Trong vũ điệu văn hóa tâm linh, hình ảnh Bồ tát Quán Thế Âm luôn gợi lên tâm trạng thanh tịnh và nhuần nhuyễn. Được biết đến với tên gọi "Phật bà", hình dáng của ngài thường được tượng trưng bằng những nét vẽ tươi sáng của nữ giới. Tuy nhiên, thực tế lại không chỉ đơn giản như vậy.
Tinh hoa của từ bi vô biên
Trong cuốn Phật pháp tại thế gian, Hòa thượng Thích Thanh Từ đã truyền đạt rằng, Bồ tát không thuộc giới tính, không phải nam hay nữ. Ngài biểu hiện theo nhu cầu cứu độ của chúng sinh, nếu chúng sinh cần sự giúp đỡ từ một người nam, Quán Thế Âm Bồ tát hiện thân dưới hình dạng nam giới; và nếu chúng sinh cần sự cứu rỗi từ một người nữ, ngài sẽ hiện thân dưới hình dạng nữ giới. Ngài có thể hiện thân dưới nhiều hình dạng khác nhau, nhằm mang đến cứu rỗi cho tất cả chúng sinh.
Sự linh thiêng của tình yêu thương vô tận đi kèm với sự tôn trọng và nhất quán. Bồ tát Quán Thế Âm không hề giới hạn bởi những khái niệm định trước, mà thực tế mang lại sự nhân ái theo nhu cầu của người khác. Đó chính là tinh hoa của sự từ bi vô biên của Ngài.
Hình tượng thể hiện sự từ bi vô biên
Với tinh túy thông điệp từ bi vô biên, hình tượng Bồ tát Quán Thế Âm thường được mô tả bằng cách người ta vẽ Bồ tát là một người phụ nữ. Điều này chính là biểu tượng cho sự từ bi, tình yêu thương mà mẹ hiện thân. Quan điểm này phản ánh sự mềm mỏng và dịu dàng trong giáo dục con cái của người Việt từ xưa, khi người mẹ luôn thể hiện tình yêu thương bằng cách dặn dò nhẹ nhàng và không sử dụng lời mắng mỏ.
Theo Hòa thượng Thích Thanh Từ, "Cha thì nghiêm, mẹ thì từ. Bồ tát Quán Thế Âm tu hạnh từ bi, thường cứu khổ chúng sinh, nên người ta thường xưng tán ngài là Đại từ Đại bi Quán Thế Âm Bồ tát." Điều này tiếp tục khẳng định rằng lòng từ bi của Ngài luôn truyền cảm hứng, nhắc nhở và mang lại niềm vui cho mọi người. Bất kể nơi nào có tiếng khóc than, nỗi đau thương, Quán Thế Âm luôn hiện diện để cứu vớt. Như vậy, Ngài trở thành biểu tượng cho lòng từ bi, nhưng không phải thể hiện giới tính xác thực của Ngài.
Hình tượng và ý nghĩa
Hình tượng của Bồ tát Quán Thế Âm với tay trái cầm bình cam lộ, tay phải cầm cành dương liễu, như được miêu tả trong kinh Phổ Môn. "Nam mô thanh tịnh bình thùy dương liễu Quan Âm Như Lai cam lộ sái tâm nguyện." Câu kinh này cho thấy ý nghĩa của cành dương liễu và bình cam lộ.
Cành dương liễu mềm mại và uốn lượn biểu trưng cho đức nhẫn nhục. Để đem tình yêu thương từ bi rải khắp cho chúng sinh, chúng ta cần có lòng nhẫn nại và kiên nhẫn. Khi gặp khó khăn, khi gặp những người không đồng lòng, chúng ta cần phải kiên nhẫn và hòa giải để tìm ra lời giải cho cuộc sống.
Nước cam lộ biểu trưng cho lòng từ bi, mang đến sự an ủi và làm dịu đi mọi nỗi đau của con người. Bình cam lộ tượng trưng cho lòng thanh tịnh và tinh khiết. Chỉ khi con người giữ vững lòng thanh tịnh và tuân thủ các đức giới, lòng từ bi mới có thể tiếp tục hiện hữu.
Bồ tát Quán Thế Âm không chỉ là biểu tượng của sự từ bi vô biên, mà còn đem đến sự tin tưởng và an ủi cho tâm hồn của con người. Với tinh thần vị tha và lòng yêu thương, Ngài đã và đang lan tỏa những giá trị cao quý trong tâm linh của chúng ta.