Thủ Tục Đám Ma - Hướng Dẫn Chi Tiết Cho Gia Đình

Chuẩn Bị Cho Lễ Tang

Sau khi người thân chúng ta đã rời bỏ thế gian, quá trình chuẩn bị cho lễ tang là một phần quan trọng trong nghi lễ và tôn vinh người đã qua đời. Dưới đây là những bước quan trọng trong quá trình này:

• Tắm Rửa và Trang Điểm: Người thân phải tắm gội sạch sẽ cho người đã qua đời bằng nước lá thơm hoặc rượu. Sau đó, họ cắt móng tay và móng chân của người đã mất. Móng này sẽ được đặt trong quan tài cùng với người chết.

• Thay Quần Áo: Người chết sẽ được mặc bộ quần áo trắng đã chuẩn bị từ trước. Nếu người đã qua đời có quan niệm tôn giáo, họ có thể mặc bộ quần áo có in dấu của tôn giáo, gọi là lục phù.

• Ngón Chân Cái và Gạo Sống: Ngón chân cái của người chết sẽ được buộc lại với nhau, và người thân sẽ đặt một ít gạo sống và một ít tiền lẻ vào miệng người chết bằng một chiếc đũa dùng hàng ngày. Sau đó, họ sẽ phủ một tờ giấy hoặc một mảnh vải trắng lên mặt của người chết. Việc này nhằm mục đích ngăn không cho tử khí trong cơ thể thoát ra.

• Ngọn Đèn Dầu hoặc Nến: Một ngọn đèn dầu hoặc một ngọn nến sẽ được thắp ở đầu giường. Từ lúc này, người thân sẽ thay phiên nhau túc trực và không để cho chó, mèo hoặc chuột nhảy qua.

• Thần Chú và Lễ Khâm Niệm: Theo quan niệm dân gian, nếu có con mèo nhảy qua, hồn của người chết có thể trở lại xác, và người thân sẽ cần một thầy cúng để thực hiện lễ khâm liệm và niệm thần chú để đưa người chết trở lại nằm xuống. Việc này sẽ được thực hiện sau khi thông báo cho gia đình và xác định giờ để tiến hành.

• Xử Lý Đồ Dùng: Các đồ dùng tiếp xúc hàng ngày với người chết, như quần áo, giày dép, giường, chiếu, thường được thả trôi sông hoặc đốt hủy.

• Không Khóc Trong Lúc Hấp Hối: Trong lúc người chết đang được hấp hối, người thân không được khóc để tránh nước mắt rơi vào người chết, bởi họ tin rằng điều này có thể làm cho linh hồn không thanh thản.

Những bước này là một phần của nghi lễ tang truyền thống và tôn vinh sự ra đi của người thân.

Tổ Chức Lễ Tang

Chuẩn Bị Bàn Thờ Vòng

Trước khi tiến hành khâm liệm, một bước quan trọng khác trong đám tang là việc lập bàn thờ vòng. Bàn thờ vòng thường được trang trí với nải chuối, quả bưởi, hoa quả theo mùa, ảnh của người đã qua đời và thường được kết hoa một cách tỉ mỉ để thể hiện lòng thương tiếc đối với người đã khuất.

Trước đây, bàn thờ vòng thường có hai cây chuối ở hai bên, nhưng vì xã hội phát triển, cây chuối không còn được trồng rộng rãi nữa. Do đó, bàn thờ vòng thường được thiết kế theo lối hiện đại hơn. Tuy nhiên, nếu gia đình yêu cầu, dịch vụ tang lễ trọn gói thủ đô sẽ đáp ứng đầy đủ yêu cầu truyền thống.

Khâm Liệm

Sau khi kèn trống đã được nổi một thời gian, quá trình khâm liệm bắt đầu. Người khâm liệm tháo khăn che mặt và đũa ngáng miệng ra, sau đó người tà dùng một tấm vải trắng để gói xác lại, đặt lên hai chiếc bát.

