Nếu bạn đã từng tham quan các chùa, nơi tu hành của các Tăng, Ni Phật giáo, bạn có thể đã thấy những dấu sẹo tròn trên đầu của họ. Những dấu sẹo này không chỉ làm cho đầu họ trở nên đặc biệt mà còn có nguồn gốc và ý nghĩa sâu sắc.
Nguồn gốc những đốm hương (dấu sẹo tròn) trên đầu Tăng, Ni
Việc loại bỏ râu tóc bắt nguồn từ việc Đức Phật rời bỏ ngai vàng và gia đình để xuất gia. Khi Ngài ra đi, Ngài cắt bỏ râu tóc và trở thành một tu sĩ không nhà. Việc này mang ý nghĩa của sự đoạn trừ phiền não, tham ái và tập chướng, hướng đến giải thoát.
Các quy định trong Luật Tứ Phần và Luật Ngũ Phần cũng khẳng định rằng Tăng, Ni phải cạo tóc thường xuyên. Luật Tứ Phần 51 quy định rằng "Tỳ kheo phải cạo bỏ râu tóc, không được để dài quá hai ngón tay, hai tháng phải cạo một lần", trong khi Luật Ngũ Phần 14 nói "Tỳ kheo Ni, Thức xoa ma na, Sa di Ni mỗi nửa tháng phải cạo tóc một lần."
Ý nghĩa của những đốm hương (dấu sẹo tròn) trên đầu Tăng, Ni
Tấn hương là một nghi thức biểu thị ý chí khao khát học hạnh Bồ-tát và sự cống hiến cuộc đời để phục vụ đạo pháp và cuộc sống con người. Số lượng chấm hương trên đỉnh đầu có thể là 1, 3, 6, 9 hoặc 12 tùy theo tâm nguyện của mỗi người. Tuy nhiên, số lượng chấm hương không phản ánh thứ bậc hay phẩm đức của các vị Tăng, Ni.
Truyền thống Phật giáo Bắc tông tin rằng việc phát nguyện tấn hương diễn ra sau khi các đệ tử tu theo đạo Phật thọ giới Tỳ kheo và Bồ tát giới. Tuy nhiên, Phật giáo Nam Tông không có truyền thống này.
Trong quá trình tấn hương, các vị Tăng, Ni ngồi trước bàn thờ Phật ngay thẳng và nghiêm trang. Có nhân viên y tế đo và đánh dấu trên đầu trước để tránh trúng mạch máu và dây thần kinh gây nguy hiểm. Viên hương tròn được bỏ lên đầu của mỗi người làm từ bột trầm hương và lá ngải cứu. Trầm để cho thơm và dễ cháy, trong khi ngải cứu là vị thuốc chống nhiễm trùng và nhanh lành vết thương.
Những đốm hương trên đầu Tăng, Ni biểu trưng cho lòng kính tin Tam Bảo và ba thệ nguyện: đoạn trừ tập nhiễm và ý nghĩ xấu, vun trồng thiện nghiệp và thủ đắc trí tuệ để giúp người khác thoát khổ và tu tập giới, định và tuệ.
Mặc dù việc đốt hương trên đầu Tăng, Ni đã trở thành một truyền thống được thực hiện từ lâu đời, có nhiều quan điểm cho rằng việc này không cần thiết và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, quan trọng hơn là cái tâm mà họ đặt vào việc tu hành và tâm nguyện cống hiến cho đạo pháp, thể hiện trong sự đoạn trừ phiền não, tham ái và kính tín Tam bảo.
Trên đây là nguồn gốc và ý nghĩa của những dấu sẹo tròn trên đầu Tăng, Ni. Dù có tranh cãi về tính cần thiết của việc tấn hương, quan trọng nhất là sự cống hiến và lòng tưởng niệm của chúng ta trong việc tu tập và giải thoát.