Có nhiều ý kiến khác nhau về ngày thành đạo của Đức Phật. Mặc dù hầu hết các sách hiện nay dựa trên công bố của Đại hội Hội Liên hữu Phật tử thế giới (WFB) lần thứ 3, xác nhận rằng Phật nhập diệt năm 544 TCN và đó là khởi đầu của Phật lịch (1), nhưng vẫn có nhiều quan điểm khác nhau về ngày thành đạo của Đức Phật.
Ở nước ngoài:
- Pháp sư Thánh Nghiêm, một học giả người Trung Quốc, trong sách Lịch sử Phật giáo Ấn Độ, đã đề cập đến hai thuyết:
- Hầu hết các vị cổ đức cho rằng Thái tử Siddhattha (Sĩ Đạt Ta hay Tất Đạt Đa) xuất gia vào năm 19 tuổi và thành đạo vào năm 25 tuổi.
- Ngày nay, nhiều người cho rằng Thái tử Tất Đạt Đa xuất gia vào năm 29 tuổi và thành đạo vào năm 35 tuổi.
- Đại đức Nàrada Mahà Thera, một học giả Phật giáo nổi tiếng thế giới, từng đến Sài Gòn giảng giáo lý của Đức Phật vào những năm 1950-1960. Trong cuốn sách Đức Phật và Phật pháp, ông cho rằng Đức Phật sinh vào ngày trăng tròn tháng Năm, năm 623 TCN, kết hôn vào năm 16 tuổi và xuất gia vào năm Thái tử 29 tuổi (594 TCN). Sau sáu năm tu khổ hạnh, Đạo sĩ Tất Đạt Đa đã từ bỏ lối tu và chọn con đường "Trung đạo".
Sau khi độ một số thực phẩm thô sơ, Đạo sĩ đã đến dưới gốc cây Tất bát la (Pippala, sau này gọi là cây Bồ đề) và thành đạo vào ngày 8-12 âm lịch. Đạo sĩ Tất Đạt Ta đã thành đạo vào năm 35 tuổi.
Ở Việt Nam:
-
Hòa thượng Thích Thiện Hoa, trong sách Phật học phổ thông khóa 1-Nhân thừa Phật giáo, viết rằng Đức Phật Thích Ca Mâu Ni sinh vào ngày 8-4 âm lịch năm 624 TCN, xuất gia vào ngày 8-2 âm lịch 19 tuổi và thành đạo vào ngày 8-12 âm lịch năm 30 tuổi.
-
Cư sĩ Nguyễn Văn Chế, trong cuốn "Những vấn đề căn bản trong Phật học", xuất bản tại Hà Nội năm 1976, viết rằng Thái tử xuất gia vào năm 19 tuổi, sau 6 năm tu khổ hạnh, Thái tử từ bỏ lối tu này. Ngài uống bát sữa của thiếu nữ chăn bò và sau đó ngồi dưới gốc cây Tất ba la nhập định trong vòng 49 ngày. Vào đêm cuối cùng của 49 ngày, Thái tử đã tu thành đạo, trở thành Phật Thích Ca Mâu Ni. Sau khi thành đạo, đức Phật đã đi khắp các vùng trong nước Ấn Độ để thuyết pháp. Ngài nhập diệt vào năm 80 tuổi, năm ấy là năm 480 TCN (có sách ghi là 483 TCN).
-
Từ điển Phật học Hán-Việt mục từ Thích Ca Mâu Ni cho biết rằng Đức Phật đã tu khổ hạnh trong 6 năm và thành đạo vào năm 35 tuổi. Từ đó, Đức Phật đã đi khắp 4 phương giảng dạy suốt 40 năm và nhập Niết bàn vào năm 80 tuổi.
-
Cư sĩ Lưu Vô Tâm trong sách Phật học khái lược ghi nhận:
- Phật đản sinh vào ngày 15-4-624 trước Công nguyên.
- Xuất gia vào ngày 8-2.
- Tầm học các đạo trong 5 năm.
- Tu khổ hạnh trong 6 năm.
- Ngồi thiền định dưới gốc cây Bồ đề trong vòng 49 ngày.
- Thành đạo vào ngày 8-12 khi đạt 30 tuổi.
- Thuyết pháp độ đời trong 49 năm.
- Nhập Niết bàn vào ngày 15/2 (khoảng 544 trước Công nguyên).
Sách giải thích rằng Đức Phật có tầm học các đạo trong 5 năm trước khi tu khổ hạnh trong 6 năm để thành đạo vào năm 30 tuổi. Tuy nhiên, lời giải thích này không thuyết phục vì đức Phật được biết đến là một người thông minh tuyệt đỉnh.
- Trang web Đạo Phật ngày nay ghi rằng Đức Phật Thích Ca Mâu Ni sinh vào năm 624 TCN, xuất gia vào năm 29 tuổi và học đạo với hai vị đạo sĩ Alasa-Kalama và Uddaka-Camaputta. Sau 6 năm tu khổ hạnh cùng với 5 anh em ông Kiều Trần Như, Đức Phật đã thành đạo vào năm 35 tuổi. Sau đó, trong suốt 45 năm, Đức Phật đã giảng dạy và chuyển bánh xe pháp. Đức Phật nhập Niết bàn vào ngày thứ 15/2 (544 trước Công nguyên) khi đức Phật thọ 80 tuổi.
Các tài liệu đều thống nhất rằng Đức Phật đã nhập Niết bàn vào năm 80 tuổi. Tuy nhiên, các ý kiến khác nhau vẫn tồn tại về ngày Thái tử xuất gia và thành đạo:
- Thái tử Tất Đạt Ta xuất gia vào năm 19 tuổi và thành đạo vào ngày 8-12 năm 25 tuổi.
- Thái tử Tất Đạt Đa xuất gia vào năm 19 tuổi và thành đạo vào ngày 8-12 của năm 30 tuổi.
- Thái tử Tất Đạt Đa xuất gia vào năm 29 tuổi và thành đạo vào ngày 8-12 của năm 35 tuổi.
Kết luận
Có nhiều quan điểm khác nhau về ngày thành đạo của Đức Phật. Mặc dù các sách hiện nay thường tuân theo công bố của Đại hội Hội Liên hữu Phật tử thế giới (WFB), xác nhận rằng Phật nhập diệt vào năm 544 TCN, thì vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau về ngày này. Tuy nhiên, ý kiến cho rằng Đức Phật xuất gia vào năm 29 tuổi và thành đạo vào năm 35 tuổi được cho là phù hợp với lịch sử của Đức Phật.
Chúng tôi hi vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về các ý kiến khác nhau về ngày thành đạo của Đức Phật.