Sự kiện đáng nhớ về Hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu trong cuộc đấu tranh của Phật giáo năm 1963 để lên án chính sách tôn giáo bất công của nguyên thủ quốc gia Ngô Đình Diệm đã gây xúc động mạnh mẽ cả trong và ngoài đất nước. Bài viết này sẽ giới thiệu một số thông tin từ hồ sơ lưu trữ về sự kiện này, đánh dấu 60 năm ngày Hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu (1963-2023).
Chính quyền Ngô Đình Diệm và chính sách tôn giáo bất công
Trong thời gian cầm quyền tại miền Nam Việt Nam (1955-1963), chính quyền của Ngô Đình Diệm đã thực hiện nhiều chính sách tôn giáo bất bình đẳng, đặc biệt là đối với Công giáo. Điều này đã tạo ra mâu thuẫn tôn giáo và gây cảm giác bất bình trong xã hội.
Cuộc biểu tình và cuộc tự thiêu của Hòa thượng Thích Quảng Đức
Ngày 8 tháng 5 năm 1963, một cuộc diễu hành của phật tử trong Lễ Phật đản đã trở thành một cuộc biểu tình đòi bình đẳng tôn giáo. Xung đột đã nổ ra giữa phật tử và chính quyền tại Đài phát thanh Huế, và một vụ nổ súng đã khiến 9 người chết, gây sự xôn xao trong dư luận.
Ngày 10 tháng 5 năm 1963, các vị lãnh đạo Phật giáo đã đưa ra 5 nguyện vọng tối thiểu và chính đáng cho chính quyền Việt Nam Cộng hòa, bao gồm quyền tự do treo cờ tôn giáo, chế độ đặc biệt, và kết thúc bạo lực và khủng bố đối với tín đồ Phật giáo. Tuy nhiên, những yêu cầu này đã không được chính quyền Ngô Đình Diệm chấp nhận.
Vào sáng ngày 11 tháng 6 năm 1963, trên đường phố Sài Gòn, Hòa thượng Thích Quảng Đức đã chọn cách tự thiêu để phản đối chính sách tôn giáo bất công. Hành động này đã làm dấy lên phong trào đấu tranh của Phật giáo và đoàn kết mọi người Việt, vượt qua biên giới và tôn giáo, chống lại sự bạo tàn của chế độ độc đài Ngô Đình Diệm.
Sự lan tỏa của hình ảnh biểu tượng
Hình ảnh bi thương về vụ tự thiêu của Hòa thượng Thích Quảng Đức đã nhanh chóng được các hãng thông tấn báo chí đăng tải, gây xúc động mãnh liệt trong phật tử và dư luận trong và ngoài nước.
Các báo Time, Le Monde, Kiattisak và tạp chí New York Times đã phản ánh cuộc tự thiêu này và chỉ trích chính quyền Ngô Đình Diệm. Hình ảnh của Hòa thượng Thích Quảng Đức đã trở thành biểu tượng trong phong trào đấu tranh của Phật giáo và niềm tự hào của người dân Việt Nam.
Việc Hòa thượng Thích Quảng Đức hiên ngang ngồi giữa ngọn lửa mà không có cảm giác đau đớn đã là minh chứng cho tinh thần kiên cường và nhẫn nại của người Phật tử.
Điều này đã truyền cảm hứng và đoàn kết mọi người Việt Nam, hướng tới một tương lai tự do và công bằng hơn. Hòa thượng Thích Quảng Đức đã trở thành biểu tượng không thể qua khỏi trong phong trào phấn đấu của Phật giáo và của dân tộc Việt Nam.