền văn minh Ấn Độ. Từ "Véda" có nghĩa là "tri thức". Trong kinh, có những bản tụng ca để ca ngợi các vị thần như thần lửa, thần núi, thần sông... Phần lớn ca tụng những vẻ đẹp huy hoàng, tưng bừng và mầu nhiệm của cuộc sống trong vũ trụ.
Các loại kinh trong Vệ-đà
Toàn bộ bộ kinh được hợp lại từ nhiều phần gọi là "sambitâ", gồm bốn tạng:
1. Rig Véda
Rig Véda là tập tục cái biết, bao gồm gần mười quyển, với 1028 tụng ca. Bài cổ nhất trong đó xuất hiện từ thế kỷ 15 trước Công nguyên và những bài gần nhất cũng khoảng thế kỷ thứ 10 trước Công nguyên. Những vị thần được ca tụng nhiều nhất là Indra, Varuna và Agni.
2. Sâma Véda
Sâma Véda là ca vịnh thần chú, gồm 585 khổ thơ, tương ứng với các giai điệu được dùng trong những tụng ca hiến tế.
3. Yayur Véda
Yayur Véda là một chuỗi các công thức hàm chứa những nghi lễ khác nhau, như nghi lễ dâng trăng tròn, trăng mới, nghi lễ dâng các vòng nhân, dâng thần lửa, dâng bốn mùa...
4. Atharva Véda
Atharva Véda triển khai ý nghĩa ba bộ kinh kia và gồm các bài thuyết giáo có nội dung thiết thực và triết học. Các bài thuyết giáo chứa đựng thông điệp tâm linh căn bản của Ấn Độ giáo. Atharva Véda được lấy tên từ các vị tư tế xưa chuyên lo việc cúng thần lửa, gọi là các Atharvan. Nó gồm những câu phù chú ma thuật và những phù chú trừ ma yểm quỷ.
Trong phần Rig Véda, người ta nhắc đến những con người tự coi mình là "vượt lên trên cõi trần" và được gọi là các yogin, du-già sư. Khi uống một thứ nước gây say là soma, họ khổ luyện và tự thôi miên để tạo ra trạng thái xuất thần và lên đồng. Họ tin rằng mình được ban cho những quyền lực thiên nhiên.
Tư tưởng chủ yếu của Vệ Đà đã trải qua sự biến đổi từ Đa thần qua Nhất thần và từ Nhất thần sang lãnh vực Triết học trong đa thời đại: Vệ Đà Thiên Thư (Veda), Phạm thư (Brahman) và Áo nghĩa thư (Upanishad).
Thời đại Vệ Đà kéo dài từ khoảng 1200 năm trước Công nguyên đến 800 năm sau Công nguyên, là một giai đoạn phát triển và có nhiều thay đổi. Xã hội của người Aryan, một bộ tộc Âu-Ấn xuống đến tiểu lục địa Ấn Độ vào thời kỳ ban đầu và hình thành một nền tảng xã hội dựa trên tôn giáo, trong đó tầng lớp lãnh đạo trên hết là giới tu sĩ, còn được gọi là Bà La Môn.
Chú thích:
- Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Kinh Vệ-đà.
Với vai trò là suối nguồn tri thức và tâm linh của Ấn Độ, Kinh Vệ-đà đã góp phần xây dựng và định hình nền văn minh đặc trưng của dân tộc này. Vẫn còn rất nhiều điều thú vị để tìm hiểu về Kinh Vệ-đà và tác động của nó lên cuộc sống và tư tưởng của con người trong hơn một thiên niên kỷ qua.