Hoa Sen, với tên khoa học là Nelumbo nucifera, thuộc họ Nelumbonaceae, là cây thực vật thủy sinh. Trong tiếng Anh, hoa Sen được gọi là Lotus và trong tiếng Việt được gọi với cái tên khác là Liên hoa. Vẻ đẹp của hoa Sen không chỉ thanh khiết và mỏng manh, mà còn mang trong mình sức sống mạnh mẽ. Dù sống giữa bùn lầy, những bông Sen vẫn vươn lên để tỏa hương thơm ngát như gói gọn tất cả sự tinh túy của đất trời. Đó chính là biểu tượng của sức sống bất diệt và ý nghĩa sâu sắc của hoa Sen trong Phật giáo.
Đôi nét về hoa Sen
Hoa Sen, có tên khoa học là Nelumbo nucifera, là một loài cây thủy sinh thuộc họ Nelumbonaceae. Trong tiếng Anh, hoa Sen được gọi là Lotus và trong tiếng Việt được biết đến với cái tên khác là Liên hoa. Đây là loài cây mang vẻ đẹp thanh khiết, mỏng manh nhưng lại sở hữu một sức sống vô cùng mạnh mẽ. Dù sống trong bùn lầy, những bông Sen vẫn vươn lên để tỏa hương thơm ngát, gói gọn tất cả sự tinh túy của đất trời. Loài hoa này thường được ví như những phẩm chất tuyệt vời của người nông dân Việt Nam - sức sống bền bỉ, liêm khiết, trong sạch và không làm điều trái với đạo đức, lương tâm. Chính vì những đặc điểm này, hoa Sen được chọn làm Quốc hoa và biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của dân tộc Việt Nam. Nó cũng thể hiện sự tinh tế, thuần khiết và thanh cao thoát tục.
Ý nghĩa của hoa Sen trong Phật giáo
Trong Phật giáo, hoa Sen là biểu tượng của sự tinh khiết, thức tỉnh và trung thành. Dù sinh trưởng từ bùn lầy hôi bẩn, hoa Sen vẫn giữ được bản thân trong sạch và thanh cao. Ngoài ra, nó còn biểu trưng cho giá trị đạo đức, sự thánh thiện và thuần khiết, cũng như sự duy trì và phát triển Phật pháp. Hoa Sen thể hiện đầy đủ ý nghĩa triết học, nhân sinh cao quý và phẩm cách cao đẹp. Trong Phật giáo, hoa Sen được sử dụng trong thờ cúng và dâng lên Đức Phật. Theo truyền thuyết, khi đức Thích-ca đản sinh, Ngài đi 7 bước và có 7 bông hoa Sen đỡ chân Ngài. Hình ảnh hoa Sen cũng xuất hiện trong các bức tượng của Phật tổ và Bồ tát, trong đền chùa và trong kinh Hoa Sen Phép Mầu.
Theo giáo lý Phật giáo, hoa Sen được xem là Phật đài và biểu thị cho 8 đặc tính của người tu Phật: Trừng thanh, Không nhiễm, Kiên nhẫn, Thanh lương, Viên dung, Ngẫu không, Hành trực và Bồng thực. Trừng thanh nghĩa là sự trong suốt, và ý nghĩa của hoa Sen trong đặc tính này là ở bất kỳ nơi nào có Phật, sẽ có cuộc sống hạnh phúc và bình yên. Không nhiễm tức là không bị ảnh hưởng bởi môi trường bên ngoài mà xấu đi, thích hợp với câu "gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn". Điều này có ý nghĩa Chư Phật vẫn luôn sinh hoạt trong dòng đời nhưng sẽ không bị các thói xấu ảnh hưởng đến tâm hồn. Tính kiên nhẫn là một trong những đức tính quan trọng nhất của nhà Phật được biểu hiện trong hoa Sen với quá trình sinh trưởng từ bùn lầy, gặp nhiều khó khăn, trắc trở. Nhưng với sự mạnh mẽ và kiên nhẫn, hoa Sen vẫn vươn lên trên mặt nước và tỏa ngát hương. Thanh lương thể hiện tinh thần vượt khó khăn của Chư Phật cũng như hoa Sen không nở vào mùa xuân ấm áp mà lại sinh trưởng và nở vào mùa hè nóng gắt và khắc nghiệt. Dù vậy, hoa Sen lại mang đến cho đời những giá trị tốt đẹp cũng như Phật luôn mang đến nguồn động viên, tưới mát tâm hồn. Viên dung nghĩa là vô tư vì đại cuộc, không vì tư lợi trước mắt mà bỏ đi lòng từ bi thiện lành. Hoa Sen tử lúc nở đến lúc tàn luôn như vậy, không bị ong bướm quấy rầy như chính đức tính viên dung vô hại cần có của mỗi người. Ngẫu không nghĩa là không để bụng, chấp nhặt chuyện đời. Đây chính là đức tính "hỷ, xả" trong giáo lý của Phật. Hoa Sen mặc dù thẳng tắp nhưng bên trong rỗng như từ bỏ những buồn khổ, toan tính, chỉ giữ lại bản thâm lương thiện của mình. Hành trực chỉ sự ngay thẳng trong đức tính của chư Phật. Hoa Sen với hình ảnh vươn lên thẳng tắp chính là biểu tượng cho đức tính ấy. Bồng thực là một đặc điểm duy nhất chỉ có ở hoa Sen chính là hoa và quả cùng xuất hiện giống như gieo nhân nào gặp quả nấy trong đạo Phật.
