Là một trong những đất nước có nền Phật Giáo phát triển sớm nhất trên thế giới, Việt Nam chứng kiến sự phát triển của hai trường phái Phật Giáo quan trọng: Nam Tông và Bắc Tông. Với tư duy nhân văn, "từ bi hỉ xả", chúng sinh bình đẳng, khuyên nhủ con người làm điều thiện, tránh điều ác... Phật Giáo Nam Tông và Phật Giáo Bắc Tông mang tới sự giải thoát và hướng dẫn cho cuộc sống. Hãy cùng tìm hiểu thêm về sự khác nhau giữa hai trường phái này qua bài viết dưới đây.
Giới Thiệu Đôi Nét Về Phật Giáo Nam Tông và Bắc Tông
Ấn Độ được coi là cái nôi của Phật Giáo, và từ đó, tư tưởng Phật Giáo lan ra khắp các quốc gia láng giềng, vượt qua Á Đông và lan tỏa đến toàn thế giới. Sự lan truyền diễn ra theo hai hướng chính: Bắc Tông, hay còn gọi là Đại Thừa, và Nam Tông, với tư tưởng Tiểu Thừa.
Sự phân chia này không phải do Đức Phật phân định, mà do Tăng đoàn quyết định trong tuyển tập kinh thứ hai, được Ngài Da Xá - Yassa chủ toạ.
Phật Giáo Nam Tông, còn được gọi là Phật Giáo Nguyên Thủy, được các tăng sư miền Nam tuân thủ truyền thống ăn chay. Trong khi đó, Phật Giáo Bắc Tông không yêu cầu khắc thực, mà tăng sư tự nấu chay.
Ngoài ra, Ấn Độ có hai ngôn ngữ chính là tiếng Phạn ở Bắc và tiếng Pali ở Nam. Tu sĩ Nam Tông thường hát bằng tiếng Pali. Tuy nhiên, các quốc gia theo Nam Tông cũng dịch Kinh Pali sang ngôn ngữ của họ.
Các nước Bắc Tông thường dịch Kinh tiếng Phạn sang ngôn ngữ địa phương để dễ học, đọc và thực hành. Các tu sĩ Nam Tông thường tu tập theo phương pháp Tứ Niệm Xứ, trong khi ở miền Bắc họ thực hành nhiều phương pháp Thiền khác nhau.
Phật Giáo Nam Tông là gì?
Phật Giáo Nam Tông, còn được gọi là Tiểu Thừa, ám chỉ những người theo Phật Giáo theo hướng nguyên thủy. Trước năm 1950, nhiều học giả Phật Giáo đã cố gắng thay thế thuật ngữ này nhưng không thành công, vì tư tưởng này đã thấm sâu vào tâm hồn nhiều Phật Tử. Tác phẩm đầu tiên xuất hiện về Phật Giáo Nam Tông là Thanh Vân.
Phật Giáo Bắc Tông là gì?
Phật Giáo Bắc Tông, còn được gọi là Đại Thừa, xuất hiện vào thế kỷ thứ 1 trước Công nguyên. Giáo phái này tự nhận mình là như một chiếc cỗ xe ngựa lớn, do đa dạng về tư tưởng giáo lý. Mục đích của Bắc Tông là mở đường cho nhiều chúng sinh hơn để đạt được giác ngộ.
Tuy tư tưởng Tiểu Thừa và Đại Thừa đều xuất phát từ Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, nhưng điểm khác biệt chính nằm ở sự tập trung vào thực hành và tư duy về Pháp.
Hình ảnh điển hình của Đại Thừa là vị Bồ Tát có lòng từ bi và nhẫn nhục. kinh bát nhã được coi là văn bản Đại Thừa đầu tiên xuất hiện.
Sự Khác Nhau Giữa Phật Giáo Nam Tông và Phật Giáo Bắc Tông
Nghi Thức Thờ Cúng
Phật Giáo Nam Tông chỉ thờ Phật Thích Ca Mâu Ni, trong khi Bắc Tông thờ nhiều Phật và Bồ Tát.
Phật Giáo Nguyên thủy tin rằng Thích Ca Mâu Ni cũng là một người bình thường như bao người khác. Con người cũng có những nhu cầu cơ bản như ăn, mặc, ngủ và bị ảnh hưởng bởi quy luật vô thường. Tuy nhiên, Ngài khác biệt vì đã hoàn toàn giác ngộ. Tuy nhiên, điều này chỉ có thể đạt được sau khi xuất gia, tu tập hết sức và đạt được kết quả đúng đắn, thoát khỏi mọi vô thường. Trong khi đó, chúng sinh vẫn còn bị lạc trong vòng luân hồi.
