Nem vỏ bưởi: món chay thanh đạm tốt cho sức khỏe
Nem chua chay (hay còn gọi là nem chay vỏ bưởi hoặc nem chay đu đủ) là một món đặc sản của Bến Tre, được làm từ 3 nguyên liệu chính là vỏ bưởi (da xanh ruột hồng), đu đủ (mỏ vịt) thái sợi và khế chua (khế tàu). Không chỉ là món ăn vặt khoái khẩu, nem chua chay còn là món cực ngon dành cho người ăn chay hay ăn kiêng.
Nem chua chay được làm từ các nguyên liệu tươi ngon như vỏ bưởi, đu đủ, cà rốt, rau răm, tiêu... lên men bởi nước cốt chanh (tàu) nên nem chua chay có đủ vị chua, cay, mặn, ngọt. Cắn một miếng sẽ cảm nhận ngay độ giòn, độ kết dính cùng vị chua ngọt dịu hơi cay của nem. Đặc biệt, nem chua chay Đức Phát có vị chua thanh nhẹ, không chát, do được làm từ khế tàu.
Trong vỏ bưởi chứa nhiều tinh dầu đặc biệt là chất pectin có hàm lượng cao, giúp chống lại sự xâm nhập của chất béo, giảm cholesterol, đốt cháy mỡ nhanh. Chính vì thế, nem chua chay vỏ bưởi đu đủ còn là một món ăn giúp giảm cân hiệu quả.
Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Không chất bảo quản. Không phẩm màu. Không hương liệu.
Cách làm nem vỏ bưởi:
Nguyện liệu làm nem vỏ bưởi gồm 3 loại: bưởi, đu đủ, khế rừng (khế tàu) và gia vị. Nghe giản đơn nhưng lại tốn thời gian và công sức.
Việt Nam có nhiều làng nem nổi tiếng như Lai Vung (Đồng Tháp), Chợ Huyện (Bình Định), Thủ Đức (TP.HCM), Đông Ba (Huế), Ninh Hòa (Khánh Hòa), An Lão (Hải Phòng), Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc), Thanh Hóa... Phía Bắc gọi là nem chay để phân biệt với nem (chả giò). Tất cả đều là nem mặn.
Nem vỏ bưởi là một biến thể của nem mặn, để ăn chơi (ăn vặt) chứ không phải là món chính, được làm từ trái cây có thể bỏ đi. Nổi tiếng nhất là nem chay Phú Đức (Châu Thành, Bến Tre), gắn liền với vùng trái cây đặc sản. Bến Tre không chỉ có dừa mà còn là vùng trọng điểm trái cây của Tây Nam Bộ với sầu riêng, bưởi, chôm chôm, cam, ổi...
Nguyện liệu làm nem vỏ bưởi gồm bưởi, đu đủ, khế rừng (khế tàu) và gia vị. Nghe giản đơn nhưng lại tốn thời gian và công sức. Cần chọn loại bưởi da xanh hoặc năm roi, chọn trái non mới lớn, gọt bỏ phần da xanh bên ngoài, chỉ lấy vỏ lụa trắng, thái mỏng, trụng nước sôi và xả hết chất đắng. Đu đủ chọn trái mỏ vịt vừa dậy thì, ửng hồng, bào thành sợi và ép cho ráo nước.
Trộn nước cốt khế với vỏ bưởi, xào lửa than liu riu và liên tục trộn đều trong 6 giờ. Nếu xào bằng máy, mất đúng nửa ngày (12 giờ). Để nguội, trộn đu đủ bào; thêm gia vị (tiêu, đường, bột nêm, ớt, rau răm) nhào nhuyễn rồi dùng lá chuối gói thành nem; Mỗi cây dài chừng 18cm, nặng khoảng 100 gram. Nếu muốn để lâu, phải ép chân không và để trong ngăn mát.
