Trong ngôi chùa, bạn có thể thấy tượng Tiêu diện đại sĩ và Hộ pháp vi đà đặt bên nhau. Hai vị này được coi là những vị Phật có khả năng diệt trừ cái ác, bảo vệ bình an cho trần gian. Vậy Tiêu diện đại sĩ là ai và mang ý nghĩa như thế nào trong tục thờ cúng ở Việt Nam? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
I. Tiêu diện đại sĩ là ai?
Tiêu diện đại sĩ, hay còn gọi là ông Ác hay ông Tiêu, được thờ phụng tại nhiều ngôi chùa ở Việt Nam và Trung Quốc. Thường thì tượng của vị này được đặt bên trái chính điện, còn phía bên phải là tượng Hộ pháp vi đà (còn được gọi là ông Thiện).
Nếu bạn là Phật tử hoặc thường xuyên đến chùa chiền, bạn sẽ thấy hai vị thần này ở hai bên chính điện. Một vị thể hiện sự dữ dằn, chính là Tiêu diện đại sĩ, và một vị hiền lành là Hộ pháp vi đà. Theo sử sách ghi lại, Tiêu diện đại sĩ chính là hóa thân của Bồ Tát Quan Thế Âm, với nhiệm vụ là trừng trị những quỷ yêu và giúp đỡ nhân gian.
Tiêu diện đại sĩ có hình dáng ngoại hình mạnh mẽ, nghiêm nghị. Tượng mặc trang phục võ tướng, tay trái chống nạnh, tay phải cầm lá cờ. Gương mặt đáng sợ, có ba cái sừng nhọn trên đầu và trán tướng. Miệng rộng, răng nanh dài mọc lởm chởm. Mắt lồi to trợn ngược và chiếc lưỡi cong dài qua ngực.
II. Sử sách ghi chép về tiêu diện đại sĩ
Tiêu diện đại sĩ còn được gọi với nhiều tên khác như Diện nhiên quỷ vương, Diện nhiên, Tiêu diện đại quỷ vương, Đại Sĩ Vương. Ông được coi là vị vua của Ngạ Quỷ vì mang khuôn mặt màu đỏ, như đang bốc cháy. Ông cũng là vị thần nổi tiếng của Phật giáo mà ai cũng biết đến.
Lý do ông Tiêu có thân hình ốm yếu, miệng như bốc lửa, cổ họng bé xíu là do sự tham lam, keo kiệt, và nghiệp ác của kiếp trước. Đây cũng là đặc điểm nhận dạng thân thể ngạ quỷ (quỷ đói).
Quỷ vương sẽ cai trị tất cả ngạ quỷ, vì vậy người ta cho rằng ông là hóa thân của Bồ Tát Quan Thế Âm. Đối với Đạo giáo, ông được gọi là Phổ Độ Chơn Quân hoặc Phổ Độ. Vào dịp Tết Trung Nguyên, những người này thường bái Diện Nhiên Đại Sĩ trước rồi mới bái lạy tổ tiên.
Tại Đài Loan, có nhiều ngôi miếu thờ cúng vị này để không bị quấy phá, bởi họ tin rằng những vong linh, linh hồn vất vưởng ở dương gian đều do ông cai trị.
III. Hình tượng tiêu diện đại sĩ mang ý nghĩa gì?
Tiêu diện đại sĩ được tưởng tượng là Bồ tát cứu độ chúng sanh và trừng trị những quỷ yêu tác quái. Một mặt, Bồ tát Quan Thế Âm là người phụ nữ từ bi, hiền lành, mặc trang phục thanh tao, tay phải cầm bình cam lồ, tay trái dùng dành dương liễu phổ độ chúng sanh. Mặt còn lại, Tiêu diện đại sĩ mang gương mặt đáng sợ, trang phục võ tướng và ở nơi cõi ma quỷ, thế lực hung ác.
Theo sử sách ghi chép, do sự hiền lành từ bi không thể nhắc nhở, giúp chúng sanh không ngoan và đi theo lối sống thiện, Bồ tát mới sử dụng hình ảnh hung ác, thống trị những loài quỷ không được làm điều ác, buộc chúng phải làm việc lành để tích thêm công đức. Quỷ có thể thoát ra con đường ma ác, sớm đi về cõi Trời.
