Thích nữ Trí Hải (1938 - 2003) là một danh nhân Việt Nam. Ni sư là một trong những giảng viên đầu tiên tại Thiền Viện Vạn Hạnh và Trường Cao cấp Phật học Việt Nam, từng làm Phó viện trưởng của Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam, cũng là một tác giả và dịch giả Phật giáo.
Thân thế
Ni trưởng Thích nữ Trí Hải, với thân danh Công Tằng Tôn Nữ Phùng Khánh (hay Tôn Nữ Phùng Khánh), sinh ngày 9 tháng 3 năm 1938 (Mậu Dần) tại làng Vỹ Dạ, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế, tại nguyên quán là làng Gia Miêu, huyện Tống Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Bà là con thứ 5 trong 6 anh em và thuộc dòng dõi hoàng tộc nhà Nguyễn. Thân phụ ni sư là ông Nguyễn Phước Ưng Thiều, tự Mân Hương, cháu nội của Tuy Lý Vương Nguyễn Phước Miên Trinh. Thân mẫu ni sư là bà Đặng Thị Quế, con của một thái y triều đình. Mặc dù có xuất thân gia thế, nhưng ni sư hiếm khi đề cập đến nền tảng gia đình của mình.
Nền tảng học vấn
Ni sư đã sớm được tiếp xúc và hấp thụ văn hóa Phật giáo Việt Nam từ thuở thiếu niên nhờ gia đình có truyền thống mộ Phật giáo. Sau khi tốt nghiệp Tú tài toàn phần, ni sư tiếp tục học tập tại trường Sư phạm Huế (sau là Đại học Sư phạm, Viện Đại học Huế) và nhận bằng Thạc sĩ Thư viện.
Ni sư đã đi dạy tại trường Phan Chu Trinh - Đà Nẵng sau khi tốt nghiệp. Năm 1960, ni trưởng sang Mỹ du học và nhận bằng Cao học ngành Thư viện tại Đại học Princeton. Sự học tập của ni sư cũng giúp ni sư trình độ tiếng Anh của mình trở nên thành thục.
Pháp duyên một đời
Cuối năm 1963, ni sư quyết định trở về Việt Nam cùng em gái là Tôn Nữ Phùng Khanh để phụ tá cho ni trưởng chùa Phước Hải, điều phối cư xá nữ sinh viên của Viện Cao đẳng Phật học Việt Nam. Vào năm 1964, ni sư thọ giới Sa-di Ni tại chùa Hồng Ân (Huế) và sau đó được cử làm thư ký cho Thượng tọa Viện trưởng Thích Minh Châu. Ni sư đã hoạt động giảng dạy, dịch thuật, thuyết pháp cho sinh viên và Tăng Ni Phật tử tại Viện. Bên cạnh đó, ni sư cũng thực hiện công tác từ thiện giúp đỡ đồng bào bị thiên tai bão lụt và chiến tranh.
Ni sư tiếp tục hành trình tu đức và thọ giới Tức-xoa-ma-na tại Nha Trang vào năm 1968. Từ đó, ni sư tham gia công tác giảng dạy, dịch thuật và công tác An sinh cho cộng đồng. Năm 1983, khi Trường Cao cấp Phật học Việt Nam thành lập, ni sư trở thành giảng viên và là người phụ nữ đầu tiên giảng dạy tại Học viện Phật giáo trong thời kỳ đó. Ni sư phụ trách giảng dạy giới luật và đã có nhiều bài thuyết giảng sâu sắc về Trung Bộ Kinh bằng tiếng Anh cho Tăng Ni sinh. Tuy nhiên, ni sư đã bị chính quyền Việt Nam bắt giữ và sau đó bị xét xử và bị kết án tù 4.5 năm. Sau khi được trả tự do, ni sư chuyên tâm vào việc dịch thuật kinh điển và giáo huấn học ni.
Năm 2003, ni sư được cử vào vị trí Phó ban khảo hạch của Đại Giới đàn Thiện Hoa ở Từ Nghiêm. Tuy nhiên, vào lúc 17 giờ chiều ngày 7 tháng 12 năm 2003, ni sư đã qua đời trong một tai nạn giao thông tại Suối Cát, Đồng Nai. Ni sư thọ 66 tuổi, sau 33 năm tu dưỡng.
Tác phẩm và đóng góp
Ni sư Thích nữ Trí Hải đã có nhiều tác phẩm nghiên cứu và dịch thuật về Phật giáo, nhiều trong số đó đã trở thành sách giáo khoa dành cho học tăng ở các phật học viện. Các tác phẩm nổi tiếng của ni sư bao gồm "Bắt trẻ đồng xanh", "Câu chuyện dòng sông", "Phật giáo truyền thống Tây Tạng", và "Đường vào nội tâm". Tác phẩm "Giải thoát trong lòng tay" của ni sư cũng được coi là một tác phẩm kinh điển trong Phật giáo.
Ni sư Thích nữ Trí Hải đã có những đóng góp to lớn cho Phật giáo Việt Nam và là một nguồn cảm hứng cho những người theo đuổi đạo Phật. Dù ni sư đã ra đi từ cuộc sống này, di sản tinh thần của bà vẫn tiếp tục sống mãi trong trái tim của những người tìm kiếm sự giác ngộ.
Article Source: Cổng thông tin Phật giáo