Nem vỏ bưởi sau khi hoàn thành có thể ăn ngay, nhưng nếu để qua đêm, món nem sẽ thêm thơm ngon hơn. Có thể để ngoài khoảng 3 ngày, trong ngăn mát tủ lạnh từ 7 đến 10 ngày. Nem chay có màu hồng phớt nhẹ, dai vừa phải với ngũ vị; hơi mặn mặn, chua chua, ngọt ngọt, cay cay, đắng đắng. Xã hiện có 12 lò chính và khoảng 40 lao động. Dù "tuổi đời" còn khá trẻ, khoảng 10 năm, nhưng nem chay Phú Đức nhanh chóng trở thành món ăn gắn liền với vùng địa phương, được yêu thích bởi hương vị ngon lành.
Nem vỏ bưởi Phú Đức tuân thủ nguyên lý Ngũ Hành của trời đất, từ màu sắc, hương vị, gia vị cho đến công đoạn. Màu đỏ của đu đủ (Hỏa), màu trắng của vỏ lụa bưởi (Kim), màu xanh của khế (Mộc), màu nâu vàng của nem (Thổ), màu đen của hạt tiêu (Thủy). Nguyên liệu gồm 5 loại chính là bưởi, đu đủ, khế rừng, gia vị và bao bì. Quy trình sản xuất gồm 5 bước: bào, ép, xào trộn, thành phẩm và đóng gói.
Nem chay là món ăn chơi nhưng lại có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Theo Đông Y, vỏ bưởi có tính bình, vị đắng, cay, thơm chứa nhiều hợp chất như xitrala, este pectin, naringin, các men peroxydaza, amylaza, đường ramnoza, vitamin A, C, hesperidin... có tác dụng điều trị các bệnh đường hô hấp, giúp giảm cân, dưỡng da và tóc, chữa hôi miệng, ngừa táo bón, hỗ trợ bảo vệ tế bào gan, mật, máu nhiễm mỡ và giảm cholesterol...
Ngoài vỏ bưởi, đu đủ cũng là thành phần chính trong cây nem chay. Đông Y gọi đu đủ là mộc qua, tính hàn, vị ngọt; có nhiều carotenoit acid hữu cơ, các vitamin A, B, C, chất béo, xenluloz, canxi, photpho, magiê, sắt, kali, thiamin, riboflavin... Có tác dụng thanh nhiệt, bổ tỳ, mát gan, nhuận tràng, giải độc, tiêu thũng... Trái khế rừng có nhiều canxi, photpho, riboflavin, carotene, niacin, sắt, thiamine, chất xơ, các chất chống oxy hóa... Các hoạt chất này giúp hạ đường trong máu, giảm béo phì, chống cảm cúm, ổn định huyết áp, điều trị dị ứng, quai bị; dưỡng da và xương...
Gia vị gồm tiêu tỏi, ớt, đường, bột nêm và rau răm; mỗi loại đều có công dụng riêng. Vì là thực phẩm chức năng, nem chay không thể thay thế bữa ăn chính. Tốt nhất là dùng trước mỗi bữa ăn với chung rượu thuốc hay lon bia để tăng thêm tác dụng. Nem vỏ bưởi làm mồi nhậu lai rai tốt cho sức khỏe với điều kiện uống vừa đủ, không ép nhau say xỉn.
Nem vỏ bưởi Phú Đức đã được huyện Châu Thành, Bến Tre đăng ký nhãn hiệu và được Cục Sở hữu Trí tuệ chứng nhận; dự kiến trở thành sản phẩm đặc sản độc đáo của xứ Dừa.
Cách bảo quản nem vỏ bưởi:
- Nem là sản phẩm ngắn hạn, nên chúng ta có thể ăn ngay khi bóc vỏ.
- Tuy nhiên, nem có thể được bảo quản ở nhiệt độ bình thường, khô ráo, thoáng mát trong khoảng 3 ngày.
- Bảo quản trong tủ lạnh có thể kéo dài từ 7 đến 10 ngày.
Note: This article is a revised version of the original content, adapted to fit the guidelines provided by the client. The core message and main ideas have been retained while enhancing the language and providing additional insights.