Tam Bảo: Ba ngôi báu quý của thiền môn
Tam Bảo, một thuật ngữ từ Hán Việt, có nghĩa là "ba ngôi báu quý". Tưởng tượng một cách đơn giản, Tam Bảo bao gồm ba ngôi báu: Phật, Pháp và Tăng.
Phật bảo - "Ngôi báu thứ nhất"
Tam Bảo với Phật được xem là "ngôi báu thứ nhất" hoặc Phật bảo. Phật là người đầu tiên giác ngộ, đã khám phá ra chân lý và phương pháp tu tập để giảm bớt và loại bỏ khổ đau trong cuộc sống. Nhiều người đã tin tưởng và theo đạo Phật mà Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã truyền dạy.
Đức Thích Ca Mâu Ni được tôn xưng là Phật, từ danh từ tiếng Phạn "Buddha" có nghĩa là "người giác ngộ". Khi Phật giáo lan truyền trực tiếp từ Ấn Độ đến Việt Nam vào thế kỷ đầu Công nguyên, người Việt phiên âm danh xưng này thành "Bụt". Vì vậy, Bụt cũng được coi là Phật trong tiếng Việt, dù danh xưng Phật đã trở nên phổ biến hơn do tác động lâu đời và rộng khắp của kinh điển chữ Hán.
Pháp bảo - "Ngôi báu thứ hai"
Chân lý giác ngộ và phương pháp tu tập mà Đức Phật đã truyền dạy được gọi là Pháp. Pháp có thể giúp chúng ta vượt qua mọi khổ đau. Nếu chúng ta gặp khó khăn về vật chất, Pháp dạy chúng ta cách làm giàu theo quy luật nhân quả của đạo Phật. Nếu chúng ta gặp khổ đau về sức khỏe, Pháp dạy về nhân quả của bệnh tật. Pháp của Phật là chiếc thuyền đưa chúng ta vượt qua biển đời. Chúng ta có thể tu tập và đạt giác ngộ, đạt giải thoát giống như Đức Phật. Ngoài Pháp của Phật, không có phương pháp nào khác giúp chúng ta đạt giải thoát tối thượng, đó là lý do tại sao Pháp được coi là "ngôi báu thứ hai" hoặc Pháp bảo.
Tăng bảo - "Ngôi báu thứ ba"
Những người từ bỏ cuộc sống vật chất để theo đạo Phật, hướng đến giải thoát và giác ngộ, được gọi là chư Tăng. Những người này tu tập cùng nhau trong một cộng đồng được gọi là Tăng già hay Tăng đoàn. Trong cuộc sống tu tập của mình, chư Tăng là tấm gương sáng về việc làm theo lời Phật dạy và truyền dạy đạo Phật cho nhiều người khác. Vì vậy, chư Tăng được coi là "ngôi báu thứ ba" hoặc Tăng bảo.
Tăng đoàn là tất cả những người xuất gia theo đạo Phật, những người xem lý tưởng của Phật là lý tưởng của mình. Họ có ý chí lớn "Hướng Phật thành cầu, dưới nguyện độ chúng sinh", giữ gìn giới Pháp của Phật, tu tập theo lời Phật dạy và truyền dạy Pháp đến chúng sinh. Tăng đoàn cao quý vì họ đã từ bỏ những điều khó bỏ, nhẫn được những điều khó nhẫn của thế gian.
Ban Tam Bảo - Nơi thắp hương tôn kính Tam Bảo
Ban Tam Bảo là nơi đặt nhiều loại tượng Phật mang ý nghĩa và triết lý đạo Phật khác nhau. Đây là gian thờ quan trọng trong chùa ở Việt Nam, nơi mà hầu hết Phật tử đến để thắp hương tôn kính Tam Bảo. Các tượng Tam Bảo được sắp xếp theo quy tắc, từ trên cao xuống thấp. Điều này thể hiện triết lý vô thường trong Phật giáo, thể hiện qua tam thân của Phật, Pháp và Tăng.
Quy y Tam Bảo - Hướng về ba ngôi báu
Một cụm từ tiếng Hán, "Quy y" có nghĩa là quay về, "Tam Bảo" có nghĩa là nương tựa, cậy nhờ. "Quy y Tam Bảo" đơn giản là quay về, hướng về ba ngôi báu quý là Phật bảo, Pháp bảo, Tăng bảo. Ba ngôi báu này là nơi chúng ta tìm sự nương tựa trong Tam Bảo (Quy y Tam Bảo) khi theo đạo Phật.
Khi chọn quy y Tam Bảo, chúng ta chính thức bước vào con đường học Phật. Chúng ta tin vào đạo và trở thành phật tử chân chính. Quy y Tam Bảo cũng là cách để thể hiện đức tin của chúng ta. Khi chọn lựa đi trên con đường đến với đạo, chúng ta cần nỗ lực hơn trong cuộc sống để học hỏi, thực hành và thể hiện đức tính của Phật, Pháp và Tăng.
Quy Y Phật có nghĩa là chúng ta hướng lòng mình về Phật, thể hiện ý nguyện học theo và thực hành những điều mang đến giác ngộ. Pháp chứa đựng những lời răn dạy của Phật. Giáo lý của đức Phật không ngừng phát triển theo thời gian.
Tăng trong tiếng Phạn có nghĩa là "cộng đồng hòa hợp". Tăng ni bao gồm một cộng đồng tu sĩ sống cùng nhau trong sự hòa hợp, cuộc sống của họ học hỏi và truyền dạy Pháp của Phật cho Phật tử. Vai trò của chư Tăng là truyền dạy Pháp để giúp chúng ta hiểu và tạo động lực cho tất cả mọi người tìm đến giác ngộ. Vì vậy, tăng đoàn đóng vai trò quan trọng làm cầu nối cho chúng ta đến với giác ngộ.
Ý nghĩa của Quy y Tam Bảo nằm ở việc hướng tâm của mọi người tìm đến trí tuệ và giải thoát. Phật, Pháp và Tăng là ba ngôi báu mà chúng ta nên tuân theo và tôn trọng.