Ngoài ra, sử sách còn ghi chép một câu chuyện về việc Bồ tát bị quỷ vương chặn đường và biến hóa thành hình dạng giống vị quỷ vương đó. Điều này khiến quỷ vương khiếp sợ và hóa phép đầu đội 3 ngọn núi. Bồ tát cũng hóa phép đôi 3 ngọn núi to hơn. Quỷ vương thấy vậy liền hóa lưỡi dài tới ngực nhưng Bồ tát lại còn thè lưỡi dài qua ngực.
Quỷ vương khi biết bản thân gặp đối thủ mạnh, liền bỏ chạy ngay sau đó. Vì vậy khi thực hiện nghi lễ "xô giàn thí thực" trong lễ hội làm chay, chúng ta sẽ tranh nhau lấy được lưỡi của Tiêu diện đại sĩ. Lưỡi của ông Tiêu là một linh vật rất thiêng, dùng để may thành bùa, lót gối hoặc kê cổ cho trẻ con được ngủ ngon và không bị yêu ma chọc phá.
IV. Tại sao các ngôi chùa không thể thiếu tượng tiêu diện đại sĩ?
Khi nhắc đến hình tượng Ác và Thiện, luôn có nhiều ý kiến khác nhau. Một số người cho rằng chùa là nơi mọi người hướng đến lối sống thiện, nên chỉ cần thờ tượng Vi đà là đủ, tại sao lại thờ thêm tượng Tiêu diện đại sĩ. Thắc mắc này có thể được giải thích như sau:
Thế giới luôn có sự tồn tại song song giữa ánh sáng và bóng tối, và trong chùa cũng vậy. Ở đó, ma quỷ và những thế lực xấu xa sẽ ảnh hưởng đến con đường sáng của chúng ta. Nếu chỉ có phật Vi đà, không thể xua tan hết được thế lực này. Vì vậy, cần có Tiêu diện đại sĩ mạnh mẽ, oai phong và dữ tợn để xua đuổi ma quỷ ngay tức thì. Khi đó, ma quỷ sẽ chạy đi tránh tới những nơi có ánh sáng và được cứu rỗi, quay về hướng thiện.
Bồ tát Quan Thế Âm là người dẫn dắt ma quỷ sớm được lên cõi Trời. Người không muốn thấy ma quỷ tiếp tục bước lên con đường tạo nghiệp.
Việc xuất hiện cùng lúc hai hình tượng dữ dằn và hiền là một phản ánh cuộc sống thực tế. Có người, khi dùng những lời nhẹ nhàng, cư xử yêu thương sẽ có thể dạy dỗ và cảm hóa được. Nhưng cũng có những người, chỉ khi dùng những lời nói và cử chỉ dữ dằn mới có hiệu quả. Đặc biệt là những người ngang bướng, không nghe lời Phật dạy. Những người như vậy cần những thái độ và hành động trừng trị để dạy dỗ mới thực sự hiệu quả.
Ở Việt Nam, trong các chùa theo phái Nam Tông và Khất Sĩ, thường không thờ tượng Hộ pháp vi đà. Chỉ có các chùa thuộc phái Bắc Tông mới có cả hai tượng, một tượng đại diện cho Thiện và một tượng là Ác Thần.
Thượng tọa Thiên Đạo đã nói về việc thờ tượng thiện ác rằng: "Việc thờ tượng Ác thần và Thiện thần là thể hiện sự tồn tại của hai mặt đối lập Thiện và Ác trong cuộc sống. Đây cũng là sự giáo dục, nhắc nhở con người ăn ở hiền sẽ gặp lành. Ta không nên làm điều ác, khiến người khác đau khổ, làm nhiều việc thiện sẽ được Thiện thần bảo vệ, làm điều ác sẽ bị Ác thần trừng phạt thích đáng."
Đây là những thông tin về Tiêu diên đại sĩ mà chúng tôi tổng hợp được. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua website vatphamphatgiao.com hoặc hotline 08.6767.1366 để được giải đáp nhanh chóng.
Nam Mô A Di Đà Phật.