Phong tục không thể thiếu là đặt một bộ chắn vào quan tài để đối phó với quỷ và mộc tinh. Đối với người đã qua đời mà có bệnh tật, người ta thường đặt tre vào quan tài để hút ẩm và khử mùi hoặc sử dụng đá khô CO2.

Lễ Nhập Quan

Nhập quan là bước đưa thi hài vào quan tài. Thầy cúng thắp hương và đọc lễ khấn, sau đó thực hiện thủ tục phát mộc bằng dao, chặt vào bốn góc của quan tài để đuổi quỷ và mộc tinh. Con cháu mặc trang phục tang đứng hai bên và họ hàng từ từ nâng thi hài và đặt vào quan tài.

Lễ Gọi Hồn

Thầy cúng thực hiện lễ gọi hồn, trong đó họ phải cầm áo của người đã qua đời ra ngoài sân hoặc ngoài đường quay về bốn hướng: Đông, Tây, Nam, Bắc. Đàn ông gọi "ba hồn bẩy vía", đàn bà gọi "ba hồn chín vía" để đón hồn vía quay về nhập quan. Xong bước này, áo của người đã qua đời được đặt vào quan tài, coi như họ đã về nhập quan.

Phong tục này coi rằng khi người đã qua đời, hồn vía sẽ lang thang khắp không gian, vì vậy lễ này được thực hiện để thông báo lên thiên đình rằng trần gian đã có người quy tiên và được ghi vào sổ thiên tào.

Lễ Phát Tang

Chủ lễ tiến hành lễ phát tang. Số lượng khăn tang, mũ mấn, và áo tang phải được chuẩn bị phù hợp với số lượng con cháu để đặt lên một chiếc mâm.

Trong quá trình lễ, con cháu phải quỳ gối và chắp tay dưới, sau khi lễ kết thúc, con trưởng sẽ phát áo tang, khăn cho tất cả mọi người. Khăn tang của người vắng mặt thường được để lại trên mâm. Con trai, con gái, cháu chắt áo và đội mũ, trong khi con rể chỉ chắt khăn mà không đội mũ.

Phúng Viếng

Sau khi lễ phát tang, người thân thường đến để phúng viếng. Họ thường đốt hương hoa và trình bày lễ phong bì.

Lễ Tế Vong

Buổi tối, khi khách đã rời đi và chỉ còn gia đình thì lễ tế vong diễn ra. Người thân chuẩn bị mâm cơm, rượu, thịt để dâng lên bàn thờ vong.

Quay Cữu

Vào lúc 12 giờ đêm, lễ quay cữu diễn ra. Quan tài được quay theo chiều ngang của ngôi nhà, quay về phía bàn thờ trước khi quay ra ngoài cửa.

Lễ Tế Cơm

Sáng sớm hôm sau, người thân chuẩn bị bát cơm, quả trứng, muối và nước lã để dâng lên bàn thờ vong.

Cất Đám

Đám tang kết thúc với việc cất đám. Chủ lễ đọc điếu văn, sau đó sử dụng đinh để đóng nắp quan tài, mọi người hàng xóm đến để giúp đưa quan tài lên xe tang. Con trưởng cùng gia đình nâng quan tài ra khỏi nhà và đưa ra nghĩa trang. Con cái và họ hàng đi sau quan tài và kèn trống được đánh suốt chặng đường.

Hạ Huyệt Hoặc Hỏa Thiêu

Huyệt đã được chuẩn bị từ chiều hôm trước. Khi quan tài được đặt xuống huyệt, con trai sẽ là người đầu tiên lấp đất. Sau đó, các con cháu mỗi người lấp một phần để thể hiện lòng tôn kính và quan tâm đối với cha mẹ.

Các nhóm tụng kinh trên mặt đất. Khi quá trình lấp mộ kết thúc, mọi người ra về, tuyệt đối không đi theo đường mà họ đã đi và không được khóc nữa, vì theo quan niệm dân gian, điều này sẽ giúp hồn người đã qua đời tiếp tục hòa nhập vào thiên đàng.