Trái lại, trong Phật Giáo Bắc Tông, Thích Ca Mâu Ni khác biệt với người bình thường. Hình dạng mà chúng ta thấy và thờ phụng chỉ là sự hiện thân của Ngài. Ngài xuất hiện trên thế gian để giúp đỡ chúng sinh, vì thế giới con người thuận lợi cho sứ mạng của Ngài. Thực tế, Ngài đã là Phật từ vô lượng kiếp. Trong tư tưởng Bắc Tông, mọi chúng sinh đều có tâm Phật, Pháp thân, và Pháp thân không sinh và chết, nên Phật có thể được tìm thấy ở khắp mọi nơi.
Xuất Gia
Đại Thừa tin rằng sau khi xuất gia, người không bao giờ trở lại đời sống thường nhật. Do đó, nếu ai đã được định đoạt theo con đường Phật Giáo, họ phải tu tập một cách chân thành.
Trong khi đó, tiểu thừa cho phép nam thanh niên sau khi trưởng thành trở lại đời sống bình thường hoặc có gia đình và sinh con, nhưng phải trả lại công việc cho xã hội.
Ăn Chay
Phật Giáo Bắc Tông giảng dạy rằng ăn chay bao gồm việc không ăn thức ăn có máu và sự sống, và phải tuân thủ suốt đời.
Phật Giáo Nam Tông, các nhà sư tuân thủ nguyên tắc khất thực và sẽ ăn bất kỳ thức ăn nào được tặng mà không gây hại cho mình và không biết rằng mình đã giết hại cho mình. Họ chỉ ăn một bữa chính vào buổi trưa và sau đó ăn các bữa nhẹ.
Y Phục
Trang phục của Phật Giáo Bắc Tông kín đáo, không để lộ vai. Trong khi đó, trang phục của Phật Giáo Nam Tông có vai trái để lộ.
Qua sự khác biệt này giữa Phật Giáo Nam Tông và Phật Giáo Bắc Tông, chúng ta nhận thấy sự đa dạng trong cùng một Đạo. Những khác biệt này không ảnh hưởng đến sự phát triển và thịnh vượng của Phật Giáo hiện tại và tương lai. Mọi người trên toàn thế giới đều có quyền tự do lựa chọn những tư tưởng phù hợp để theo đuổi và thực hiện.
Đạo Phật Việt Nam thuộc Nam Tông hay Bắc Tông?
Phật Giáo Việt Nam vào thế kỷ thứ nhất đã được truyền bá bởi các Phật tử từ Ấn Độ và vùng lân cận. Tuy nhiên, trong suốt lịch sử, Phật Giáo Việt Nam đã chịu ảnh hưởng lớn từ Bắc Tông Trung Hoa. Gần đây, dưới thời Pháp thuộc, ảnh hưởng của Campuchia đã ngày càng được nhấn mạnh. Mặc dù có sự ảnh hưởng mạnh mẽ từ Bắc Tông Trung Hoa, phong trào phục hưng Phật Giáo từ những năm 1930 đã giúp Phật Giáo Việt Nam trở nên trong sáng, uyển chuyển và gần gũi hơn với học thuyết nguyên thủy.
Từ năm 1945, Phật Giáo Việt Nam phát triển theo từng địa phương và hoàn cảnh khác nhau, mang những sắc thái riêng. Nói chung, ở miền Bắc, phật giáo vẫn giữ các truyền thống của Bắc Tông, trong khi Nam Tông được phổ biến ở miền Nam. Phật Giáo Việt Nam chịu ảnh hưởng từ những phong trào phục hưng Phật Giáo ở Trung Quốc, Nhật Bản, Tích Lan và Ấn Độ.
Kết Luận
Trên đây là những thông tin về Phật Giáo Nam Tông và Phật Giáo Bắc Tông. Hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về hai trường phái này trong đạo Phật giáo nói chung và Phật giáo Việt Nam nói riêng. Tuy có sự khác biệt, các trường phái này đều mang lại giá trị và hướng dẫn cho cuộc sống. Mọi người đều có quyền tự do chọn lựa con đường mình tin tưởng và theo đuổi.