Bộ đồ thờ cúng Phật
Thờ cúng Đức Phật mang ý nghĩa mong muốn đi theo cái thiện, từ bi, trí tuệ của Ngài và luôn coi Ngài vẫn còn tại thế và dõi theo cạnh ta. Bên cạnh đó, còn mong mỏi sự bình an, tốt lành và may mắn đến với gia đình và người thân. Việc lập bàn thờ Phật tại gia đình không quá phức tạp nhưng cần nắm vững một số kiến thức để tránh các sai phạm không đáng có khi thờ cúng. Gốm 10 sẽ giúp bạn lựa chọn cho mình một bộ đồ thờ Phật đẹp và đơn giản.
Có nhiều chất liệu phổ biến để làm đồ thờ cúng gồm: gốm, sứ, đồng và gỗ. Tuy nhiên, người tiêu dùng thường chọn đồ thờ cúng làm từ gốm sứ Bát Tràng để sử dụng cho bàn thờ gia tiên và nhà thờ họ. Chất liệu gốm sứ được tạo nên từ đất, nước và lửa, kết hợp với nhau một cách hài hòa và tinh tế. Các nghệ nhân chế tác đồ thờ Phật bằng gốm sứ theo yêu cầu, nhằm tạo ra không gian tâm linh ấm áp và thanh tịnh.
Thường thì trong không gian thờ tư gia, các gia đình Phật tử sẽ có hai bàn thờ, một bàn thờ Đức Phật riêng và một bàn thờ Gia Tiên riêng. Bàn thờ Đức Phật sẽ được đặt bên trên hoặc cao hơn bàn thờ Gia Tiên một bậc vì Ngài là Bậc chí tôn xếp trên muôn loài. Đồ thờ trên bàn thờ Phật không cần quá phức tạp, chỉ cần đủ phù hợp với điều kiện gia đình.
Bộ đồ thờ cúng vẽ hoa Sen là một bộ đồ thờ đặc biệt với họa tiết hoa Sen độc đáo. Được chế tác bởi những nghệ nhân gốm lâu năm của làng nghề Bát Tràng, những đóa hoa Sen trên bộ đồ thờ đều mang trong mình cốt cách thanh tao, trang nhã, thuần khiết và quý phái, hòa quện với nước men cổ uyển chuyển và tinh tế.
Lưu ý sắp xếp đồ trên bàn thờ: Nếu bàn thờ Đức Phật đặt cùng bàn thờ gia tiên, không đặt đồ thờ cúng như nậm rượu hoặc chai rượu. Khi thờ cúng, không cúng lễ mặn như thịt, cá, giò, chả và không cúng rượu. Nếu muốn cúng lễ mặn, nên lập một bàn thờ riêng, hoặc tách hẳn bàn thờ Phật lên cao hơn bàn thờ gia tiên. Lễ vật thờ Phật sẽ đặt hoàn toàn trên bàn cao thờ Phật.
Như vậy, hoa Sen không chỉ có ý nghĩa sâu sắc trong Phật giáo mà còn mang trong mình vẻ đẹp tinh tế và đặc biệt. Nếu bạn muốn thờ cúng theo giáo lý Phật giáo, hãy lựa chọn bộ đồ thờ cúng họa tiết hoa Sen để tạo không gian tâm linh ấm áp và thanh tịnh trong ngôi nhà của bạn.
Caption: Những ý nghĩa của hoa Sen trong Phật giáo mà có thể bạn chưa biết