Rước Vong Về Thờ

Sau khi an táng hoàn tất, ảnh của người đã qua đời được rước về nhà để thờ trên bàn thờ vòng. Bàn thờ luôn có hương khói và đèn nhang hàng ngày, và gia đình cúng thứ gì thì cúng đó.

Nghi Thức Sau Lễ Tang

Sau lễ tang, có một loạt các nghi thức tiếp theo mà gia đình thường thực hiện để tưởng nhớ và tôn vinh người đã qua đời:

• Cúng Tuần: Nghi thức cúng tuần thường được tổ chức vào mỗi thứ 7 của tuần đầu tiên sau đám tang. Gia đình sẽ cúng hương và lễ vật trên bàn thờ để cầu mong linh hồn của người đã qua đời tìm được bình an và an nghỉ.

• Cúng 49 Ngày: Lễ cúng 49 ngày là một trong những nghi thức quan trọng sau đám tang. Nó được tổ chức vào ngày thứ 49 sau ngày người qua đời. Lễ cúng này có ý nghĩa tinh thần đặc biệt và thường diễn ra với sự tham gia của nhiều người thân và bạn bè. Trong lễ cúng này, gia đình cúng hương và cầu nguyện cho linh hồn của người đã qua đời.

• Cúng 100 Ngày: Lễ cúng 100 ngày được tổ chức vào ngày thứ 100 sau ngày người qua đời. Đây là một dịp quan trọng để gia đình và người thân tập trung cầu nguyện và tưởng nhớ người đã khuất. Lễ cúng này thường được diễn ra với nhiều nghi lễ trang trọng và tôn vinh.

Những nghi thức này không chỉ là cách để gia đình tưởng nhớ người đã khuất mà còn thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với người đã qua đời, theo các truyền thống văn hóa và tôn giáo.

Câu hỏi liên quan

1. Thủ tục đám tang miền Nam là gì? Trả lời: Thủ tục đám tang miền Nam Việt Nam thường bao gồm việc chuẩn bị quan tài, tổ chức lễ tang, viếng và cúng hương theo phong tục và truyền thống vùng miền Nam.

2. Phong tục đám ma miền Bắc là gì? Trả lời: Miền Bắc Việt Nam có các phong tục đám ma riêng biệt, bao gồm việc chuẩn bị quan tài, tổ chức lễ tang, viếng và cúng hương theo truyền thống của vùng miền Bắc.

3. Tang ma là gì? Trả lời: "Tang ma" là một thuật ngữ dùng để chỉ các hoạt động và nghi lễ liên quan đến việc chuẩn bị và tổ chức đám tang và đám ma của người đã qua đời.

4. Nghi lễ đám tang là gì? Trả lời: Nghi lễ đám tang là các hoạt động và nghi thức được thực hiện trong quá trình tổ chức đám tang, bao gồm việc chuẩn bị quan tài, lễ viếng, cúng hương và các hoạt động tôn vinh người đã qua đời.

5. Nghi thức tang lễ của người Việt là gì? Trả lời: Nghi thức tang lễ của người Việt bao gồm chuẩn bị và đặt quan tài, tổ chức lễ viếng, cúng hương, và các nghi lễ tôn vinh người đã qua đời, tuân theo truyền thống văn hóa và tôn giáo.

6. Thời gian viếng đám ma là bao lâu? Trả lời: Thời gian viếng đám ma thường tùy thuộc vào phong tục và truyền thống của từng gia đình và vùng miền, nhưng thường diễn ra từ vài ngày đến một tuần.

7. Lễ phát tang là gì? Trả lời: Lễ phát tang là phần của nghi lễ đám tang, trong đó gia đình và người thân của người đã qua đời phát tặng các đồ vật như khăn tang, áo tang, mũ tang cho người tham dự đám tang để tôn vinh và tưởng nhớ người đã mất.

Ở Việt Nam, tang lễ là một sự kiện trọng đại trong cuộc đời của mỗi người và có sự đa dạng về phong tục và truyền thống tùy thuộc vào từng vùng miền và tôn giáo. Việc hiểu và tuân thủ các quy tắc và nghi lễ tang lễ là một cách để tôn trọng và tưởng nhớ người đã qua đời.