Mâm cơm cúng bốc bát hương là một phần không thể thiếu trong các nghi lễ thờ cúng và tưởng nhớ tổ tiên của người Việt Nam. Đây không chỉ là việc cung cấp thức ăn và đồ uống cho linh hồn của tổ tiên, mà còn mang ý nghĩa tưởng nhớ, tri ân và gắn kết gia đình. Ngoài ra, việc thực hiện nghi lễ cúng này còn giúp duy trì giá trị văn hóa và truyền thống của dân tộc, cầu xin sự an lành và may mắn cho gia đình.
Ý nghĩa của mâm cơm cúng bốc bát hương
Mâm cơm cúng bốc bát hương mang đến nhiều ý nghĩa quan trọng:
Tưởng nhớ tổ tiên
Mâm cơm cúng bốc bát hương là cách để tưởng nhớ và tri ân tổ tiên. Việc cung cấp thức ăn và đồ uống cho linh hồn của tổ tiên giúp đảm bảo rằng họ không bị đói khát và có đủ năng lượng để tiếp tục hành trình của mình.
Mời và đón linh hồn
Mâm cơm cúng được coi là một lời mời và đón linh hồn của tổ tiên và các linh hồn khác trở về thăm thú gia đình. Thức ăn và đồ uống trên mâm cúng được coi là "lễ vật" để chào đón và chiêu đãi linh hồn.
Cầu xin sự an lành và may mắn
Khi cúng mâm cơm bốc bát hương, người cúng thường cầu nguyện và cầu xin sự an lành, sức khỏe và may mắn cho gia đình và tổ tiên. Việc cúng này được hy vọng sẽ mang lại bình an và tạo điều kiện tốt cho sự phát triển và thành công trong cuộc sống.
Gắn kết gia đình
Mâm cơm cúng bốc bát hương cũng có ý nghĩa gắn kết gia đình. Gia đình tụ họp lại, cùng nhau chuẩn bị và thực hiện nghi thức cúng, tạo ra không gian đoàn viên và ấm cúng. Đây là dịp để thể hiện lòng biết ơn và lòng hiếu thảo đối với tổ tiên và gắn kết gia đình qua việc chia sẻ và thực hiện các hoạt động cùng nhau.
Hướng dẫn cách và thủ tục bốc bát hương gia tiên
Để chuẩn bị mâm cơm cúng bốc bát hương, bạn có thể thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị đồ dùng
- Bát hương (số lượng tùy thuộc vào gia chủ đặt bàn thờ)
- Tro đốt từ trấu bọc gạo hoặc tro nếp, cát (tuỳ vào văn hóa của từng vùng miền)
- Tờ hiệu (dùng để ghi tên người được thờ cúng)
- Bộ thất bảo (cốt bát hương) gồm: thạch anh, mã não, bạc, ngọc, xà cừ, san hô đỏ và vàng
- Gói thạch anh ngũ sắc, gừng, rượu trắng, giấy trang kim, chỉ ngũ sắc, trầm hương, ngũ vị hương
- Những dụng cụ cần thiết khác như chậu hay thau
- Sắm đồ lễ phù hợp với việc thờ cúng (tùy thuộc vào niềm tin và thần linh thờ cúng)
Bước 2: Chuẩn bị mâm lễ
Bạn có thể tham khảo một số gợi ý mâm lễ đầy đủ:
- 1 chân giò luộc chín, 1 con gà lễ, 1 đĩa xôi trắng, 5 quả trứng gà ta sống, 1 chai rượu trắng, 2 lạng thịt vai sống
- 3 chén nước, 3 lá trầu, 3 quả cau và 5 quả tròn (ví dụ: quả táo hoặc các loại trái có hình tròn), 9 hoa hồng
- 1 mâm cơm và canh không hành, tỏi
- 1 đĩa gạo, muối không trộn lẫn và 1 bao thuốc lá, 1 lạng chè
- 1 đinh vàng, 1 bộ quần áo quan thần linh đỏ, mũ, hia, ngựa, kiếm trắng và 5 lễ vàng tiền
Bước 3: Bốc bát hương
- Rửa sạch tay bằng nước gừng pha rượu trắng
- Rải một lớp thạch anh ngũ sắc xuống phía dưới đáy bát hương
- Đặt bộ dị hiệu đã được gói xuống phía đáy bát hương
- Bốc tro đặt vào bát hương và đếm theo vòng Sinh - Lão - Bệnh - Tử. Thực hiện cho đến khi nắm tro cuối cùng bỏ vào bát hương dừng lại ở chữ Sinh
- Đọc văn khấn và đưa lên những tâm nguyện, mong muốn của bản thân và gia đình
- Đọc chú Ngũ Bộ Thần: Um Ram, Um Si-Ram, Um Ma Ni Pad Mê Hum, Um Ca Lê Cun Lê Sờ Va Ha, Um B-Rum
- Sau khi cho tro vào bát hương, lau chùi sạch sẽ và đặt lên vị trí trang trọng
- Đặt một nén hương trầm vào giữa bát và châm lửa đốt. Khói hương trầm sẽ tỏa ngược và tẩy uế cho toàn bộ bát hương
- Khi hương trầm cháy hết, đặt bát hương lên bàn thờ đúng vị trí phong thủy
Thời điểm và chọn người bốc bát hương chuẩn
Thời điểm bốc bát hương
Thời điểm cuối năm là thời điểm phù hợp để bốc bát hương và làm sạch bàn thờ. Nhiều người chọn ngày 23 tháng Chạp để lau chùi lại bàn thờ và thay bát hương để tiễn Ông Táo về trời. Tuy nhiên, theo quan điểm “Phật ở tại tâm”, việc chọn ngày không quan trọng, quan trọng là thành tâm.
Chọn người bốc bát hương
Người bốc bát hương có thể là ai, nhưng họ cần có thành tâm và thánh thiện. Nếu tâm không thành và thánh thiện, bát hương sẽ không được linh thiêng. Đối với những người có khả năng bốc bát hương, dị hiệu thường linh nghiệm ngay. Tuy nhiên, nếu bạn tự bốc bát hương, bạn sẽ không biết đã linh nghiệm hay chưa. Tuy nhiên, nếu bạn thành tâm thờ cúng, sau một thời gian, bát hương sẽ có sự linh nghiệm.
Những vật dụng chuẩn bị khi bốc bát hương
Trước khi bốc bát hương gia tiên, bạn cần chuẩn bị các vật dụng sau:
- Bát hương (số lượng tùy thuộc vào gia chủ và đặt bàn thờ)
- Tro đốt từ trấu bọc gạo hoặc tro nếp, cát (tuỳ vào văn hóa của từng vùng miền)
- Tờ hiệu (dùng để ghi tên người được thờ cúng)
- Bộ thất bảo (cốt bát hương) gồm: thạch anh, mã não, bạc, ngọc, xà cừ, san hô đỏ và vàng
- Gói thạch anh ngũ sắc, gừng, rượu trắng, giấy trang kim, chỉ ngũ sắc, trầm hương, ngũ vị hương
- Những dụng cụ cần thiết khác như chậu hay thau
- Sắm đồ lễ phù hợp với việc thờ cúng (tùy thuộc vào niềm tin và thần linh thờ cúng)
Lưu ý: Trước khi tự bốc bát hương gia tiên, hãy vệ sinh chân, tay sạch sẽ. Đồ dùng để bốc bát hương cần được vệ sinh sạch sẽ. Nếu có thể, sắm một bộ dụng cụ chuyên dụng cho việc thờ cúng này.